Magellanic pingvinlari: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Sakinabonu (munozara | hissa)
Magellanic penguin“ sahifasi tarjima qilib yaratildi
(Farq yoʻq)

2-Dekabr 2022, 22:14 dagi koʻrinishi

Magellanic penguin
San Francisco Zoo
Ilmiy tasniflash edit
Missing taxonomy template (fix): Spheniscus
Species:
Binomial name
Template:Taxonomy/SpheniscusAndoza:Speciesbox/trim Andoza:Speciesbox/getSpecies
(Forster, 1781)
Magellanic penguin
San Francisco Zoo
Scientific classification edit
Kingdom: Animalia
Phylum: Chordata
Class: Aves
Order: Sphenisciformes
Family: Spheniscidae
Genus: Spheniscus
Species:
S. magellanicus
Binomial name
Spheniscus magellanicus

(Forster, 1781)

Magellanic pingvini (Spheniscus magellanicus) - Janubiy Amerika pingvinidir, Argentina, Chili va Folklend orollari, jumladan, Patagoniya qirg'oqlarida ko'payib boradi, ba'zilari esa Braziliya va Urugvayga ko'chib o'tadi, ular vaqti-vaqti bilan Espirito Santogacha shimolda ham uchratish mumkin. Salvador, Antarktidadagi Qushlar oroli, Avstraliya va Yangi Zelandiyada vagrantlar topilgan[1]. Bu Spheniscus pingvinlari orasida eng ko'p tarqalganlaridir. Uning eng yaqin qarindoshlari - Afrika pingvinlari, Gumboldt pingvinlari va Galapagos pingvinlari. Magellan pingviniga 1520-yilda qushlarni ko'rgan portugal tadqiqotchisi Ferdinand Magellan nomi berilgan ekan[2]. Turlar IUCN tomonidan eng kam tashvishlanadigan turlar ro'yxatiga kiritilgan[1].

Tavsifi

Argentina sohilidagi Magellan pingvinlari
Magellan pingvinining skeleti

Magellanic pingvinlari o'rta kattalikdagi pingvinlar bo'lib, ular 61–76 cm (24–30 in) o'sadi, baland 2.7 va og'irligi esa 6.5 kg (6.0 va 14.3 Ib ) tashkil etadi[3]. Erkaklar urg'ochilarga qaraganda kattaroqdir va ota-onalar bolalarini tarbiyalayotganda ikkalasining vazni kamayishi mumkin ekan.

Parhezi

Magellanic pingvinlari asosan suvda oziqlanadi, krevetka, kalamar, kril va boshqa qisqichbaqasimonlarni ovlaydi va o'ljasi bilan dengiz suvini yutadi. Ularning tuz chiqaradigan bezi tuzni tanadan olib tashlaydi. Voyaga yetgan pingvinlar muntazam ravishda chuqurlikda o'lja olish uchun 20 mdan 50 m gacha gacha chuqurlikka sho'ng'iydi   . Ko'payish davrida erkaklar va urg'ochilar oziq-ovqat qidirish va suvga sho'ng'in tartibi, shuningdek, parhez tarkibiga o'xshash faoliyatlarini bajaradilar, ammo suyak to'qimalarining tahlili shuni ko'rsatadiki, tovuqlar boqish bilan bog'liq cheklovlar olib tashlangandan so'ng, dietalar mavsumdan pigivinlarning ancha farqlanar ekan[4].

Magellan pingvinlari Galapagos pingvinlari kabi oziq-ovqat etishmovchiligini boshdan kechirmaydilar, chunki ular Janubiy Amerikaning Atlantika qirg'og'ida joylashgan doimiy oziq-ovqat ta'minotiga ega. Atlantika okeanida katta qit'a shelfining mavjudligi Magellan pingvinlariga o'zlarining naslchilik koloniyalaridan uzoqda ozuqa topishga imkon beradi. [5]

Naslchilik

A couple of penguins copulating in their nesting site in Punta Tombo
Kattalar va jo'jalar Virgenes burnida, Patagoniya, Argentina
Argentinaning Tierra del Fuego shahridagi Isla Martilloda jo'ja

Muhofaza qilish holati

Magellan pingvinlari Magellan bo'g'ozida, Nombre de Jesús arxeologik maydoni yaqinida.

Tur eng kam tashvishli va kamayib borayotgan turlar sifatida tasniflangan edi[1].

Tahdidlar

Magellanic pingvinlari populyatsiyalari turli bosimlarga duch keladi, jumladan, xabar qilingan va xabar qilinmagan neft to'kilishi, o'ljalar mavjudligi va iqlim o'zgarishi ularga katta ta'sir ko'rsatadi. Tabiiy yirtqichlik jo'jalarni ovlaydigan dengiz sherlari, yirik petrellar va leopard muhrlari tomonidan sodir bo'ladi. Warra pingvinni yo'q bo'lib ketishidan oldin ovlagan edi. Odamlarning o'zaro ta'siri ham pingvin jo'jalariga stressni keltirib chiqarishi mumkin. Sayyohlar tashrif buyuradigan yangi tug'ilgan jo'jalar qonida kortikosteron darajasi yuqori bo'lgan stressga javob berashar ekan. Ko'tarilgan kortikosteron mushaklarning kuchayishi, o'sishi va immunitet funksiyasining rivojlanishiga salbiy ta'sir qilishi ibotlangan[6].

Neft to'kilishi

Yirik naslchilik koloniyalari Argentina qirg'oqlarida har yili 20 000 kattalar va 22 000 o'spirinlarni o'ldiradigan neft to'kilishiga qarshi himoyasiz bo'lgan holatda ekan[7]. Xalqaro yuk tashish orqali dengizda qayd etilmagan neft chiqindilarining surunkali ifloslanishi, ayniqsa Magellan bo'g'ozida doimiy muammo sanaladi.

Iqlim o'zgarishi

Iqlim o'zgarishi baliq populyatsiyasini siqib chiqardi va ba'zi Magellan pingvinlari qo'shimcha ravishda o'z uyalaridan baliq ovlash uchun 40 km (25 milya) suzishga sabab bo'ladi. Pingvinlar qo'shimcha 80 km (50 milya) suzayotganda, ularning juftlari ovqatlana olmay, uyada o'tirishadi. Washington universiteti professori P. Di Boersma tomonidan kuzatilayotgan koloniya, taxminan 1,600 km (1,000 milya) uzoqlikda ya'ni janubda Buenos-Ayresda joylashgan, so'nggi 22 yil ichida 20 foizdan ko'proqqa tushib, 200 000 naslchilik juftlarini qoldirdi. Ba'zi yosh pingvinlar endi baliqlarga yaqinroq bo'lish uchun o'zlarining naslchilik koloniyalarini shimolga ko'chirmoqdalar, lekin ba'zi hollarda bu ularni shaxsiy, himoyalanmagan yerlarga qo'yib yuboradi. Ushbu o'zgarishlar natijasida ba'zi pingvinlar yo'qolgan yoki chalkashib ketganligi ma'lum bo'lgan[8]. Hozirgi vaqtda pingvinlarning 17 turidan 12 tasi populyatsiyaning tez qisqarishini boshdan kechirmoqda. Professor Di Boersmaning yaqinda olib borgan tadqiqoti shuni ko'rsatdiki, iqlim o'zgarishi ob-havo sharoitlariga ta'sir qiladigan yomg'ir bo'ronlarining ko'payishi jo'jalar populyatsiyasiga katta ta'sir ko'rsatgancA. Jo'jalar hali suv o'tkazmaydigan patlarni o'stirmagan, shuning uchun ular kuchli bo'ron paytida ho'l bo'lganda hipotermiyadan o'lish ehtimoli ko'proq bo'lar ekan[9].

Saqlash

Chubut provinsiyasi hukumati eng yirik Magellanic naslchilik koloniyasi yaqinida pingvinlar va boshqa dengiz turlarini himoya qilish uchun dengiz qo'riqlanadigan hududni yaratishga sodiq hudud hisoblanadi. MPAni yaratish, ehtimol, koloniyalarning naslchilik muvaffaqiyatini yaxshilaydi, shuningdek, o'ljalar mavjudligini oshiradi, emish masofasini qisqartiradi va oziqlantirish chastotasini oshirib bera ekan[10].

Manbalar

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 BirdLife International (2020). "Spheniscus magellanicus". IUCN Red List of Threatened Species 2020: e.T22697822A157428850. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-3.RLTS.T22697822A157428850.en. https://www.iucnredlist.org/species/22697822/157428850. Qaraldi: 19 November 2021. Magellanic pingvinlari]] Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "iucn status 19 November 2021" defined multiple times with different content
  2. Rafferty. „Magellanic penguin“ (en). Encyclopedia Britannica. Qaraldi: 2019-yil 16-iyun.
  3. Magellanic penguin Spheniscus magellanicus.
  4. Silva, Laura (May 2014). "Differences in diet composition and foraging patterns between sexes of the Magellanic penguin (Spheniscus magellanicus) during the non-breeding period as revealed by δC and δN values in feathers and bone". Marine Biology 161 (5): 1195–1206. doi:10.1007/s00227-014-2410-1. 
  5. Akst, Elaine P.; Boersma, P. Dee; Fleischer, Robert C. (2002-12-01). "A comparison of genetic diversity between the Galápagos Penguin and the Magellanic Penguin". Conservation Genetics 3 (4): 375–383. doi:10.1023/A:1020555303124. ISSN 1566-0621. 
  6. Walker, Brian (October 2005). "Physiological and Behavioral Differences in Magellanic Penguin Chicks in Undisturbed and Tourist-Visited Locations of a Colony". Conservation Biology 19 (5): 1571–1577. doi:10.1111/j.1523-1739.2005.00104.x. https://digitalcommons.fairfield.edu/biology-facultypubs/61. 
  7. Gandini, Patricia; Boersma, P. Dee; Frere, Esteban; Gandini, Marcelo; Holik, Tomas; Lichtschein, Victoria (1994). "Magellanic Penguins (Spheniscus magellanicus) Affected by Chronic Petroleum Pollution along Coast of Chubut, Argentina". The Auk 111 (1): 20–27. doi:10.2307/4088501. ISSN 0004-8038. https://www.jstor.org/stable/4088501. 
  8. „Confused penguin strays 5,000km“. BBC News (2007-yil 11-may).
  9. Netburn, Deborah. „Why baby Magellanic penguins are dying in the rain“. Los Angeles Times (2014-yil 31-yanvar). Qaraldi: 2014-yil 31-yanvar.
  10. Boersma, Dee (February 2015). "Marine protection is needed for Magellanic penguins in Argentina based on long-term data". Biological Conservation 182: 197–204. doi:10.1016/j.biocon.2014.12.005. 

Havolalar