Hojatxonani oʻrgatish: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Keyingi tahrir →
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
VizualVikimatn
„Приучение к туалету“ sahifasi tarjima qilib yaratildi
(Farq yoʻq)

19-Oktyabr 2022, 11:42 dagi koʻrinishi

Anette Polman tomonidan asos solingan Amsterdam bolalar uyidagi kostryulkalar, 1932 yil

Hojatxonani o'rgatish, hojatga o'rgatish - kimgadir, ayniqsa yosh bola yoki chaqaloqqa siyish va axlatni chiqarish uchun idish va hojatxonadan qanday foydalanishni o'rgatish usullari. Zamonaviy jamiyatlargacha hojatxonani o'rgatish haqida juda kam narsa ma'lum, ammo hojatxonaga bo'lgan munosabat yaqin tarixda sezilarli darajada o'zgargan va madaniyatlar va demografik jihatdan farq qiladi. Tualet ta'limiga ko'plab zamonaviy yondashuvlar, davranışsallık va kognitiv psixologiyaga asoslangan.

Muayyan tavsiyalar usuldan usulga sezilarli darajada farq qiladi, garchi ularning ba'zilari samarali deb hisoblansa-da, qiyosiy samaradorlikka oid maxsus tadqiqotlar mavjud emas. Ikkala yondashuv ham vaqt o'tishi bilan o'rganuvchilar yoki bir xil o'rganuvchi uchun universal samarali emas va o'rganuvchilar o'z usullarini vaziyatga moslashtirishlari kerak bo'lishi mumkin. Ba'zi madaniyatlarda o'rganish tug'ilgandan keyin boshlanadi. Biroq, ko'pgina rivojlangan mamlakatlarda u 18 oylikdan ikki yoshgacha boshlanadi, ko'pchilik bolalar to'rt yoshga kelib to'liq ta'o'rganib oladilar, garchi ko'p bolalar bu yoshda ham vaqti-vaqti bilan muvaffaqiyatsizlikka uchrasa ham.

Ba'zi xulq-atvor va tibbiy buzilishlar hojatxona mashg'ulotlariga ta'sir qilishi va uni muvaffaqiyatli bajarish uchun zarur bo'lgan vaqt va kuchni oshirishi mumkin. Muayyan sharoitlarda tibbiy mutaxassisning professional aralashuvi talab qilinadi. Biroq, bu kamdan-kam hollarda bo'ladi va bolalarning aksariyati, hatto qiyinchiliklarga duch kelganlar ham muvaffaqiyatli o'rganadilar.

Bolalar o'rganish bilan bog'liq ba'zi xavf-xatarlarga duch kelishi mumkin, masalan, yerga sirpanish yoki hojatxona o'rindig'idan tushish. Hojatxonaga o'rgatish ba'zi hollarda bolalarni zo'ravonlikka olib kelishi mumkin. Tualet mashg'ulotlari uchun bir qator amaliyotlar ishlab chiqilgan, ba'zilari ixtisoslashgan, boshqalari esa keng qo'llaniladi.

1577 yildagi maxsus hojatxonadagi bola bilan rasm

Zamonaviy jamiyatlargacha hojatxona mashg'ulotlari haqida kam narsa ma'lum. Ma'lum bo'lgan eng qadimgi bolalar hojatxonasi qadimgi Rimga tegishli. Ammo ular qanday ta'lim usullaridan foydalanganligi haqida hech qanday dalil yo'q [1] . Yevropa oʻrta asrlarida, bir manbaga koʻra, “Toʻshakda siydik chiqarish” ga qarshi tavsiya etilgan davolar... maydalangan tipratikan yoki echki tuyogʻi kukunini isteʼmol qilishni va toʻshakka quritilgan xoʻroz chigʻanoqlarini sepishni oʻz ichiga olgan” [2].

Yaqin o'tmishda hojatxonani o'rgatish bilan bog'liq madaniy an'analar va amaliyotlar turlicha bo'lgan. Misol uchun, 18-asr oxiridan boshlab, chaqaloqning jinsiy a'zolarini yopish uchun barglar yoki choyshablardan (yoki hech narsa) foydalanishdan qo'l yuvishni talab qiladigan mato tagliklaridan foydalanishga o'tish sodir bo'ldi. Keyin mexanik kir yuvish mashinalari paydo bo'ldi, keyin bir martalik tagliklar 20-asrning o'rtalarida mashhur bo'ldi, taraqqiyotning har bir bosqichi ota-onalarning vaqtini va hojatxonaga o'rgatilmagan bolalarga g'amxo'rlik qilish uchun zarur bo'lgan boshqa resurslarni kamaytirdi [1] :3 [3] :216 Bu jarayon dunyoning hamma joylarida bir xil emas edi. Kambag'alroq mamlakatlarda hojatxonaga o'rgatish imkon qadar tezroq talab qilinadi, chunki bir martalik tagliklar kabi qulayliklardan foydalanish moliyaviy jihatdan cheklangan bo'lishi mumkin [4]. Rivojlangan mamlakatlardagi kambag'al oilalar ham badavlat oilalarga qaraganda hojatxonaga borishni erta o'rganadilar. [5] :43

20-asrda hojatxona mashg'ulotlariga oid kontseptsiyalarning ko'p qismida ongsiz holatga urg'u berib, tualetga borishning keyingi hayotida yuzaga kelishi mumkin bo'lgan psixologik oqibatlar haqida ogohlantirishlar bilan psixoanaliz ustunlik qildi. Masalan, antropolog Jefri Gorer 1940-yillardagi zamonaviy yapon jamiyatining ko‘pgina xususiyatlarini tualetga o‘rgatish usuli bilan bog‘lab, “Hojatxonaga erta va og‘ir tayyorgarlik ko‘rish kattalar yapon xarakterini shakllantirishning eng muhim omili” deb yozadi. [6] :50—51 [7] :201 [8] :186 1970-yillardagi baʼzi nemis ota-onalar nazariyotchilari natsizm va Xolokostni hojatxonaga oʻrgatishning jazo usullaridan kelib chiqqan avtoritar, sadist shaxslar bilan bogʻlashgan. [9]

Bu asosan 20-asrda bixeviorizm foydasiga voz kechildi, mukofot va mustahkamlash muayyan xatti -harakatlarning chastotasini oshirish usullariga va kognitiv psixologiyaga, ma'no, idrok va shaxsiy qadriyatlarga urg'u berilgan. [6] Psixolog va pediatr Arnold Gesell kabi yozuvchilar pediatr Benjamin Spok bilan birgalikda tualetga tayyorgarlik muammosini biologiya va bolaning tayyorgarligi masalasi sifatida qayta ko'rib chiqishda katta ta'sir ko'rsatdilar. [2]

Texnikalar

Hojatxonani o'rgatish usullari bolaning individual tayyorgarligini ta'kidlaydigan "bolalarning passiv tayyorgarligi" (tabiatga asoslangan yondashuvlar) va ko'proq "tuzilgan xulq-atvori" (tarbiyaga asoslangan yondashuvlar) o'rtasida tebranadi, bu esa o'rganish rejimini darhol boshlash zarurligini ta'kidlaydi [1] :4 [3] :216 Eng mashhur usullar orasida Benjamin Spok tomonidan "Bolalar va bolalarga g'amxo'rlik qilish to'g'risida umumiy ma'no kitobi"da ta'kidlanganidek, Braseltonning bolaga yo'naltirilgan yondashuvi, Amerika Pediatriya Akademiyasi tomonidan tavsiya etilgan usullar va "bir kunda hojatxonaga o'rgatish" yondashuvi kiradi. Natan Azrin va Richard M. Fox Amerika Oilaviy shifokorlari akademiyasining ma'lumotlariga ko'ra, Brazelton va Azrin / Fox yondashuvlari normal rivojlanayotgan bolalar uchun samarali bo'lsa-da, dalillar cheklangan va hech qanday tadqiqot ikkala usulning samaradorligini to'g'ridan-to'g'ri taqqoslamagan. [10] Amerika Pediatriya Akademiyasining tavsiyalari Brazelton yondashuvi bilan chambarchas mos keladi va kamida bitta tadqiqot Azrin/Fox usulini Spok usulidan ustun ekanligini aniqladi.

O'rindiqli bolalar tungi tuvagi, miloddan avvalgi 6-asr Miloddan avvalgi, Afinadagi Qadimgi Agora muzeyidan

Hojatxonani o'rgatishning qaysi yondashuvi eng samarali ekanligi haqida ota-onalarning fikrlari qiskin farq qilishi mumkin va muvaffaqiyat bolaning nimaga eng yaxshi javob berishiga qarab, turli yoki turli usullarni talab qilishi mumkin. Bu bolalar kitoblari kabi o'quv materiallaridan foydalanish, bolalarni hojatxonadan foydalanish zarurati to'g'risida muntazam ravishda so'roq qilish, ota-onalarning namoyishi yoki qandaydir mukofot tizimidan foydalanishni o'z ichiga olishi mumkin. Ba'zi bolalar qisqaroq, ammo intensiv o'quv mashg'ulotlariga ijobiy javob berishlari mumkin, boshqalari esa uzoq vaqt davomida sekinroq o'rganishda muvaffaqiyatli bo'lishi mumkin. [11] :12—13 Qo'llanilgan usullardan qat'i nazar, Amerika Pediatriya Akademiyasi metodologiyada salbiy munosabatdan qochib, iloji boricha ota-onalarning ishtiroki va rag'batlaridan foydalanishni tavsiya qiladi. :18—19

  • Bolaga qulay foydalanish uchun hojatxona o'rindig'i, oyoq kursisi yoki kichik stuldan foydalanish
  • Bolaning ota-onasiga yoki g'amxo'rligiga ichak bezovtaligi haqida xabar berganida, uni rag'batlantirish va maqtash, hatto bu hojatdan keyin aytilgan bo'lsa ham.
  • Kichkintoyning xulq-atvori uchun ehtiyot bo'ling, bu esa bekor qilish zarurligini ko'rsatishi mumkin
  • Mukofot va maqtovni afzal ko'ring, jazo yoki salbiy mustahkamlashdan qoching
  • Barcha tarbiyachilar bir xil usuldan foydalanishiga ishonch hosil qiling
  • Bola muvaffaqiyatli ko'nikmalarga ega bo'lgach, paxta ichki kiyimiga yoki taglikka o'tishni o'ylab ko'ring [12]

Xronologiya

Psixolog Jonni L. Matson ta'kidlaganidek, hojatxonadan foydalanish ko'nikmasini o'zlashtirish tana funktsiyalarini tan olish va nazorat qilish qobiliyatidan tortib, to'g'ri gigiena protseduralarini bajarish uchun zarur bo'lgan ko'nikmalar, kiyinish va echinish uchun harakatchanlikni rivojlantirish, hojatxonadan foydalanish zarurati haqida boshqalarga xabar berish uchun muloqot qobiliyatlari. . [1] :2—3 Odatda, taxminan bir yoshga to'lgandan so'ng, bola bo'shliqqa ehtiyoj borligini anglay boshlaydi, bu siydik chiqarish yoki defekatsiya qilishdan oldin darhol xatti-harakatlarning o'zgarishida kuzatilishi mumkin. Bolalar 18 oylik yoshga kelib, ular ajralishda ishtirok etadigan mushaklarni ongli ravishda nazorat qilish qobiliyatiga ega emaslar va hali hojatxona mashg'ulotlarini boshlay olmaydilar. Ota-onalar ularni kerakli vaqtda u erga olib borganlarida, ular hojatxonadan foydalanishlari mumkin bo'lsa-da, bu ongli jarayondan ko'ra ko'proq majburlashdir. [11] :25 Vaziyat ko'p oylar yoki yillar davomida asta-sekin o'zgarib turadi, birinchi navbatda tungi ichak nazorati, keyin kunduzgi nazorat va odatda tungi siydik pufagi nazorati oxirgi. :26

Hojatxonani o'rgatish amaliyotlari turli madaniyatlarda juda farq qilishi mumkin. Misol uchun, Meri Ainsvort kabi tadqiqotchilar xitoy, hind va afrika madaniyatlaridagi oilalarni bir necha hafta yoki oylikdan boshlab hojatxonaga o'rgatishni boshlaganlarini hujjatlashtirgan. [1] :1—2 [3] :216 Bu bir qator sabablarga bog'liq bo'lishi mumkin, jumladan, axlatga oid madaniy qadriyatlar, g'amxo'rlik qiluvchilarning roli va onalarning ishi va qancha vaqt ichida ishga qaytishi haqidagi umidlar. tug'ish. [13]

1932 yilda AQSH hukumati ota-onalarga tug'ilgandan so'ng deyarli darhol hojatxona mashg'ulotlarini boshlashni tavsiya qildi, chunki bu bola olti oydan sakkiz oygacha bo'lganida tugaydi. [14] Biroq, bu vaqt o'tishi bilan o'zgardi, 20-asrning boshlarida ota-onalar 12-18 oyligida, asrning ikkinchi yarmida esa o'rtacha 18 oydan keyin ko'nikishni boshladilar. [15] AQSH va Yevropada maktabda oʻqish odatda 21 oydan 36 oygacha boshlanadi va 36 oylik bolalarning 40-60 foizigina oʻqitiladi. [10]

Amerika Pediatriya Akademiyasi va Kanada Pediatriya Jamiyati ota-onalarga 18 oylikdan boshlab, agar bola unga qiziqsa, hojatxona mashg'ulotlarini boshlashni tavsiya qiladi. Ikkinchi yildan keyin o'qigan bolalarda urologik muammolar yoki kunduzi namlanish kabi ba'zi kasalliklar uchun yuqori xavf bo'lishi mumkinligi haqida dalillar mavjud. [16] Mashg'ulotni juda erta boshlash bilan bog'liq psixologik muammolar haqida hech qanday dalil yo'q. :83 Buyuk Britaniyadagi oilalar ustida olib borilgan tadqiqotda tadqiqotchilar 2,1% 6 oygacha, 13,8% 6 oydan 15 oygacha, 50,4% 15 oydan 24 oygacha, 33,7% esa 24 oydan keyin o‘qishni boshlamaganini aniqladilar. [17] :83

Ko'pgina bolalar ikki yoshdan to'rt yoshgacha bo'lgan davrda siydik pufagi va ichakni to'liq nazorat qiladi. [1] :3 [18] [19] :162 Toʻrt yoshli bolalar odatda hushyor boʻlganlarida ancha quruq boʻlsalar, har besh yoshli bolalardan biri vaqti-vaqti bilan kechasi siyishadi [20]. Qizlar o'zlarining erkaklarnikiga qaraganda bir oz oldinroq mashg'ulotlarni muvaffaqiyatli yakunlaydilar va mashg'ulotlar odatda uch oydan olti oygacha davom etadi.

Muvaffaqiyatsizliklar

Muvaffaqiyatsizliklar, siydik yoki najasni ushlab turmaslikning takrorlanishi, odatda, hojatxona mashg'ulotlari paytida yuzaga keladi va jiddiy tibbiy muammolarning belgisi emas. Siydik chiqarish yoki defekatsiya bilan og'riq, surunkali ich qotishi yoki siydik yoki axlatda qon kabi qo'shimcha asoratlar bilan muvaffaqiyatsizliklar pediatr tomonidan baholanishi kerak. [21] Tungi enurezning tarqalishi, shuningdek, to'shakni ho'llash deb ham ataladi, 7 yoshli bolalarda 9,7% va 10 yoshli bolalarda 5,5% gacha bo'lishi mumkin, natijada kattalarda taxminan 0,5% gacha kamayadi. [22] :47

Murakkabliklar

Yoshlar ittifoqi uchun nemis tilidagi siyosiy plakatda qizil tuvakdagi ich qotib qolgan bola tasvirlangan, Germaniya Sotsial-demokratik partiyasining Roten yoki “Qizillar”iga ishora.

Muayyan rivojlanish, xulq-atvor yoki sog'liq muammolari bo'lgan bolalar uchun hojatxonaga o'rgatish yanada qiyinlashadi. Autizm, xomilalik alkogol kasalligi, qarama-qarshilik buzilishi yoki diqqat yetishmasligi giperaktivligi buzilishi bilan og'rigan bolalar hojatxonaga oid mashg'ulotlarni yakunlashga undashlari mumkin emas, tegishli ijtimoiy qo'shimchalarga javob berishda qiyinchiliklarga duch kelishlari yoki hojatxonadan foydalanishni yoqimsiz qiladigan hissiy sezgirlikni paydo qilishi mumkin [19].

Bolalarda genitouriya tizimi bilan bog'liq bir qator jismoniy muammolar bo'lishi mumkin, bu tibbiy ko'rikdan o'tishni va hojatxonani muvaffaqiyatli o'qitishni ta'minlash uchun jarrohlik yoki farmakologik aralashuvni talab qilishi mumkin. Miya falaji bilan og'riganlar siydik pufagi va ichakni nazorat qilishning kamyob muammolariga duch kelishi mumkin va ko'rish yoki eshitish muammolari bo'lganlar terapiya va hojatxonaga moslashishdan tashqari muammolarni bartaraf etish uchun o'qitishni talab qilishi mumkin [18].

Tualet taburetini rad etish, siydik chiqarishga o'rgatilgan bola kamida bir oy davomida hojatxonadan foydalanishni rad etganda paydo bo'ladi. Bu bolalarning 22% gacha ta'sir qilishi mumkin va ichak harakatlari paytida ich qotishi yoki og'riq paydo bo'lishiga olib kelishi mumkin. Odatda muammo aralashuvisiz o'z-o'zidan hal qilinadi [10]. Bolalarda najasni ushlab turish yoki o'qituvchi bilan birga defekatsiyadan qochishga urinishlar bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, ich qotishiga olib kelishi mumkin. Ba'zi bolalar, ehtimol, xijolat yoki qo'rquv tufayli najaslarini yashirishadi va bu ikkala sababga bog'liq.

Ba'zi asoratlar qovuq va ichakni muvaffaqiyatli nazorat qilish uchun zarur bo'lgan vaqtni oshirishi mumkin bo'lsa-da, ko'pchilik bolalarni hojatxonaga o'rgatishlari mumkin. [1] :3 [18] [19] :162 Hojatxonani o‘rgatishda muvaffaqiyatsizlikka uchragan fiziologik sabablar kamdan-kam uchraydi, tibbiy aralashuv zarurati ham. Ko'pgina hollarda, o'rganish muammolariga duch kelgan bolalar bunga hali tayyor emas.

Xatarlar

2002 va 2010 yillar oralig'ida AQSh kasalxonasining tez yordam bo'limlari ma'lumotlarini o'rganish shuni ko'rsatdiki, hojatxona mashg'ulotlarida eng ko'p uchraydigan jarohatlar o'rindiqlardan yiqilish natijasida yuzaga kelgan va ikki yoshdan uch yoshgacha bo'lgan bolalarda ko'proq uchraydi. Ikkinchi eng keng tarqalgan shikastlanish polda sirpanish edi. Barcha turdagi jarohatlarning 99% uyda sodir bo'lgan. [1] :176

Zo'ravon uylarda hojatxonani o'rgatish bolalarga zo'ravonlikga sabab bo'lishi mumkin, ayniqsa ota-ona yoki tarbiyachi bolani o'rganishda muvaffaqiyat qozonish uchun etarlicha yoshga yetgan deb hisoblasa, lekin bola muvaffaqiyatsizlikni boshdan kechirishda davom etsa. [23] :311 [24] :50 Tarbiyachi buni bolaning ataylab itoatsizligi sifatida noto'g'ri talqin qilishi mumkin [25].

Texnologiyalar va uskunalar

1938 yilda hojatxonani o'rgatish uchun ishlab chiqilgan birinchi texnologiyalardan biri ma'lum bo'ldi, u "qo'ng'iroq va yostiq" deb nomlandi, sensori bolaning tungi vaqtda siydik chiqarishini aniqlaydi va shartli refleksni rivojlantirish uchun signalni o'rnatadi. Ichki kiyimdagi namlikka javob beradigan, ayniqsa, aqliy zaif odamlar uchun hojatxonani o'rgatish uchun shunga o'xshash signalizatsiya tizimlari taklif qilingan. Bu texnologiya so'nggi paytlarda bola tomonidan qo'llanilganda ma'qullash yoki boshqa turdagi rag'batlantirish tovushlarini o'ynatadigan kostryulkalar uchun qo'llanildi. [1] :170—172

Trenerlar o'rganishga yordam berish uchun turli xil ichki kiyim variantlaridan foydalanishlari mumkin. Bu an'anaviy tagliklardan maxsus o'quv tagliklariga o'tish yoki kattalar kiyadigan bir xil turdagi changni yutmaydigan paxta ichki kiyimlarini ishlatishdir. Ular odatda boshlang'ich bosqichda emas, balki keyinchalik o'quv jarayonida qo'llaniladi. [1] :175 [26] Paxta ichki kiyimiga oʻtgandan keyin qayta-qayta muvaffaqiyatsizlikka uchragan bolalar taglikdan foydalanishni davom ettirishlari mumkin. [12]

Eng ko'p qo'llaniladigan usullar ixtisoslashtirilgan bolalar kostryulkalaridan foydalanishni tavsiya qiladi, ba'zilari esa ota-onalarga mukofot sifatida gazaklar yoki ichimliklardan foydalanishni tavsiya qiladi. [10]

Yana qarang

  • Enurez
  • Kaydanka

Manbalar

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 . ISBN 978-3-319-62725-0. 
  2. ↑ 2,0 2,1 . ISBN 978-0-230-36755-5. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 . ISBN 978-0-7619-5684-6. 
  4. ↑ Howard, Jacqueline. „How the world potty trains“. CNN (2017-yil 8-noyabr). 2019-yil 11-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 15-iyul.
  5. ↑ . ISBN 978-0-323-22698-1. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Kathleen Stassen Berger. Loose-leaf Version for Developing Person Through the Life Span: Paperbound, 2014. ISBN 978-1-319-02949-4. 
  7. ↑ Rudolf V. A. Janssens. "What Future for Japan?": U.S. Wartime Planning for the Postwar Era, 1942-1945. ISBN 90-5183-885-9. 
  8. ↑ Eysenck, Hans Jürgen. Decline and Fall of the Freudian Empire. Andoza:Нп3, 1991. ISBN 978-1-4128-2137-7. 
  9. ↑ Herzog, Dagmar. Sex after Fascism: Memory and Morality in Twentieth-Century Germany, 2007. ISBN 978-1-4008-4332-9. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 {{{заглавие}}}. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "aafp" defined multiple times with different content
  11. ↑ 11,0 11,1 DiMaggio. „How to Start Potty Training“. The New York Times. 2019-yil 5-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 16-iyul.
  12. ↑ 12,0 12,1 {{{заглавие}}}. — P. 333—344. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "canada" defined multiple times with different content
  13. ↑ Gottlieb. „Let these globe-trotting lessons in potty training flush your parental worries away“. PBS NewsHour (2017-yil 20-noyabr). 2019-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 16-iyul.
  14. ↑ Nicholas Day. „I'm Supposed to Do What to Make My Baby Poop? When He's How Old?“. Slate (2013-yil 16-aprel). 2020-yil 4-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 15-iyul.
  15. ↑ Rogers. „Toilet training: lessons to be learnt from the past?“. Nursing Times (2002-yil 22-oktyabr). 2020-yil 2-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 15-iyul.
  16. ↑ {{{заглавие}}}. — P. 511.
  17. ↑ . ISBN 978-0-323-08746-9. 
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 , Autism and Child Psychopathology Series. ISBN 978-3-319-62724-3. 
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 . ISBN 978-0-425-28580-0. 
  20. ↑ „How to potty train – Your pregnancy and baby guide“. National Health Service. 2019-yil 5-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 15-iyul.
  21. ↑ „Potty Training Problems“. What To Expect. 2019-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 15-iyul.
  22. ↑ Franco. Pediatric Incontinence: Evaluation and Clinical Management. Wiley, 2015. ISBN 978-1-118-81475-8. 
  23. ↑ . ISBN 978-0-323-28992-4. 
  24. ↑ . ISBN 978-0-8160-7506-5. 
  25. ↑ „Toilet Training“. American Academy of Pediatrics. 2019-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 16-iyul.
  26. ↑ {{{заглавие}}}. — Vol. 103.

Adabiyot

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Hojatxonani_oʻrgatish&oldid=3102154" dan olindi