Yolgʻonni aniqlash

Yolgʻonni aniqlash (Детекция лжи) — yolgʻonni aniqlashga qaratilgan usullar toʻplami. Bunday usullar potentsial yolgʻon xabarlarni, ogʻzaki boʻlmagan belgilarni yoki texnologik qurilmalarni (masalan, poligraf) tahlil qilishdir. Bundan tashqari, qandaydir psixoaktiv moddalar yordamida yolgʻonni ochishga harakat qilish mumkin.

Ogʻzaki yolgʻonni aniqlash usullari

Yolgʻonchilar juda qisqa javob berishga moyil boʻlib, oʻzlarining unutuvchanligini, guvohlikdagi chalkashliklarini tan olmaydilar. Biroq, nutqda xuddi shu qisqa javob berish xususiyati boshqa sabablarga koʻra paydo boʻlishi mumkin. Shunday qilib, oʻz tilidan boshqa tilda soʻzlashuvchi odamlar yolgʻon gapirish niyatidami yoki yoʻqmi, aniqlash qiyin.

Poligraf

Poligraf - bu keyinchalik mutaxassis tomonidan tahlil qilinuvchi fiziologik maʼlumotlarni qayd qiluvchi texnik vosita boʻlib, odamning yolgʻonchiligi uning hissiy reaksiyasini keltirib chiqaradi va oʻlchanadigan psixofiziologik kattaliklarga taʼsir qiladi degan fikr edi.

Poligraf nafas olish parametrlarini, yurak-qon tomir faolligini, terining elektr qarshiligini va zarurat tugʻilganda va iloji boʻlsa, boshqa fiziologik koʻrsatkichlarni sinxron qayd qilish uchun instrumental psixofiziologik tadqiqotlarda foydalaniladigan texnik vosita, keyinchalik ushbu parametrlarni analog yoki raqamli shaklda qayd etish natijalarini taqdim etish uchun moʻljallangan (xabar qilingan maʼlumotlarning ishonchliligini baholash uchun) Poligrafiyani yaratishning zaruriy sharti odamning yolgʻonchiligi uning hissiy reaksiyasini keltirib chiqaradi, shuning uchun oʻlchanadigan psixofiziologik koʻrinishlar bilan birga keladi degan fikr edi. Misol uchun, yolgʻondan kelib chiqadigan stress terlashni va shuning uchun terining oʻtkazuvchanligini oshishi. Biroq, yolgʻon gapirish bilan bogʻliq boʻlgan oʻziga xos fiziologik javoblar mavjud emas.

Sinov natijalarining ishonchliligi poligrafiyachining malakasiga, tekshirilayotgan shaxsning shaxsiyatiga va berilgan savollarning turlariga bogʻliq. Notoʻgʻri salbiy va notoʻgʻri ijobiy natijalar xavfi mavjud.

Rossiya Federatsiyasi hududida yolgʻonni aniqlash sohasidagi qonunchilik va cheklovlar

Bugungi kunda Rossiyada ushbu faoliyat sohasini tartibga soluvchi qonunchilik yoʻq, litsenziyaga ehtiyoj yoʻq, poligrafiya ekspertining professionalligi va yaroqliligini aniqlash uchun hech qanday mezon yoʻq.

Yana qarang

• Etika
• Axloq
• Yolgʻon
• Psixologiya
• Poligraf
• Aldash

Adabiyotlar

• • Большой психологический словарь/под. ред. Б. Г. Мещерякова, В. П. Зинченко. СПб., 2004. С. 128.]
  • Дубровский, Д. И. Обман. Философско-психологический анализ / Д. И. Дубровский. — М.: «Канон+» РООИ «Реабилитация», 2010. (Wayback Machine saytida 28-oktabr 2021-yil sanasida arxivlangan)
  • Морозов В. П., Морозов П. В. Искренность-неискренность говорящего и «психологический детектор лжи» (Wayback Machine saytida 18-iyun 2022-yil sanasida arxivlangan) Психологический журнал. 2010. Т. 31. № 5. С. 54-67. 1
  • Пронякова С. В. Феномен обмана и детекции лжи. Социальные и гуманитарные науки на Дальнем Востоке. (Wayback Machine saytida 7-dekabr 2021-yil sanasida arxivlangan) 2012. № 2 (34). С. 172—176.
  • Сартр, Ж. П. Бытие и ничто: Опыт феноменологической онтологии (Wayback Machine saytida 16-aprel 2022-yil sanasida arxivlangan) / Ж. П. Сартр. — М.: Республика, 2011.
  • Цагарелли Ю. А. Проблемы и перспективы развития профессиональной детекции лжи. Эксперт-криминалист. 2013. № 2. С. 29-32.
  • Чистяков И. Н. Методология и технология применения метода инструментальной детекции лжи. Социальная политика и социология. 2010. № 1. С. 259—272.