Tojikistondagi Parlament saylovlari (2015) sahifasining manbasini koʻrish

{{Bilgiquti saylov
|nomi          = Tojikistondagi Parlament saylovlari (2015)

|nom imzosi  = 
|sana              = [[1-mart]], [[2015-yil]] 
|avvalgisi        = Tojikistondagi Parlament saylovlari (2010)
|avvalgisining yili    = 2010
|keyingisi         = Tojikistondagi Parlament saylovlari (2020)
|keyingi yil     = 2020

<!-- bayroq uchun1 -->
|hudud        = Tojikiston
|bayroq farqlari     =

|saylovchilarning kelishi  = 87,7 %, 4 318 000 odam saylovda ishtirok etgan.<ref>http://www.gazeta.uz/2015/03/01/tj/</ref>

<!-- partiya yoki nomzodlar № 1 -->
|portret1          =
|rang1             = 
|nomzod1         = 
|partiya1           = [[Tojikiston Xalq Demokratik partiyasi]]
|avvalgi natija1 = 71,69 % 
|ovozlar soni1    = 2 472 262
|ovozlar ulushi1     = 62,5 % {{Qulash}}
|ikkinchi turdagi ovozlar soni1 =
|ikkinchi turdagi ovozlar ulushi1 =

<!-- partiya yoki nomzodlar № 2 -->
|portret2 =
|rang2 =
|nomzod2 =
|partiya2 = [[Tojikiston Agrar partiyasi|Agrar partiya]]
|avvalgi natija2 = 5,09 %
|ovozlar soni2 = 450 275
|ovozlar ulushi2 = 11,8 % {{Oʻsish}}
|ikkinchi turdagi ovozlar soni2 =
|ikkinchi turdagi ovozlar ulushi2 =
<!-- по сравнению с предыдущими выборами -->
|ovoz ulushinig oʻzgarishi2 =

<!-- partiya yoki nomzodlar № 3…6 -->
|portret3 =
|rang3 =
|nomzod3 =
|partiya3 = [[Tojikiston Iqtisodiy Islohotlar partiyasi|Iqtisodiy Islohotlar partiyasi]]
|avvalgi natija3 = 5,1 %
|ovozlar soni3 = 288 308
|ovozlar ulushi3 = 7,6 % {{Oʻsish}}

|portret4 =
|rang4 =  1
|nomzod4 =
|partiya4 = [[Tojikiston Sotsialistik partiyasi|Sotsialistik partiya]]
|avvalgi natija4 = 0,47 %
|ovozlar soni4 = 210 328
|ovozlar ulushi4 = 5.5 % {{Oʻsish}}

|portret5 =
|rang5 =
|nomzod5 =
|partiya5 = [[Tojikiston Kommunistik partiyasi|Kommunistik partiya]]
|avvalgi natija5 = 7,22 %
|ovozlar soni5 = 99 314
|ovozlar ulushi5 = 2,3 % {{Qulash}}

|portret6 =
|rang6 =
|nomzod6 =
|partiya6 = [[Tojikiston Demokratik partiyasi|Demokratik partiya]]
|avvalgi natija6 = 0,84 %
|ovozlar soni6 = 73 406
|ovozlar ulushi6 = 1,7 % {{Oʻsish}}
|ikkinchi turdagi ovozlar soni6 =
|ikkinchi turdagi ovozlar ulushi6 =

<!-- boshqa nomzodlar yoki partiya -->
|boshqa nomzodlar = [[Tojikiston Islom Uygʻonish partiyasi|Islom Uygʻonish partiyasi]] 1,5 % {{Qulash}} ,64 770, <!--
--> [[Tojikiston Sotsial-Demokratik partiyasi|Sotsial-Demokratik partiyasi]] 0,5 % {{Qulash}}, 21 590

|natija = [[Tojikiston Xalq Demokratik partiyasi]] deputatlari Parlamentdagi 63 ta joydan 44 tasini egallashdi.<ref name="ria.ru">http://ria.ru/world/20150301/1050304511.html</ref>
}}

'''Tojikistondagi Parlament saylovlari (2015)''' ({{lang-tj|Интихоботи Парлумонии Чумхурии Точикистон (2015)}}) — [[2015-yil]]ning [[1-mart]]ida [[Tojikiston|Tojikiston Respublikasi]] Parlamenti Oliy Majlis Quyi palatasiga nomzodlar saylandi. Namoyandalar majlisi deputatlari va mahalliy vakillikga nomzodlar tayinlash xususida mamlakatda ommaviy saylov boʻlib oʻtdi.<ref>{{Citation |year= |title=arxiv nusxasi |url=http://www.kmir.tj/tj/ |access-date=2015-03-03 |archivedate=2015-03-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150306042359/http://www.kmir.tj/tj/ }}</ref>

== Saylovga jarayoni ==
Saylov ommaviy ravishda ertalab soat 6:00 dan to 20:00 gacha davom etdi. Ovoz berish natijalari boʻyicha jami 4 318 000 odam ovoz bergan shaxslar sifatida Markaziy saylov komissiya roʻyxatidan oʻtgan. Tojikiston Markaziy Saylov Komissiyasi rahbarining aytishicha saylov oʻtkazilgan kun biron bir shikoyatlar tushmaganini qayd etgan.
{{quote|''Shu kuni siyosiy partiya vakillari tomonidan oʻgʻzaki shikoyatlar tushdi va bu muammolarni oʻsha zahotiyoq hal qildik.''  Shermuhammad Shoxiyon, Tojikiston Markaziy Saylov Komissiyasi rahbari<ref name="ria.ru">http://ria.ru/world/20150301/1050304511.html</ref>}}

Saylov kuni byulletenlar toʻrt tilda [[Rus tili|ruscha]], [[Tojik tili|tojikcha]], [[Oʻzbek tili|oʻzbekcha]] va [[Qirgʻiz tili|qirgʻizcha]] koʻrinishda chop etilgan va barcha saylov okrug, punktlariga tarqatilgan. Tojikiston Respublikasi fuqarolari jami boʻlib 3209 ta davlat ichida 35 ta horijdagi saylov uchastkalarida oʻzlarining nomzodlariga ovoz berishdi. Tojikiston Milliy matbuotining malumotiga koʻra 15 soat ichida 74,3 % odamlar saylovda ishtirok etishgan. Quyi palatada jami boʻlib 63 ta deputatlar oʻzgargan boʻlib: Ularning 41 tasi bir mandatli saylovchi nomzodlari, yagona Umumrespublika saylov okrugi partiyalari roʻyxatidan 22 ta deputatlar Quyi Parlamentda oʻz joylarini egallashgan.<ref>{{Citation |year= |title=arxiv nusxasi |url=http://news.tj/ru/news/ikiston/ikiston-intikhobot |access-date=2015-03-03 |archivedate=2015-04-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150402204521/http://news.tj/ru/news/ikiston/ikiston-intikhobot }}</ref>

=== Nomzodlar ===
Deputatlik uchun jami 285 ta nomzod kurash olib borishdi (Ulardan 103 tasi roʻyxatga olingan partiya vakillaridan va 182 kishi bir mandatli okrug tomonidan roʻyxatga olingan), jumladan 80 ta kishi oʻz nomzodlarini ilgari surishgan. Barcha nomzodlar ichidan 32 ayol nomzodlar ham ishtirok etishgan. Sakkizta roʻyxatga olingan partiya aʼzolari oʻz vakillarining nomzodini taqdim etishgan, ularning orasida eng yoshi 30 da va eng qarisi 71 yoshda boʻlgan.

{| class="wikitable"
|-
! Partiyalar nomi !! Pariya yetakchilari (2015-yilgi tarkib) !! Tasviri !! [[Tojikistondagi Parlament saylovlari (1995)]] !! [[Tojikistondagi Parlament saylovlari (2000)]] !! [[Tojikistondagi Parlament saylovlari (2005)]] !! [[Tojikistondagi Parlament saylovlari (2010)]] !! Tojikistondagi Parlament saylovlari (2015)<ref>http://www.ozodlik.org/content/article/26887911.html</ref>
|-
| [[Tojikiston Xalq Demokratik partiyasi]] || [[Emomali Rahmon]] || — || — || — || 64,51 % || 71.69 % {{oʻsish}} || 62,5 % {{qulash}}
|-
| [[Tojikiston Agrar partiyasi|Agrar partiya]] || — || — || — || — || Ishtirok etmagan || 5,09 || 11,8 % {{oʻsish}}
|-
| [[Tojikiston Iqtisodiy Islohotlar partiyasi|Iqtisodiy Islohotlar partiyasi]] || — || — || — || — || Ishtirok etmagan || 5,1 % || 7,6 % {{oʻsish}}
|-
| [[Tojikiston Sotsialistik partiyasi|Sotsialistik partiya]] || — || — || — || — || Ishtirok etmagan || 0,47 % || 5,5 % {{oʻsish}}
|-
| [[Tojikiston Kommunistik partiyasi|Kommunistik partiya]] || — || — || — || — || 20,63 % || 7,22 % {{qulash}} || 2,3 % {{qulash}}
|-
| [[Tojikiston Demokratik partiyasi|Demokratik partiya]] || — || — || — || — || 7,36 % || 0,84 % {{qulash}} || 1,7 % {{oʻsish}}
|-
| [[Tojikiston Islom Uygʻonish partiyasi|Islom Uygʻonish partiyasi]] || — || — || — || — || 7,48 % || 7,74 % {{oʻsish}}|| 1,5 % {{qulash}}
|-
| [[Tojikiston Sotsial-Demokratik partiyasi|Sotsial-Demokratik partiyasi]] || — || — || — || — || Ishtirok etmagan || 0,72 % || 0,5 % {{qulash}}
|}

=== Kuzatuvchilar va Komissiyalar ===
Saylovda jami 528 ta xalqaro kuzatuvchilar, 1000 dan ziyod joylardagi kuzatuvchilar va 100 dan ortiq horijiy muhbirlar ovoz berish jarayonini kuzatishgan. [[Mustaqil Davlatlar Hamdoʻstligi|MDH]], [[Yevropa xavfsizlik va hamkorlik tashkiloti|YXHT]] va [[Shanxay Hamkorlik Tashkiloti|ShHT]] vakillari oʻzlarining saylovdan keyingi xulosalarini [[2-mart]] kuni eʼlon qilishgan.

Saylov demokartik omillarga asoslanib oʻtkazilishi uchun [[Tojikiston|Tojikiston Hukumati]] tomonidan komissiyalar joriy etilgan.<ref>{{Citation |year= |title=arxiv nusxasi |url=http://www.kmir.tj/tj/kmir/hajati-komissiya.html |access-date=2015-03-03 |archivedate=2015-03-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150306055750/http://www.kmir.tj/tj/kmir/hajati-komissiya.html }}</ref> Komissiya tarkibi:
* Yormatova Olima — [[Dushanbe]] shahar, Sino tumani 38-nchi oʻrta umumtaʼlim maktabi direktori.
* Fayzova, Muhabbat Togʻabekovna — [[Xatlon Viloyati]], Huroson tumani, Obi Kiiki jamoati raisi.
* Azizova Muiston — [[Tursunzoda]] shahridagi 98-nchi oʻrta umumtaʼlim maktabi direktori.
* Aliyev Izzatullo — ''Poytaxt-80'' madaniy majmuasi direksiyasining rahbari.
* Mahmudov, Jamoliddin Burhoniddinovich — [[Tojikiston Islom Uygʻonish partiyasi|Islom Uygʻonish partiyasi]]ning oliy boshqaruvi aʼzosi.
* Jamshedov Jamshed — Tojikiston Respublikasi falsafa, siyosatshunoslik va huquq institutining ilmiy kotibi.
* Naimova, Vera Raimovna — Tojikiston-Rossiya slavyan Universiteti oʻqituvchisi.
* Yusufbek Shodmonbekov — Xorugʻ shahar Davlat Universiteti rektori oʻrinbosari, katta oʻqituvchi
* Sattorov Akbarali — Tojikiston jurnalistlar ittifoqi raisi.
* Saidov Nurali — Tojikiston Respublikasi Shoʻrolar jamiyati bosh kotibi.
* Zokirov Saidboy — [[Sugʻd viloyati]] Kasabalar uyushmasi raisi.
* Ziyo Rahmon — Tojikiston Respublikasi sogʻliqni saqlash vazirligining hayot tarzini yaxshilash Respublika Markazi raisi oʻrinbosari.
* Zoirov, Muhammadboron Rahmonovich — Tojikiston Respublikasi Davlat mol-mulk va sarmoyadorlik idorasi qoʻmitasi viloyatlardagi boʻlim boshligʻi.
* Rajabov, Mahmadyor Nosirovich — Tojikiston Milliy Universiteti, Huquqshunoslik fakultetining Xalqaro huquq kafedrasi mudiri.

== Tanqid va [[Ommaviy Axborot Vositalari|OAV]] ==
[[Tojikiston]]ning [[Yevropa Ittifoqi]]dagi doimiy vakili Rustam Soliyev [[Bryussel]]da [[Yevropa parlamenti|Yevroparlament]] Vitse-prezidenti Richard Charneski bilan uchrashganda saylovning yuqori darajada uyushqoqlik bilan oʻtishiga ishonch bildirgan. Tojikistonning poytaxti va viloyat markazlarida saylovchilar oʻrtasida oʻtkazilgan mustaqil soʻrov natijalari shuni koʻrsatganki, saylovchilarning qariyb 68 foizi saylov natijalariga qiziqish bildirmaganligi maʼlum boʻlgan. 5 foizga yaqini tadbirdada umuman ishtirok etmasligini bildirgan. ishtirokchilarning aksariyati bir yoki bir necha kishi oʻrnida muntazam ovoz berib kelayotganini tan olgan.<ref name="blogs.voanews.com">http://blogs.voanews.com/uzbek/yoshlariston/2015/02/26/tojikistonda-majlisi-oliy-quyi-palatasi-va-mahalliy-majlislarga-saylov-tayyorgarligi-qizgin/</ref>

Sotsialistik partiya namoyandasi Farrux Boqiyev:{{quote|''Bu yilgi saylov oldingilaridan tubdan farq qiladi, elektorat juda faollashgan, xalqaro kuzatuvchilar ham buni tan olishmoqda'' – deb aytgan.<ref name="blogs.voanews.com">http://blogs.voanews.com/uzbek/yoshlariston/2015/02/26/tojikistonda-majlisi-oliy-quyi-palatasi-va-mahalliy-majlislarga-saylov-tayyorgarligi-qizgin/</ref>}} Uning fikricha, ushbu saylov mamlakatda tinch va osoyishta, yuksak uyushqoqlik bilan oʻtishi muhim boʻlgan.

Tojikiston Islom uygʻonish partiyasi faoli Mirzoqul Hojimatov oʻz partiyasi nomzodlariga koʻrsatilgan tazyiqlar borasida soʻzlab: {{quote|''Bazi nomzodlarimiz dardi ichida, ularning tadbirkorligi xatar ostida qolgani uchun nomlarini roʻyxatdan oʻzlari olishga majbur boʻlishdi, hatto ismlarini ochiq aytishdan qoʻrqishadi''- degan.}}

Mahalliy majlislarga saylovlar boʻyicha [[Sugʻd viloyati]] saylov komissiyasi raisi Muhammadjon Ismatdinov:{{quotation|''Qayd etilgan nomzodlardan deyarli shikoyat yoʻq, hammasi qonuniy boʻlmoqda''- degan boʻlsa, Sotsial demokratik partiya vakillari joylarda boʻlgan tazyiqlarga misollar keltirgan, nomzodlari noqonuniy roʻyxatdan chiqarib yuborilganini pesh qilishgan.<ref name="blogs.voanews.com">http://blogs.voanews.com/uzbek/yoshlariston/2015/02/26/tojikistonda-majlisi-oliy-quyi-palatasi-va-mahalliy-majlislarga-saylov-tayyorgarligi-qizgin/</ref>

Markaziy Saylov Komissiyasining bildirishicha, ovoz berishlar erkin, demokratik va fuqarolarning yuqori siyosiy faolligida oʻtgan. Kuzatuvchilar esa saylovlarda qator qonunbuzarliklar sodir etilganini aytishgan. Jumladan Sotsial demokratik va Islom Uygʻonish partiyasi kuzatuvchilarga bosimlar boʻlgani, ovozlar qalbakilashtirilgani, saylovlar nodemokratik, qonunbuzarliklar bilan oʻtganini qayd etgan. Tahlilchilar Tojikistondagi saylov natijalari oldindan maʻlum ekanini, prezident [[Emomali Rahmon]] rahbarligidagi partiya koʻp ovoz olishiga hech narsa toʻsqinlik qilmasligini aytishgan.

Saylovoldi kompaniyasi davomida asosiy targʻibot Xalq Demokratik partiyasi uchun ishlagan. Boshqa partiyalar oʻzlariga nisbatan bosimlar boʻlgani, saylov targʻibotini oʻtkazishga koʻp hollarda imkon berilmaganidan shikoyat qilganlar.<ref>http://www.bbc.co.uk/uzbek/lotin/2015/03/150302_latin_tajikistan_parlament_election</ref>

== Havolalar ==
* [http://www.kmir.tj/tj/hizbho.html Tojikiston Respublikasi Siyosiy partiyalar roʻyxati] {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150306215613/http://www.kmir.tj/tj/hizbho.html |date=2015-03-06 }}
* [http://www.kmir.tj/tj/kmir/hajati-komissiya.html Markaziy saylov Komissiyasi vakillari roʻyxati] {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150306055750/http://www.kmir.tj/tj/kmir/hajati-komissiya.html |date=2015-03-06 }}

== Manbalar ==
{{Manbalar|2}}

{{Tojikistondagi saylovlar}}