Skripka sahifasining manbasini koʻrish

{{Bilgiquti musiqiy asbob
| nom                   = Skripka
| nomlar                =
| tasvir                = Violin VL100.jpg
| tasvir_izohi          = Zamonaviy standard skripkaning oldi va yonidan koʻrinishi
| fon                   = string
| turi                  = [[Torli asbob]]
| hornbostel_sachs      = 321.322-71
| hornbostel_sachs_desc = Kompozit [[xordofon]]
| ixtirochilar          =
| ishlab_chiqargan      =
| registr               = [[Tasvir:Range violin.png|130px|center]]<div class="center">(standart sozlangan skripka)</div>
| oxshash               = 
| musiqachilar          =
| yasovchilar           =
| maqolalar             =
}}
'''Skripka''' (slavyancha skri — gʻijirlamoq) — torli kamonli musiqa cholgʻu asbobi. Skripkasimon cholgʻu asboblari orasida (S, alt, [[violonchel]], kontrabas) yetakchi, eng baland registrli soz. 4 ta tori kvinta intervali boʻyicha sozlanadi. [[Diapazon]]<nowiki/>i 4 oktavadan oshiq. Umumiy uz. — 600&nbsp;mm. Skripkaning klassik shakli 15 —16-asrlarda Italiya va Fransiyada yuzaga kelgan. 17— 18-asrlarda Shimoliy [[Italiya]], ayniqsa, Kremona ustalari A. va N. Amati, J. Gvarneri, A. Stradivari va boshqalar skripkaning mukammal namunalarini yaratishgan. Skripkalar simfonik orkestr va cholgu ansambllar asosini tashkil qiladi. 17— 18-asrlardan skripkada yakkanavozlik sanʼati rivojlanib kelmoqda, skripka musiqasi yaratilmoqda. Bu sohada 19-asrda virtuoz skripkachi va mashhur kompozitorlar [[Paganini Nik kolo|N. Paganini]], P. Sarasate va boshqalarning xizmati katta boʻldi. 20-asr skripkachilaridan F.Kreysler ([[Avstriya]]), I. Menuxin ([[Angliya]]), I. Stern, I. Perelman ([[AQSH]]), A.S.Mutter ([[Germaniya]]), Sh. Mins ([[Isroil]]), G. Shering ([[Meksika]]), D. Oystrax, L. Kogan, M. Vengerov ([[Rossiya]]), G. Krem yer ([[Latviya]]) va boshqalar mashhur. Oʻzbekistonda M. Reyson, N.Pover, V. Yudenich va boshqa skripkachilar tanilgan. Hozirda yosh avlod ijrochilaridan D.Xoliqov, N. Hoshimov, T.Yaxshiboyev va boshqalar xalqaro tanlovlarda gʻalabalarga erishgan. [[Oʻzbekiston]] kompozitorlari skripka uchun [[konsert]]lar (Ik. Akbarov, S.Jalil va boshqalar), [[sonata]]lar (G. Mushel, N.Zokirov va boshqalar) kabi asarlar yaratishgan. 20-asr boshidan oʻzbek ([[Andijon]] maktabi va boshqalar) sozandalari baʼzida skripkadan gʻijjak oʻrnida foydalanishadi.
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->

== [[Shtrix (musiqa)|Shtrixlar]] ==
{{Listen
   | Fayl = Violin sounds and techniques.ogg
   | Nom = Skripkaning yangrashi va cholgʻu texnikasi
   | Tavsif = 1. Ochiq simlar (kamoncha va chimdish bilan)<br />
2. Gamma Lya major (kamoncha va chimdish bilan)<br />
3. Gamma Lya major vibrato bilan<br />
4. Gamma Lya major col legno bilan<br />
5. Re va Lya simlarida chalingan katta sekstaning (Mi-Do#) intervali<br />
6. Lya simida chalingan flajoletlar<br />
7. [[Oberton]] orqali chalingan [[glissando]]<br />
[[s:Violin sounds and techniques.ogg|556KB]]}}

Asosiy uslublar:
* [[Detaché]] — har bir nota kamonchaning alohida siljishi va uning yoʻnalishini oʻzgartirish bilan olinadi;
* [[Martelé]] — kamonchaning itarishi bilan olinadigan shtrix;
* [[Staccato]] — kamoncha bilan pastga va tepaga toʻxtab-toʻxtab yurgazish;
* [[Staccato volant]] — Stakkatoning yana bir koʻrinishi. Chalish davomida kamoncha sakrab, simlardan uzoqlashadi;
* [[Spiccato]] — sakrovchi shtrix, juda yengil staccato;
* [[Tremolo]] — bir tovushning koʻp marotaba tez-tez takrorlanishi;
* [[Legato]] — tovushlarning bir maromda, toʻxtashlarsiz ijro etilishi;
* [[Col legno]] — kamonchaning yogʻochi bilan simga urilishi. Bu tovushdan bastakorlar simfonik musiqada foydalanadilar.

{{Commons|Violin}}

{{OʻzME}}

[[Turkum:Musiqa asboblari]]
[[Turkum:Torli asboblar|Skripka]]


{{music-stub}}