Rhode Island universiteti sahifasining manbasini koʻrish

{{Taʼlim muassasasi
 |nomi                 = Rhode Island universiteti
 |qisqartma            = 
 |asl_nomi             = 
 |xalqaronom           =
 |tasvir               =
 |tasvir_tagyozuvi     = 
 |shior                =
 |asos_yil             = 1892-yil 19-may
 |turi                 = <!-- institut yoki universitet (kichik harflar bilan) [[Davlat universiteti]] teglarisiz kiritilishi kerak. -->
 |tipi                 = <!-- tibbiyot/mashinasozlik (kichik harflar bilan) [[]] teglarisiz kiritilishi kerak. -->
 |sohasi               = <!-- stomatologiya/shunga oʻxshash (kichik harflar bilan) [[]] teglarisiz kiritilishi kerak. -->
 |prezident            = Marc Parlange
 |rektor               = 
 |talabalar            = 18,061 (2011-yil)<ref name=Enrollment>{{veb manbasi|title=Final Enrollment Reports|url=https://web.uri.edu/ir/files/fer-spring19.pdf|publisher=University of Rhode Island|access-date=2-iyul 2019-yil|arxivsana=2022-11-27|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221127075352/https://web.uri.edu/ir/files/fer-spring19.pdf}}</ref>
 |fakultet             = <!-- kiritilgan maʼlumotdan keyin „ta“ qoʻshiladi. -->
 |bakalavriat          = 
 |magistratura         = 
 |aspirantura          =
 |doktorantura         =
 |akademik             = <!-- kiritilgan maʼlumotdan keyin „ta“ qoʻshiladi. -->
 |doktor               = <!-- kiritilgan maʼlumotdan keyin „ta“ qoʻshiladi. -->
 |professor            = <!-- kiritilgan maʼlumotdan keyin „ta“ qoʻshiladi. -->
 |oʻqituvchi           = <!-- kiritilgan maʼlumotdan keyin „ta“ qoʻshiladi. -->
 |kampus               =
 |manzil               = <!-- Bu parametr yoki quyidagi uch parametr taʼlim muassasi manzilini kiritish uchun. -->
 |davlat_nomi          = <!-- Bu parametr orqali taʼlim muassasi joylashgan davlat nomi [[]] teglarisiz kiritilishi kerak. Misol: Oʻzbekiston -->
 |shahar nomi          = <!-- Bu parametr orqali taʼlim muassasi joylashgan shahar nomi [[]] teglarisiz kiritilishi kerak. Misol: Toshkent -->
 |koʻchasi             = 
 |vebsayt              = {{url|www.uri.edu}}
 |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = 
  |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = 
  |CoordAddon               = 
  |CoordScale               = 
  |mamlakat                 = 
}}
[[Fayl:University_of_Rhode_Island_logo.svg|right]]


'''Rhode Island universiteti''' (URI, ''Rod-Aylend universiteti'') — davlat granti tadqiqot universiteti boʻlib, uning asosiy kampusi Kingston, Rod-Aylend, Qoʻshma Shtatlarda joylashgan. Bu Rod — Aylend shtatining asosiy davlat tadqiqoti universitetidir. Uning asosiy kampusi Rod-Aylend janubidagi Kingston qishlogʻida joylashgan. Sunʼiy yoʻldosh shaharchalariga Providensning shahar markazidagi Faynshteyn kampusi, Providensning zargarlik okrugidagi Rhode-Aylend hamshiralik taʼlim markazi, Narragansettdagi Narragansett koʻrfazi kampusi vaGʻarbiy Grinvichdagi V.Alton Jons kampusi.

Universitet toʻqqizta akademik maktab va kollejlar orqali 80 ta bakalavriat va 49 ta magistratura yoʻnalishlarida bakalavr, magistr va doktorlik darajalarini taklif etadi. Ushbu maktablar va kollejlar sanʼat va fanlar, biznes, taʼlim va kasbiy tadqiqotlar, muhandislik, sogʻliqni saqlash fanlari, atrof-muhit va hayot fanlari, hamshiralik ishi, farmatsiya va okeanografiyani oʻz ichiga oladi. Boshqa kollej, Akademik muvaffaqiyat uchun Universitet kolleji, birinchi navbatda, barcha kiruvchi bakalavrlar uchun maslahat kolleji boʻlib xizmat qiladi va URIga oʻqishning dastlabki ikki yili davomida ularni kuzatib boradi.

Universitet ''R2: Doktorantura universitetlari-Yuqori tadqiqot faoliyati'' qatoriga kiritilgan<ref>{{veb manbasi |title=Carnegie Classifications Institution Lookup |url=https://carnegieclassifications.iu.edu/lookup/view_institution.php?unit_id=217484 |publisher=Center for Postsecondary Education |website=carnegieclassifications.iu.edu |access-date=13-sentabr 2020-yil |arxivsana=2021-09-23 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20210923200619/https://carnegieclassifications.iu.edu/lookup/view_institution.php?unit_id=217484 }}</ref>. 2019-yil holatiga koʻra, URI 14,653 bakalavriat talabalari, 1,982 aspirantlar va 1,339 nodavlat talabalarni qabul qilgan va bu shtatdagi eng yirik universitetga aylangan<ref>{{veb manbasi|url=https://www.uri.edu/about/facts/|title=Facts|website=uri.edu}}</ref><ref name="ipeds">{{veb manbasi|title=The Integrated Postsecondary Education Data System (IPEDS)|url=https://nces.ed.gov/collegenavigator/?s=RI&l=92+93+94|publisher=U.S. Department of Education National Center for Education Statistics|access-date=30-avgust 2017-yil}}</ref>.
== Tarixi ==
Rhode Island universiteti birinchi boʻlib 1888-yilda shtatning qishloq xoʻjaligi maktabi va qishloq xoʻjaligi tajriba stantsiyasi sifatida tuzilgan. 1892-yilda maktab Rhode Island qishloq xoʻjaligi va mexanika sanʼati kolleji sifatida tanilgan<ref>{{veb manbasi |url=http://smithlever.wvu.edu/r/download/199832 |title=Philosophical & Institutional Innovations of Kenyon Leech Butterfield and the Rhode Island Contributions to the Development of Land Grant and Sea Grant Extension |author= Rice, M.A., S. Rodrigues and K. Venturini |publisher=Century Beyond the Campus: Past, Present, and Future of Extension A Research Symposium to Mark the 100th Anniversary of the Smith-Lever Act September 24–25, 2014, West Virginia University. Waterfront Place Hotel, Morgantown, West Virginia, USA. Sep. 2014.|access-date= 11-aprel 2017-yil}}</ref>. Birinchi sinfda bor-yoʻgʻi oʻn yetti nafar talaba
bor edi, ularning har biri ikki yilda oʻqish kursini tamomlagan. 1909-yilda maktabning nomi yana Rhode Island State kollejiga oʻzgartirilgan, chunki maktab dasturlari qishloq xoʻjaligi taʼlimining dastlabki vakolatlaridan tashqari kengaytirilgan.

1951-yilda maktabga Sanʼat va fanlar kolleji qoʻshilishi va doktorlik unvonlari taqdim etilgandan soʻng Bosh Assambleyaning akti orqali hozirgi nomi berildi. Gubernator tomonidan tayinlangan Oliy taʼlim boʻyicha Boshqaruvchilar kengashi 1981-yilda Frank Nyuman (1974—1983) prezidentligi davrida universitetning boshqaruv organiga aylandi. Boshqaruv kengashi 2013-yilda Rod-Aylend taʼlim kengashiga<ref>{{yangiliklar manbasi|last=Associated Press|title=New RI Board of Ed meets for first time|url=http://www.wpri.com/news/local/providence/providence-new-ri-board-of-ed-meets-for-first-time|archive-url=https://archive.today/20130818041102/http://www.wpri.com/news/local/providence/providence-new-ri-board-of-ed-meets-for-first-time|url-status=dead|archive-date=18-avgust 2013-yil|access-date=18-avgust 2013-yil|date=11-mart 2013-yil}}</ref> va 2019-yilda 17 aʼzodan iborat Vasiylik kengashiga almashtirilgan.

2013-yilda fakultet oʻz stipendiyalarini onlayn tarzda ommaga ochiq qilish uchun ochiq kirish siyosatini qabul qilgan<ref>{{veb manbasi|title=University of Rhode Island|url=http://roarmap.eprints.org/552/|access-date=24-iyul 2018-yil|work=[[ROARMAP]]: Registry of Open Access Repository Mandates and Policies|publisher=[[University of Southampton]]|location=UK}}</ref>.
=== Prezidentlar ===
Universitet tarixida 12 kishi prezident, yana uchtasi esa Rhode Island universiteti prezidenti vazifasini bajaruvchi boʻlib ishlagan. Mark B. Parlanj—amaldagi prezident, 2021-yil avgustidan beri bu lavozimda ishlaydi<ref>{{veb manbasi|title=University of Rhode Island history and timeline|url=http://www.uri.edu/home/about/history_timeline.html|access-date=5-may 2012-yil|publisher=University of Rhode Island|archive-date=30-yanvar 2013-yil|archive-url=https://web.archive.org/web/20130130030845/http://www.uri.edu/home/about/history_timeline.html}}</ref>.
== Asosiy kampus ==
URI ning asosiy kampusi janubiy Kingstown shimolida joylashgan boʻlib, unga gʻarbdan (shtatlararo 95) yoki sharqdan (Amerika Qoʻshma Shtatlari 1-yoʻnalish) Rhode Island Route 138 orqali kirish mumkin. 1888-yilda davlat tomonidan sotib olinganda kampus asosan qishloq xoʻjaligi erlari boʻlgan va hali ham oʻz ichiga oladi. 1796-yil Oliver Uotson fermasi. Talabalar shaharchasining dastlabki binolari uning asosiy toʻrtburchaklari atrofida joylashgan boʻlib, ular mahalliy qazib olingan granitdan qurilgan. Kampusning bosh rejasi 1890-yillarda taniqli landshaft arxitektorlari Olmsted, Olmsted va Eliot tomonidan ishlab chiqilgan. 1950-yilgacha boʻlgan binolarning aksariyati joylashgan kampusning markaziy qismi<ref name=NRHP>{{veb manbasi|url=http://www.preservation.ri.gov/pdfs_zips_downloads/national_pdfs/sk_uri.pdf|title=Draft NRHP nomination for University of Rhode Island Historic District|publisher=Rhode Island Preservation|access-date=15-noyabr 2017-yil|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116031505/http://www.preservation.ri.gov/pdfs_zips_downloads/national_pdfs/sk_uri.pdf|archive-date=16-noyabr 2017-yil|url-status=dead|df=mdy-all}}</ref> 2017-yilda Tarixiy joylar milliy
reestriga kiritilgan.
== Galereya ==
<gallery widths="150px">
File:URI East Hall and Washburn Hall.jpg|<center>East Hall (1909)<ref>{{veb manbasi|title=East Hall Turns 100|url=http://web.uri.edu/quadangles/east-hall-turns-100/|website=University of Rhode Island|access-date=18-avgust 2016-yil|date=7-yanvar 2010-yil|quote=The 100th anniversary of the official opening of East Hall on October 15, 1909, was celebrated on October 15, 2009}}</ref> va Washburn Hall (1921)</center>
File:Lippitt Hall, URI.jpg|<center>Gubernator Charlz V. Lippitt nomi bilan atalgan Lippitt Xoll dastlab burgʻulash zali va qurol-yarogʻ ombori edi (1897).</center>
File:GreenHall URI.JPG|<center>Yashil zal, Teodor F. Green nomi bilan atalgan (1937)</center>
File:URI Carothers Library.jpg|<center>Robert L. Karoters kutubxonasi va taʼlim muassasalari (1965-yilda qurilgan, 1991-yilda taʼmirlangan)</center>
File:URI Memorial Student Union.jpg|<center>Memorial talabalar uyushmasi</center>
File:URI Multicultural Center.jpg|<center>Koʻp madaniyatli markaz (1998)</center>
File:University of Rhode Island Planetarium.jpg|<center>Planetariy</center>
File:Chester H. Kirk Center for Advanced Technology.jpg|<center>Chester X. Kirk ilgʻor texnologiyalar markazi (1995)</center>
File:URI_StairwayToExcellence2.jpg|<center>Mukammallikka yangi URI muhandislik zinapoyasi (2019)</center>
File:URI_Engineering_Pano.jpg|<center>Yangi URI muhandislik binosi (2021)</center>
</gallery>

== Akademiklar ==
URI Yangi Angliya Oliy Taʼlim Komissiyasi tomonidan akkreditatsiya qilingan<ref>{{Citation|title=Rhode Island Institutions – NECHE|url=https://www.neche.org/institutions/ri/|publisher=[[New England Commission of Higher Education]]|access-date=26-may 2021-yil}}</ref>. Rhode Island universitetida talaba-oʻqituvchilar nisbati 16:1 ni tashkil qilgan va maktabda 20 dan kam talaba boʻlgan sinflarning 43,1 foizi mavjud. Rhode Island universitetidagi eng mashhur mutaxassisliklarga quyidagilar kiradi: Roʻyxatdan oʻtgan hamshiralik roʻyxatdan oʻtgan hamshira; Psixologiya, umumiy; Nutq aloqasi va ritorika; Kinesiologiya va jismoniy mashqlar; va salomatlik bilan bogʻliq bilim va koʻnikmalar, boshqa. Talabalarning qoniqish koʻrsatkichi boʻlgan birinchi kurs talabalarining oʻrtacha saqlash darajasi 84 % ni tashkil qiladi.

=== Reytinglar ===
US News & World Report 2021-yilda URI 389 ta ''milliy universitetlar'' orasida 170-oʻrinni egallagan va 209 ta ''eng yaxshi davlat maktablari'' orasida 83-oʻrinni egallagan<ref>{{veb manbasi |url=https://www.usnews.com/best-colleges/university-of-rhode-island-3414/overall-rankings |title=University of Rhode Island Rankings |magazine=U.S. News & World Report |access-date=12-oktabr 2020-yil}}</ref>.
* 2021-yilda ''Dorixona'' boʻyicha 40-oʻrin
* 2021-yilda ''Eng yaxshi kutubxona va axborot tadqiqotlari dasturi'' boʻyicha 47-oʻrin
* 2021-yilda ''Eng yaxshi hamshiralik maktabi: Magistrlik'' boʻyicha 53-oʻrin
* 2021-yilda ''Yer haqidagi fanlar'' boʻyicha 54-oʻrin
* 2021-yilda ''Eng yaxshi hamshiralik maktabi: hamshiralik amaliyoti doktori'' boʻyicha 80-oʻrin
* 2021-yilda ''Klinik psixologiya'' boʻyicha 101-oʻrin
* 2021-yilda ''Jismoniy terapiya'' boʻyicha 102-oʻrin
* 2021-yilda ''Ingliz'' boʻyicha 108-oʻrin
* 2021-yilda ''Til-nutq patologiyasi'' boʻyicha 109-oʻrin
* 2021-yilda ''Kompyuter fanlari'' boʻyicha 119-oʻrin
* 2021-yilda ''Eng yaxshi taʼlim maktablari''da 119-oʻrin
* 2021-yilda ''Kimyo'' boʻyicha 122-oʻrin
* 2021-yilda ''Matematika'' boʻyicha 127-oʻrin
* 2021-yilda ''Psixologiya'' boʻyicha 131-oʻrin
* 2021-yilda ''Eng yaxshi bakalavriat muhandislik dasturi''da 132-oʻrin.
* 2021-yilda ''Biologiya fanlari'' boʻyicha 140-oʻrin
* 2021-yilda ''Fizika'' boʻyicha 146-oʻrin

Jahon universitetlarining akademik reytingida 2021-yilda ''Okeanografiya'' boʻyicha URI global miqyosda 51-75-oʻrinlarni egallagan.
=== Qabullar ===
2017-yilning kuzida Kingston kampusiga oʻrtacha kiruvchi birinchi kurs talabasi GPA 3.54 va SAT balli 1178 (1600 dan) (ACT ballari SAT shkalasiga oʻzgartirilgan holda) ega<ref>[https://web.uri.edu/ir/files/Fall2017FactSheets.pdf Fall 2017 Campus Highlights]{{Oʻlikhavola|date=noyabr 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, University of Rhode Island, Office of Institutional Research.</ref>.
== Talabalar klublari ==
URIda 600 ga yaqin sportchilardan iborat 18 ta klub sport jamoalari mavjud. Maktab taklif qiladigan klub sport turlariga futbol, tennis, ot sporti, frizbi, voleybol, chim ustida xokkey, kurash, ekipaj, gimnastika, lakros va yelkanli sport va boshqalar kiradi. Ushbu jamoalar sayohat qiladilar va mamlakatdagi boshqa kollejlararo dasturlarga qarshi raqobatlashadilar. URI shuningdek, voleybol, badminton, dodjbol va futbol kabi 20 dan ortiq intramural sport turlariga ega. Intramural sport talabalarga kampusdagi boshqa talabalar bilan turnirlar va oʻyinlarda qatnashish imkonini beradi<ref>{{veb manbasi|url=https://www.uri.edu/athletics/|title=Athletics and Recreation|website=uri.edu}}</ref>.

URIda shuningdek 300 dan ortiq talaba tashkilotlari va klublari mavjud, jumladan marsh orkestrlari, Dengiz fanlari jamiyati, SAGA (Jinsiy aloqa va gender ittifoqi), Eter (bogʻlangan), Anime klubi, musiqachilar gildiyasi, Biz ayollarga donolikni taklif qilamiz (WOWW), Puppy Raisers, Talabalar klublari va Alima xalqaro raqs uyushmasi<ref>{{veb manbasi|url=https://studentorg.apps.uri.edu/|title=Student Organizations - University of Rhode Island|website=studentorg.apps.uri.edu}}</ref>. Universitetning talabalar gazetasi, The Good Five Cent Cigar, 1971-yilda tashkil etilgan<ref>{{veb manbasi |title=Women lighting the way for The Good 5-Cent Cigar |url=https://today.uri.edu/news/women-lighting-the-way-for-the-good-5-cent-cigar/ |website=today.uri.edu |access-date=12-yanvar 2021-yil}}</ref>.
== Yengil atletika ==

[[Fayl:Rhode Island Rams logo.svg|left|thumb|100px|URI Athletics logotipi]]
[[Fayl:Meade Field Panorama.JPG|thumb|Rhode Island Rams universiteti Meade stadionida futbol]]]

Rhode Island universiteti 16 ta kollejlararo sport turlari boʻyicha bellashadi<ref>{{veb manbasi|title=Athletics and Recreation|url=https://www.uri.edu/athletics/|access-date=2020-09-15|website=University of Rhode Island}}</ref>. Universitet Atlantika 10 konferensiyasi va NCAA I Division Futbol chempionati boʻlimidagi Mustamlaka Atletika Assotsiatsiyasi aʼzosi.

Rhode Island Rams erkaklar basketboli Atlantika 10 konferensiyasida ishtirok etgan va NCAA ''March Madness'' turnirida 1961-yilda birinchi marta paydo boʻlganidan beri jami 10 marta ishtirok etgan. Ushbu oʻnta uchrashuvdan ikkitasi 2017 va 2018-yilgi mavsumlarda birinchilardan boʻlgan<ref>{{veb manbasi|url=https://www.ncaa.com/schools/rhode-island|title=University of Rhode Island - NCAA.com|website=www.ncaa.com}}</ref><ref>{{veb manbasi|title=General - Story Archives|url=https://gorhody.com/sports/m-baskbl/archives|access-date=2020-09-15|website=University of Rhode Island|language=inglizcha}}</ref>.

Rayan markazi, Keaney gimnaziyasi, Meade stadioni, Makkal Field uyi, Tootell Aquatic Center, Bradford R. Boss Arena, URI futbol majmuasi, Bill Bek Field va URI Softbol majmuasi sport inshootlarini oʻz ichiga oladi.

[[Fayl:URIQuad.jpg|thumb|200px|right|Rhode Island universitetida sentabr oyi boshida toʻrtburchak.]]

== Kampusdan tashqarida yashash ==
5600 talaba kampusdagi 25 ta turar joy zalida istiqomat qilsa, yana minglab talabalar yaqin atrofdan borishni afzal koʻrishadi<ref>{{veb manbasi|title=Facts|url=https://www.uri.edu/about/facts/|access-date=2020-09-15|language=en-US}}</ref>. Kingstonga tutashgan Narragansett oʻquv yili uchun talabalarga ijaraga beriladigan yuzlab yozgi taʼtil uylaridan iborat.
== Taniqli bitiruvchilar ==
Rhode Island universitetining siyosat va hukumat sohasidagi taniqli bitiruvchilari orasida generalleytenant Maykl Flinn (bakalavr 1981), Providensning 38-meri Xorxe Elorza (bakalavr 1998) va Rod-Aylend gubernatorlari Linkoln Almond bor. (B.Sc. 1959) va J. Jozef Garrahi (1953). Jurnalistika va ommaviy axborot vositalarining taniqli bitiruvchilari orasida CNN muxbiri Jon King (BA 1985), CNN langari Kristian Amanpur (BA 1983) va [[CBS]] muxbiri Vladimir Duthiers (BA 1991) bor.

URI ning sanʼat va koʻngilochar yoʻnalishdagi bitiruvchilari orasida aktyorlar JT Uolsh, Piter Frechette (BFA) va Amanda Kleyton bor.
Biznes va moliya sohasidagi taniqli bitiruvchilar qatoriga milliarder Ben Navarro (bakalavr, 1984);
American Airlines sobiq prezidenti Robert Krandall (1960); va CVSning sobiq bosh direktori Tomas Rayan (1975).

<gallery>
File:J. Joseph Garrahy, Rhode Island Governor.jpg|Rhode Island gubernatori J. Jozef Garrahi '59
File:Michael T Flynn (cropped).jpg|AQShning 25- milliy xavfsizlik maslahatchisi Maykl Flinn '81
File:Christiane Amanpour June 2008 (cropped).jpg|CNN boshlovchisi Christiane Amanpour '83
File:Providence mayor Jorge Elorza (1).jpg|Providensning 38- meri Xorxe Elorza '98
File:Lamar Odom 2012 Shankbone.JPG|Basketbol yulduzi Lamar Odom <br/> (o'qishni tugatmagan)
</gallery>
== Mashhurlar ==
* Robert Ballard — dengiz osti arxeologi va Titanik halokatini kashf etgan
* Yehuda Xayut —isroillik geografiya professori va Hayfa universiteti prezidenti
== Manbalar ==
{{manbalar}}

[[Turkum:Universitetlar]]
[[Turkum:AQShdagi universitetlar]]