Oʻrxon I sahifasining manbasini koʻrish

{{Davlat arbobi
| ismi             = Oʻrxon I Gʻoziy 
| asl ismi   = {{lang-ota4|أورخان غازي|Orhân Gâzî}}
| tasvir = SultanorhanI.png
| uzunlik = 250px
| lavozimi = [[Usmonlilar imperiyasi]] beyi
| boshlanish davri = [[1324]]
| tugash davri = [[1362]]
| oʻtmishdoshi = [[Usmon I]]
| vorisi = [[Murod I]]
| imzo =
}}
'''Birinchi Oʻrxon''', baʼzi manbalarda '''Urxon''' ({{lang-ota3|أورخان غازي|Orhân Gâzî}}, {{lang-tr|Orhan Gazi, Birinci Orhan}}; 1281-1362) — [[Usmonlilar imperiyasi|Usmonli beyligining]] 1323—1362 yillardagi ikkinchi begi boʻlgan.<ref name="Nicolle">Nicolle, David and Hook, Adam. ''[http://www.google.com/books?hl=en&lr=&id=C9UVaLyo4UEC&oi=fnd&pg=PA8 Ottoman Fortifications 1300-1710] {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141029045119/http://www.google.com/books?hl=en&lr=&id=C9UVaLyo4UEC&oi=fnd&pg=PA8 |date=29-oktabr 2014-yil }}.'' Osprey Publishing, 2010. Retrieved 3-Sep 2011-yil.</ref>. [[Usmon I|Usmon bey]] va [[Malhun Hatun|Rabia Bala Malhun Hatun]]ning oʻgʻli boʻlib, [[Söğüt]]da tugʻilgan. Hukmronligining dastlabki bosqichlarida Oʻrxon oʻz kuchini shimoli-gʻarbiy Anadoluning katta qismini zabt etishga qaratdi. Bu hududlarning aksariyati [[Vizantiya]] hukmronligi ostida edi va u Pelekanonda Vizantiya imperatori Andronikos Palaiologosga qarshi birinchi jangida gʻalaba qozondi. Oʻrxon [[Baliqesir]]dagi Karasidlar va [[Anqara]]dagi Ahiylar yerlarini ham egallagan. Toʻqqiz yoshli Vizantiya imperatori Ioann V taxtga chiqishi bilan bogʻliq bir qator fuqarolar urushlari Oʻrxonga katta foyda keltirdi. Usmonli jangchilarini imperator raqib kuchlariga qarshi ishlatib, ularga Frakiyani talon-toroj qilishga imkon berdi. 1352-1357 yillardagi Vizantiya fuqarolar urushida Kantakuzenos Usmonli qoʻshinlarini Ioann V ga qarshi ishlatib, ularga 1352-yillarda Chimpedagi Yevropa qalʼasidan foydalanishga ruxsat berdi. Ikki yil oʻtgach, Gallipolini (zamonaviy Gelibolu) kuchli zilzila vayron qildi, shundan soʻng Oʻrxonning oʻgʻli Sulaymon posho shaharni egallab oldi va Usmonlilarga Yevropaga chiqish uchun mustahkam koʻprik boʻldi. Musulmon olimi [[Ibn Battuta]]ning taʼkidlashicha, Oʻrxon „turk podshohlarining eng ulugʻi, boyliklari, yerlari va harbiy kuchlari jihatidan eng boyi“ edi.

== Manbalar ==
{{manbalar}}
[[Turkum:Usmonli sulolasi]]
{{Usmoniylar imperiyasi sultonlari}}
{{Taxt uchun kurashgan Usmoniy shahzodalar}}
[[Turkum:Usmonlilar imperiyasi hukmdorlari]]