Norges bank sahifasining manbasini koʻrish

{{Markaziy bank bilgiqutisi
| name = Norges bank
| logo = Norges Bank Logo.png
| image = Norges Bank - Bankplassen 2.jpg
| caption = Headquarters
| ownership = 100% [[Davlat mulki]]<ref name="dnbinfo">{{veb manbasi |last1=Weidner |first1=Jan |title=The Organisation and Structure of Central Banks |url=https://d-nb.info/1138787981/34 |website=Katalog der Deutschen Nationalbibliothek|year=2017|format=PDF}}</ref>
| reserves = 54 580 million AQSh dollari<ref name="dnbinfo" />
| foundation = {{Start date|1816|06|14|df=y}}
| headquarters = [[Oslo]]
| executive = Ida Volden Bakki
| executive_title = Rais
| currency = Norvegiya kronasi
| currency_iso = 
| bank_of = [[Norvegiya]]
| website = [http://www.norges-bank.no www.norges-bank.no ]
| native_name = Norges Bank
}}
[[Fayl:Norway_bonds.webp|thumb|300x300px|Norvegiya obligatsiyalari]]
'''Norges bank''' - Norvegiyaning [[Markaziy bank|markaziy banki]]. Bank Norvegiyada iqtisodiy barqarorlikka yordam beradi. Norges Bank, shuningdek,Norvegiya davlat pensiya jamgʻarmasini va bankning oʻz valyuta zaxiralarini boshqaradi<ref>{{Veb manbasi|url=https://www.norges-bank.no/en/topics/about/|sarlavha=About the Bank}}</ref>.

== Tarixi ==
Norvegiya markaziy bankining tarixi 1816-yilga borib taqaladi, oʻshanda Daniyadan ajralib chiqqanidan va Shvetsiya bilan birlashganidan ikki yil oʻtgach, Norges bank 14-iyunda Storting qonuni (Norvegiya parlamenti tomonidan) asosida tashkil etilgan. Keyin bank pul birligi sifatida spetsialerni (riksdollar) taqdim etdi. Riksdollar 120 skillingga yoki har biri 24 skillingga teng boʻlgan 5 ortga (rigsort) boʻlingan<ref name="Norge">{{Veb manbasi|muallif=Norges Bank|sarlavha=Norge Bank's History|url=http://www.norges-bank.no/en/about/history/norges-banks-history/|nashriyot=Norges Bank|qaralgan sana=2023-05-22|arxivsana=2012-07-01|arxivurl=https://web.archive.org/web/20120701035420/http://www.norges-bank.no/en/about/history/norges-banks-history/}}</ref>.

1875-yil 17-apreldagi Pul toʻgʻrisidagi qonun daler va skilling atamalarini toʻxtatdi va pul birligi 100 ørega boʻlinadigan krona boʻlishi kerakligiga qaror qilindi. Bu Norvegiyaning oʻsha yilning 16-oktabrida Skandinaviya valyuta ittifoqiga kirishiga tayyorgarlik koʻrishi uchun qilingan. Ushbu ittifoq 1873-yilda Daniya va Shvetsiya oʻrtasida oltin bilan himoyalangan umumiy Skandinaviya tangasini yaratish boʻyicha qoʻshma komissiya (Unda Norvegiya ishtirok etgan) tavsiyasiga binoan tashkil etilgan. Bu boshqa mamlakatlar tangalari oʻz tangalari bilan bir xil asosda qonuniy toʻlov vositasi boʻlishi kerakligini anglatadi. Ittifoq 1914-yilgacha faoliyat koʻrsatdi; keyinchalik u barcha amaliy ahamiyatini yoʻqotdi, lekin 1972-yilgacha rasmiy ravishda bekor qilinmadi<ref name="Norge"/>.

1897-yil 1-yanvarda Norges bankning manzili Trondhaymdan Kristianiyaga (Oslo) koʻchirildi va 1906-yilda Bankplassenda 80 kishilik, shu jumladan banknotlarni bosib chiqarish zavodi ishchilari uchun yangi bosh binosi ochildi<ref name="Norge"/>.

Ikkinchi Jahon urushi paytida Norges bank 1940-yilda vaqtincha Londonga koʻchirildi, buning natijasida Norvegiya quvgʻindagi hukumat yangi boshqaruv kengashini tuzdi. Bankning oltin zaxiralari Ondalsnes, Molde va Tromsyo orqali Londonga, u yerdan Nyu-York va Ottavaga koʻchirildi. Bu oltin va bankning boshqa valyuta zaxiralari London boshqaruvi nazorati ostida edi. Shu bilan birga, bank Norvegiyada fashistlar koʻrsatmasi ostida oʻz faoliyatini urush tugagunga qadar va London boshqaruvi oʻz lavozimini tark etgunga qadar davom ettirdi. Urushdan keyingi tergov komissiyasi bankning Oslo rahbariyati natsist hukumatiga nisbatan qatʼiy va toʻgʻri munosabatda boʻlgan degan xulosaga keldi<ref name="Norge"/>. 1962-yilda zarbxona nazorati organi va qirollik zarbxonasi davlatdan Norges bankiga oʻtkazildi<ref name="Norge" />.

== Norges bank investitsiya boshqaruvi ==
Norges bank investitsiya boshqaruvi (NBIM, Norges Bank Investment Management) bankning alohida filiali boʻlib, Hukumat pensiya jamgʻarmasi - Global boshqaruvi uchun javobgardir. NBIM Norges bankning [[Valyuta rezervlari|valyuta zaxiralarini]] ham boshqaradi. NBIM jamgʻarma aktivlari va valyuta zaxiralarini xalqaro qimmatli qogʻozlar va doimiy daromadli vositalar, pul bozori vositalari va [[Ishlab chiqarish vositasi|derivativlarga]] investitsiya qiladi.

== Markaziy bank rahbarlari roʻyxati ʻ ʼ ==
Quyida Norges bankning oʻtmishdagi va hozirgi boshqaruvchilari roʻyxati keltirilgan. 1892-yilgi qonun kengashga doimiy raislik qildi. 1985-yilda Ijroiya kengashi atamasi kiritildi va rais Markaziy bank raisi etib tayinlandi, quyidagi shaxslar rais va boshqaruvchi lavozimlarida ishlaganlar<ref name="Governors">{{Veb manbasi|muallif=<!--Staff writer(s)/no by-line.-->|sarlavha=Governors of Norges Bank|url=https://www.norges-bank.no/en/topics/about/history/Chairs-of-Norges-Banks-Executive-Board-/|arxivurl=|arxivsana=|ish=norges-bank.no|sana=April 1, 2022|qaralgan sana=2-aprel 2022-yil}}</ref>.

* Karl Geter Bomhoff (1893&#x2013;1920)
* Nikolay Rigg (1920&#x2013;1946)
* Arnold Kristofer Restad (London filiali rahbari 1940 &#x2013; 1945)
* Gunnar Jan (1946&#x2013;1954)
* Erik Brofoss (1954&#x2013;1970)
* Knut Getz Vold (1970&#x2013;1985)
* Hermod Skonland (1985&#x2013;1993)
* Torshteyn Moland (1994&#x2013;1995)
* Kell Storvik (1996&#x2013;1998)
* Svein Yedrem (1999&#x2013;2010)
* Eysteyn Olsen (2011 &#x2013; 2022)
* Ida Volden Bakki (2022 &#x2013; ''hozirgi kungacha'')

=== London filiali ===

* Arnold K. Restad (London filiali rahbari 1940 &#x2013; 1945)

== Yana qarang ==

* Norvegiya iqtisodiyoti
* Norvegiya kronasi
* Norvegiyaning oltin zaxiralari

== Manbalar ==
<references group="" responsive="1"></references>

== Havolalar ==

* [http://www.norges-bank.no/ Rasmiy sayt: Norges bank] {{In lang|no}}
* [http://www.norges-bank.no/en/ Rasmiy sayt: Norges bank] {{In lang|en}}
[[Turkum:Markaziy banklar]]
[[Turkum:Norvegiya]]