Maymun va ko'zoynak
| Muallif(lar) | Krilov |
|---|---|
| Til | ruscha |
| Janr(lar)i | Masal |
.jpg)
„Maymun va koʻzoynak“ — I. A. Krilovning 1815-yil may oyida yozilgan masali[1]. Oʻsha yili masallar toʻplamida chop etilgan[1].
Syujet manbalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tadqiqotchilarning fikricha, garchi ular ertakning oʻziga xosligini buzmasa ham[2] masalning bir qancha syujet manbalari borligi taʼkidlanadi. 1793-yilgi eng yaxshi yozuvchilarning ertak toʻplamidan birinchi marta Krilov ertak syujetini B. O. Koplan[3] dan olgan. S. A. Fomichev syujetni „Ahmoq dehqon“ haqidagi latifaning varianti boʻlgan „Ahmoq dehqon haqida“ sheʼri bilan bogʻlaydi. Sheʼr qahramoni odamlarning koʻzoynak bilan oʻqishini koʻrib, bu ob’ektga sehrli oʻqish qobiliyatini beradi. Ammo ularni kiyib, u zarur mahoratsiz ularda oʻqish mumkin emasligini tushunadi[4]. Nodonlikni qoralash motivlari Nevedomskiyning „Belka“ asarida ham koʻrish mumkin[5].
Mazmuni
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ertakning syujeti ilgari maymun foydalanilmagan ob’ekti yaʼni koʻzoynak atrofida qurilgan[6]. V. G. Belinskiy Krilov maymunining (barcha ertak hayvonlari kabi) oʻziga xos individual xususiyatga ega ekanligini va insoniy his-tuygʻularga boyitilganligini taʼkidlaydi[7], masalan, u bezovtalik va qaygʻuni his qiladi[6]. Koʻzoynak bilan bir qator notoʻgʻri manipulyatsiyalar juda karikaturali ertakda keltirilgan:
. . . Endi u ularni tojga bosadi, keyin ularni dumiga bog'laydi,
Ularni hidlaydi, keyin esa yalaydi. . . [6]
Koʻzoynak qanday ishlashini tushunmasdan va buni tushunishni, oʻrganishni istamay, maymun koʻzoynakni sindiradi[6].
Muallif biror narsaning qadrini bilmagan, maʼrifatli boʻlishni istamagan odamdan hech narsa chiqmasligini degan xulosaga keladi:
Narxini bilmasdan, qanchalik foydali bo'lmasin,
Unga nisbatan nodonlik yomonlashadi. . . [6]
Ommaviy madaniyatda
[tahrir | manbasini tahrirlash]2022-yilda „Nogu svelo!“ guruh rahbari Maksim Pokrovskiy " Z avlodi " videoklipini chiqardi, unda u Ukrainaga qarshi harbiy tajovuzni qoʻllab-quvvatlayotgan rossiyaliklarni „Maymun va koʻzoynak“ ertagini oʻqishga chaqirdi[8][9].
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 Stepanov N. L. Kommentarii: I. A. Krilov. Martishka i Ochki // I. A. Krilov. Polnoe sobranie sochineniy. M.: Gos. izd-vo xudoj. lit., 1945—1946. T. 3. — S.412.
- ↑ Traxtenberg L. A. Basnya I. A. Krilova „Martishka i ochki“: istochniki syujeta // Izvestiya Rossiyskoy akademii nauk. Seriya literaturi i yazika — 2019. — Tom 78. — № 4 — C. 37-47
- ↑ Koplan B. I. Kommentarii. K pervomu tomu // Krilov I. A. Poln. sobr. stixotvoreniy: V 2 t. L.: Sov. pisatel, 1937. — T. 2. — C. 287
- ↑ Fomichev S. A. Kommentarii // Krilov I. A. Sochineniya: V 2 t. M.: Xudoj. lit., 1984. T. 2: Komedii. Basni / Sost., podgot. teksta i komment. S A. Fomicheva. S. 681—716.
- ↑ "Basni i skazki N.Nevedomskogo": SPB., 1812 g. — S. 4
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Krilov I. A. Martishka i Ochki // I. A. Krilov. Polnoe sobranie sochineniy. M.: Gos. izd-vo xudoj. lit., 1945—1946. T. 3, s. 24—25 Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name "автоссылка6" defined multiple times with different content - ↑ Kurilov A. S. I. A. Krilov i V. G. Belinskiy // Literaturovedcheskiy jurnal. — 2019. — № 46. — S.154-168
- ↑ „Российская группа Ногу свело! представила антивоенную песню“ (ruscha). korrespondent.net. 21-may 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-may 2022-yil.
- ↑ „Российская группа Ногу Свело! спела о том, что русские все прос**ли и сожгла Z над котлом“ (ruscha). КП в Украине | KP v Ukraїnі | KP in Ukraine. Qaraldi: 19-may 2022-yil.