Maxwell tenglamalari: Versiyalar orasidagi farq

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi

Inline

7-Oktyabr 2020, 10:40 dagi koʻrinishi

Maksvell tenglamalari klassik elektrodinamikaning eng asosiy tenglamalari hisoblanadi.

Maksvell tenglamalarining differensial ko`rinishi

Maksvell tenglamalari 4 ta tenglamaning vektor ko`rinishidan iborat sistema. Ushbu tenglamalar birinchi tartibli chiziqli xususiy hosilali tenglamalardir. Ular orqali 4 ta vektor kattalik ( $D,E,H,B$ ) ning 12 ta komponenti aniqlanadi:

Nomlanishi	СГС^[1]	SI	Mazmuni
Gauss qonuni	$\nabla \cdot \mathbf {D} =4\pi \rho$	$\nabla \cdot \mathbf {D} =\rho$	Elektr zaryadi statik elektr maydonining manbai hisoblanadi.
Magnit maydoni uchun Gauss teroemasi	$\nabla \cdot \mathbf {B} =0$	$\nabla \cdot \mathbf {B} =0$	Magnit zaryadlari mavjud emas. Agar magnit zaryadlari tajribada aniqlansa, Gauss qonuniga o`zgartirish kiritishga to`g`ri keladi.
Elektromagnit induksiya qonuni	$\nabla \times \mathbf {E} =-{\frac {1}{c}}\,{\frac {\partial \mathbf {B} }{\partial t}}$	$\nabla \times \mathbf {E} =-{\frac {\partial \mathbf {B} }{\partial t}}$	Magnit maydon induksiyasining o`zgarishi uyurmaviy elektr maydonini hosil qiladi.
Magnit maydonining uyurmaviyligi	$\nabla \times \mathbf {H} ={\frac {4\pi }{c}}\mathbf {j} +{\frac {1}{c}}{\frac {\partial \mathbf {D} }{\partial t}}$	$\nabla \times \mathbf {H} =\mathbf {j} +{\frac {\partial \mathbf {D} }{\partial t}}$	Elektr toki va elektr induksiyasining o`zgarishi uyurmaviy magnit maydonini hosil qiladi.

↑ Bu yerda Gaussning simmetrik СГС sistemasi ishlatilgan.

[1] Bu yerda Gaussning simmetrik СГС sistemasi ishlatilgan.

[1]

@@ Qator 1: / Qator 1: @@
+[[ru:Уравнения Максвелла]]
-'''Maksvell tenglamalari''' -makroskopik elektrodinamikaning ixtiyoriy muhitda sodir boʻlayotgan elektromagnit hodisalarni ifodalaydigan asosiy tenglamalari. Maksvell tenglamalari, odatda, integral koʻrinishda yoziladi, ammo differensial tenglamalar koʻrinishida ham yozilishi mumkin. 19-asr 60-yillarida J. K. Maksvell elektr va magnit maydonlar haqidagi M. Faradey gʻoyalariga asoslangan holda tajriba yoʻli bilan aniqlangan qonunlarni umumlashtirib, ixtiyoriy zaryadlar va toklar tizimi hosil qiluvchi elektromagnit maydonning tugallangan nazariyasini yaratdi. Maksvell nazariyasi klassik fizikaning rivojlanishiga qoʻshilgan ulkan hissa boʻldi. Mexanikada Nyuton qonunlari qanday ahamiyatli boʻlsa, makroskopik elektrodinamikada Maksvell tenglamalari ham shunday ahamiyatlidir. Maksvell tenglamalarining birinchisi Faradeyning elektromagnit induksiya krnunining matematik ifodalanishidan iborat.
+[[en:Maxwell's equations]]
+[[fr:Équations de Maxwell]]
+'''Maksvell tenglamalari''' klassik elektrodinamikaning eng asosiy tenglamalari hisoblanadi.
-Maksvell tenglamalarining ikkinchisi J. B. Bio, F. Sa-var, P. Laplasning tajribalarga tayanib yaratgan magnit maydonni tokli oʻtkazgichlar yaratishi haqidagi qonunini umumlashtirish asosida olingan. Mas, ixtiyoriy berk kontur boʻyicha magnit maydon induksiyasi vektorining sirkulyasiyasi shu kontur oʻrab olgan yuzadan oʻtuvchi hamma toklarning algebraik yigʻindisiga teng .
-Maksvell magnit maydonni faqat oʻtkazgichdan oʻtayotgan toklar hosil qilibgina qolmay, balki uni har qanday muhitda vujudga kelgan oʻzgaruvchan elektr maydoni ham hosil qilishi haqidagi gipotezani ilgari suradi. Bu gipoteza tajribalar orqali toʻla tasdiklangan.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
-== Manbalar ==
-{{manbalar}}
+== Maksvell tenglamalarining differensial ko`rinishi ==
-{{no iwiki}}
+Maksvell tenglamalari 4 ta tenglamaning vektor ko`rinishidan iborat sistema. Ushbu tenglamalar birinchi tartibli chiziqli xususiy hosilali tenglamalardir. Ular orqali 4 ta vektor kattalik (<math>D, E, H, B</math>) ning 12 ta komponenti aniqlanadi:
+{|  class="standard" | width="100%"
-{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
+|-
+! width="%15"| <center>Nomlanishi</center>
+! width="%25"| <center>[[СГС]]<ref>Bu yerda Gaussning simmetrik СГС sistemasi ishlatilgan.</ref></center>
-{{stub}}
+! width="%25"| <center>[[SI]]</center>
+! width="%35"| <center>Mazmuni</center>
+|-
+! [[Gauss teoremasi#Elektr induksiyasi uchun Gauss teoremasi (elektr sirqishi)|Gauss qonuni]]
+|
+: <math>\nabla\cdot\mathbf{D}=4\pi \rho</math>
+|
+: <math>\nabla\cdot\mathbf{D}= \rho</math>
+| Elektr zaryadi statik elektr maydonining manbai hisoblanadi.
+|-
+! [[Gauss teoremasi#Magnit induksiyasi uchun Gauss teoremasi|Magnit maydoni uchun Gauss teroemasi]]
+|
+: <math>\nabla\cdot\mathbf{B}=0</math>
+|
+: <math>\nabla\cdot\mathbf{B}=0</math>
+| Magnit zaryadlari mavjud emas. Agar magnit zaryadlari tajribada aniqlansa, Gauss qonuniga o`zgartirish kiritishga to`g`ri keladi.
+|-
+! [[Elektromagnit induksiya qpnuni|Elektromagnit induksiya qonuni]]
+|
+: <math>\nabla\times\mathbf{E}=-\frac{1}{c}\,\frac{\partial\mathbf{B}}{\partial t}</math>
+|
+: <math>\nabla\times\mathbf{E}=-\frac{\partial\mathbf{B}}{\partial t}</math>
+| Magnit maydon induksiyasining o`zgarishi uyurmaviy elektr maydonini hosil qiladi.
+|-
+! [[Magnit maydonining uyurmaviyligi|Magnit maydonining uyurmaviyligi]]
+|
+: <math>\nabla\times\mathbf{H}=\frac{4\pi}{c} \mathbf{j}+\frac{1}{c}\frac{\partial\mathbf{D}}{\partial t}</math>
+|
+: <math>\nabla\times\mathbf{H}= \mathbf{j}+\frac{\partial\mathbf{D}}{\partial t}</math>
+| Elektr toki va elektr induksiyasining o`zgarishi uyurmaviy magnit maydonini hosil qiladi.
+|}