Orenburg

Orenburg
shahar
Bayroq Gerb
51°46′0″N 55°6′0″E
Mamlakat	Rossiya
viloyat	Orenburg viloyati
Hukumat
Misheryakov, Yuriy Nikolaevich
Asos solingan	1743
Ilk eslatilishi	1735
Avvalgi nomlari	1938 — Orenburg 1957 — Chkalov
Maydon	259 km2 (100 mi²)
Aholisi  (2011)	579,3 ming
Zichligi	2 112 kishi/km2
Milliy tarkib	ruslar 83,4 % tatarlar 7,8 % ukrainlar 2 % qozoqlar 2  % va boshqalar 4,8 %
Telefon kodi	3532
Pochta indeks(lar)i	460000
OKATO kodi	53401
Orenburg Orenburg

Orenburg (1938-1957 yillarda Chkalov) — RFning Orenburg viloyatidagi shahar. Ural daryosi boʻyida. Temir yoʻl tuguni. Aholisi 529,6 ming kishi (1998). Shahar sanoatida mashinasozlik yetakchi oʻrinda — temirchilik, presslash asbobuskunalari, parmalovchi jihozlar, past voltli apparatlar, stanok va boshqa ishlab chiqariladi; yoqilgʻi, kimyo va neft kimyosi, yengil (ipak gazla-malar, koʻn), oziqovqat sanoati korxonalari mavjud. 4 oliy oʻquv yurti, 3 teatr, oʻlkashunoslik, tasviriy sanʼ-at muzeylari bor. Ilk bor 1735 yilda Oʻr daryosining Yoyiq (hozirgi Ural)ga quyilish joyida vujudga kelgan (nomi shundan); 1743 yildan hozirgi oʻrnida. O. 18-asr va 19-asrning 1-yarmida harbiy chegara liniyasining asosiy istehkomi; 1744 yildan O. gubernyasi, 1782 yildan Ufa no-ibligi (namestnichestvosi)ning markazi, 1796—1801 va 1865 yildan gubernya markazi. O. kazak qoʻshinlarining harbiy va maʼmuriy markazi (1748 yildan). 1850—81 yillarda general gubernatorlik markazi. Rossiya imperiyasi bilan Oʻrta Osiyo xonliklari oʻrtasida 18— 19-asrlarda savdo va elchilik alokalari, asosan, O. orqali oʻtgan. Oʻrta Osiyodan O.ga savdo va elchilik karvonlari qatnab turgan (qarang Orenburg savdo Nuli). 1900—1906 yillarda O. — Toshkent temir yoʻl qurilgan. 1920—25 yillarda Qirgʻiziston Muxtor Respublikasi (oʻsha vaqtlarda ruslar Qozogʻistonni Kirgiziya deb atagan) poytaxti. Meʼmoriy yodgorliklardan qalʼa darvozasi krldikdari (18-asr), karvonsaroy (1836—42) saklanib qolgan.

Orenburg (1938—1957 yillari Chkalov) — Rossiyadagi shahar, viloyat markazi. 1735-yili qoʻrgʻon maqsadida barpo etilib, nomi Or daryosining nomiga bagʻishlab qoʻyilgan. Aholisi 579,3 mimg kishi (2011). Shaharda mashinasozlik, kimyo, neft kimyosi, oziq ovqatlar ishlab chiqarish, va boshqa mahsulot ishlab chiqarish sanoati yaxshi rivojlangan. 4 ta oliy oʻquv yurti, jahonnoma va tasviriy san'at muzeylari bor. Orenburg shahri Yoyiq daryosining oʻng qirgʻogʻida joylashgan.

Aholisi

Shahr aholisi 579,3-mimg kishi (2011). Oʻrtacha zichligi 2 112 kishi./km². Aholining milliy tarkibi: ruslar 83,4 %, tatarlar 7,8 %, ukrainlar 1,97 %, qozoqlar 2,03 %, boshqurtlar 1,10 %, armanlar 0,63 %, mordvalar 0,52 %, va boshqalar 2,52 %.

Guberniya tuzulishi

Orenburg general-gubernatorligi, Qozogʻistonning gʻrbiy, shimoliy-gʻarb va janubiy-gʻarb tomonlarini oʻtarlash maqsadida 1850-yili barpo etilib, 1881-yilgacha saqlandi. 1868 yili Orenburg general-gubernatorligi tarkibiga markazi Orenburg shahri boʻlgan Toʻrgʻay viloyati tashkil topdi. 1876—1881 yili Qozogʻistonning shimoliy-shrq tarafi bilan janubida Dala va Turkiston general-gubernatorliklarining tashkil topishi bilan, Orenburg general-gubernatorligi tarqalib, Orenburg guberniyasi holatiga keltirildi. Aytish joyizki Toʻrgʻay viloyati Orenburg guberniyasining tarkibida qoldirildi.