Kulrang sahifasining manbasini koʻrish

{| class="infobox"
! colspan="2" class="infobox-above" |Kulrang
|-
| colspan="2" class="infobox-subheader" style="line-height:12px; background-color:#808080; border: 0.1px solid #000000" | 
|-
| colspan="2" class="infobox-image" |<div style="background-color:black;border-collapse:collapse;border:1px solid black;width:250px;display:table;margin-left: auto; margin-right: auto;"><div style="display:table-row"><div style="display:table-cell;border-top:0;padding:1px 0 0 1px"><div style="display:table;background-color:black;border-collapse:collapse"><div style="display:table-row"><div style="display:table-cell;border-top:0;padding:0 1px 1px 0">[[File:Grey_Longhaired_Female_Cat.jpg|124x124px]]</div><div style="display:table-cell;border-top:0;padding:0 1px 1px 0">[[File:Whistlers_Mother_high_res.jpg|124x124px]]</div></div></div><div style="display:table;background-color:black;border-collapse:collapse"><div style="display:table-row"><div style="display:table-cell;border-top:0;padding:0 1px 1px 0">[[File:Eruption_column_from_Crater_Peak_vent.jpg|250x250px]]</div></div></div><div style="display:table;background-color:black;border-collapse:collapse"><div style="display:table-row"><div style="display:table-cell;border-top:0;padding:0 1px 1px 0">[[File:Chogye_Buddhist_monks.jpg|124x124px]]</div><div style="display:table-cell;border-top:0;padding:0 1px 1px 0">[[File:0466_-_Nebbia_a_Venezia_-_Foto_Giovanni_Dall'Orto,_10-Dec-2007.jpg|124x124px]]</div></div></div></div></div></div>
|-
! colspan="2" class="infobox-header" |<span style="position: relative; float: right; font-size: 70%">[[File:Gtk-dialog-info.svg|link=Wikipedia:WikiProject_Color/Normalized_Color_Coordinates|15x15px|About these coordinates]]</span> &nbsp; &nbsp; Rang koordinatalari
|-
! class="infobox-label" scope="row" |[[Web colors#Hex triplet|Hex triplet]]
| class="infobox-data" |&#x23;808080
|-
! class="infobox-label" scope="row" |<span class="nowrap">[[sRGB]]<sup>'''B'''</sup> ([[Red|r]], [[Green|g]], [[Blue|b]])</span>
| class="infobox-data" |<span class="nowrap">(128, 128, 128)</span>
|-
! class="infobox-label" scope="row" |<span class="nowrap">[[CMYK color model|CMYK]]<sup>'''H'''</sup> ([[Cyan|c]], [[Magenta|m]], [[Yellow|y]], [[Black|k]])</span>
| class="infobox-data" |<span class="nowrap">(0, 0, 0, 50)</span>
|-
! class="infobox-label" scope="row" |<span class="nowrap">[[HSL and HSV|HSV]] ([[Hue|h]], [[Colorfulness#Saturation|s]], [[Brightness|v]])</span>
| class="infobox-data" |<span class="nowrap">(0°, 0 %, 50 %)</span>
|-
! class="infobox-label" scope="row" |<span class="nowrap">[[CIELChuv|CIELCh<sub>uv</sub>]] ([[Lightness|L]], [[Colorfulness|C]], [[Hue|h]])</span>
| class="infobox-data" |<span class="nowrap">(54, 0, 0°)</span>
|-
! class="infobox-label" scope="row" |Source
| class="infobox-data" |[[HTML color names|HTML/CSS]]<ref name="css3-color"><cite class="citation web cs1"><span class="cx-segment" data-segmentid="473">[https://www.w3.org/TR/css3-color/#html4 „W3C TR CSS3 Color Module, HTML4 color keywords“]. </span><span class="cx-segment" data-segmentid="474">[https://web.archive.org/web/20101130202004/https://www.w3.org/TR/css3-color/#html4 Archived] from the original on November 30, 2010.</span></cite></ref>
|-
| colspan="2" class="infobox-full-data" |'''B''': [0-255] (bayt) normallashtirilgan<br /><br />'''H''': [0-100] (yuz) normallashtirilgan
|}

'''Kulrang''' [[qora]] va oq oʻrtasidagi oraliq rang. Bu neytral yoki akromatik rang boʻlib, soʻzma-soʻz „rangsiz“ degan maʼnoni anglatadi, chunki u qora va oqdan iborat<ref>''Webster’s New World Dictionary of the American Language'', Third College Edition.</ref>. Bu bulut bilan qoplangan osmon, kul va [[Qoʻrgʻoshin|qoʻrgʻoshin]] rangidir<ref>''Shorter Oxford English Dictionary'', 5th edition, 2002.</ref>.

Ingliz tilida rang nomi sifatida ''kulrang'' birinchi marta 700 yilda qayd etilgan<ref name="Paul Page 196">Maerz and Paul ''A Dictionary of Color'' New York:1930 McGraw-Hill Page 196</ref>. Yevropa va Shimoliy Amerikada soʻrovlar shuni koʻrsatadiki, kulrang betaraflik, [[Konformizm|muvofiqlik]], zerikish, noaniqlik, [[qarilik]], befarqlik va kamtarlik bilan bogʻliq boʻlgan rangdir. Respondentlarning faqat bir foizi uni sevimli rang sifatida tanladi<ref>Heller, Eva, ''Psychologie de la Couleur'', p. 224-242</ref>.

== Tarixda va sanʼatda ==

=== Oʻrta asrlar orqali antik davr ===
[[Qadimgi dunyo tarixi|Antik davrda]] va [[Oʻrta asr|oʻrta asrlarda]] kulrang boʻyalmagan junning rangi edi va shuning uchun dehqonlar va kambagʻallar tomonidan eng koʻp kiyiladigan rang edi. Bu, shuningdek, [[Sistersiylar|sistersiy]] rohiblari va Frantsisk va [[Kapuchinlar (monastir ordeni)|Kapuchin]] ordenlarining rohiblari tomonidan kamtarlik va qashshoqlikning ramzi sifatida kiyiladigan rang edi. Angliya va [[Shotlandiya|Shotlandiyadagi]] fransiskalik ruhoniylar odatda kulrang rohiblar sifatida tanilgan va hozirda bu nom Buyuk Britaniyaning koʻp joylariga biriktirilgan.

=== Uygʻonish va barokko ===
Uygʻonish va barokko davrida kulrang moda va sanʼatda muhim rol oʻynay boshladi. Qora, ayniqsa, Italiya, Fransiya va Ispaniyada zodagonlarning eng mashhur rangiga aylandi va kulrang va oq rang bilan uygʻun edi.

Grey ham tez-tez yogʻli rasmlarni chizish uchun ishlatilgan, bu usul ''[[Grizayl|grisaille]]'' deb ataladi. Rasm avval kulrang va oq rangda boʻlardi, soʻngra yupqa shaffof sirlar bilan ishlangan ranglar ustiga qoʻshiladi. Pastki grisaille rang qatlamlari orqali koʻrinadigan soyani taʼminlaydi. Baʼzan grisaille shunchaki ochiq qoldirilib, oʻyilgan tosh koʻrinishini berdi.

Kulrang, ayniqsa, oltin va teri ranglari uchun yaxshi fon rangi edi. Bu [[Rembrandt|Rembrandt van Rijn]] portretlari va [[El greko Domeniko|El Grekoning]] koʻplab rasmlari uchun eng keng tarqalgan fon boʻlib, u markaziy figuralarning yuzlari va liboslarini taʼkidlash uchun foydalangan. Rembrandtning palitrasi deyarli butunlay toʻq ranglardan iborat edi. U oʻzining issiq kulrang ranglarini koʻmir yoki kuygan hayvon suyaklaridan yasalgan qora pigmentlardan yaratgan, qoʻrgʻoshin oq yoki ohakdan qilingan oq bilan aralashtiriladi va uni koxineal yoki [[Alizarin boʻyoqlar|madderdan]] ozgina qizil koʻl rangi bilan isitadi. Bir rasmda Margareta de Geerning portreti (1661), fonda kulrang devorning bir qismi toʻq sariq, qizil va sariq tuproq qatlami ustida toʻq jigarrang qatlam bilan boʻyalgan, fil suyagi qora va bir oz qoʻrgʻoshin bilan aralashtiriladi. oq . Buning ustiga u koʻk smalt, qizil oxra va sariq koʻl aralashmasidan yasalgan qoʻshimcha sir qatlamini qoʻydi. Ushbu va boshqa koʻplab ingredientlardan foydalanib, u sanʼatshunos Filipp Balning soʻzlariga koʻra, „pigmentatsiyaning ajoyib nozikligiga“ ega boʻlgan kul ranglarni yaratdi<ref>Philip Ball (2001), ''Bright Earth, Art and the Invention of Colour'', pp. 214-215 (French translation).</ref>. Issiq, quyuq va boy kulrang va jigarrang ranglar suratlardagi yuzlardagi oltin nurni taʼkidlash uchun xizmat qildi.

=== Oʻn sakkizinchi va oʻn toʻqqizinchi asrlar ===
Kulrang 18-asrda ayollar liboslari uchun ham, erkaklar koʻylagi va paltolari uchun ham juda moda rangga aylandi. U zodagonlar va boylar kiygan shoyi va atlas matolarida yorqin koʻrinardi.

19-asrda ayollar modasida Parij hukmronlik qilgan, erkaklar modasi esa London tomonidan yaratilgan. Kulrang kostyum 19-asrning oʻrtalarida Londonda paydo boʻlgan; yozda och kulrang, qishda quyuq kulrang; asrning boshlarida erkaklar kiyimining yanada rangli palitrasini almashtirishdi.

19-asrda Parijdagi fabrika va ustaxonalarda ishlaydigan ayollarning kiyimlari odatda kulrang edi. Bu ularga ''grisette'' nomini berdi. „''Gris''“ soʻzi kulrang yokimast degan maʼnoni anglatadi va „''grisette''“ nomi ham parijlik fohishalarning quyi sinfiga berilgan.

Kulrang ham harbiy formalar uchun umumiy rangga aylandi; uzoqroq masofaga otuvchi miltiqlar davrida, kulrang askarlar koʻk yoki qizil rangdagilarga qaraganda nishon sifatida kamroq koʻrinardi. Kulrang [[AQShda fuqarolar urushi|Amerika fuqarolar urushi]] davridagi Konfederatsiya armiyasi va 1910-yildan boshlab faol xizmat kiyimi uchun Prussiya armiyasining kiyimlari rangi edi.

19-asrning oʻrtalarida bir nechta rassomlar unutilmas rasmlarni yaratish uchun kulrang tonlardan foydalanganlar; [[Koro Kamil|Jan-Batist-Kamil Korot]] oʻz landshaftlariga uygʻunlik berish uchun yashil-kulrang va koʻk kulrang tonlardan foydalangan va Jeyms MakNil Uistler onasining portreti fonida va oʻzining avtoportreti uchun maxsus kulrangng yaratgan.

Uistlerning kulrang ohanglarini tartibga solishi musiqa olamiga, fransuz bastakori [[Claude Debussy|Klod Debussiga]] taʼsir koʻrsatdi. 1894-yilda Debüssi skripkachi Evgeniya Isayaga maktub yozdi va oʻzining " ''Noktürn'' " ni „bir rangdan olinishi mumkin boʻlgan kombinatsiyalardagi tajriba — rangtasvirda kulrangni oʻrganish qanday boʻladi“ deb taʼriflaydi<ref>Weintraub, Stanley. 2001. </ref>.

=== Yigirmanchi va yigirma birinchi asrlar ===
1930-yillarning oxirida kulrang sanoatlashtirish va urushning ramziga aylandi. Bu [[Pablo Picasso|Pablo Pikassoning]] Ispaniya fuqarolik urushi, ''Guernica'' dahshatlari haqidagi mashhur rasmining asosiy rangi edi<ref>Stefano Zuffi, (2012), ''Color in Art'', pg. 310</ref>.

Urushdan keyin kulrang ishbilarmonlik kostyumi bir xil fikrlashning metaforasiga aylandi, 1956-yilda muvaffaqiyatli filmga aylangan ''"Kulrang flanel kostyumidagi odam"''<ref>Eva Heller, ''Psychologie de la couleur- effets et symboliques'', pg. 236-237</ref> 1955-yilda kitoblarda ommalashgan.

== Fanlarda, tabiatda va texnologiyada ==
[[Fayl:Storm_Clouds_towards_Clare_island_-_geograph.org.uk_-_1032378.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Storm_Clouds_towards_Clare_island_-_geograph.org.uk_-_1032378.jpg/220px-Storm_Clouds_towards_Clare_island_-_geograph.org.uk_-_1032378.jpg|left|thumb| Kler oroliga, Irlandiyaga boʻronli bulutlar]]
Bulutlarning oqligi yoki qorongʻiligi ularning chuqurligiga bogʻliq. Yozda mayda, momiq oq bulutlar oppoq koʻrinadi, chunki quyosh nuri ulardagi mayda suv tomchilari orqali tarqaladi va bu oq yorugʻlik tomoshabinning koʻziga tushadi. Biroq, bulutlar kattalashgani va qalinlashgani sababli, oq yorugʻlik bulutdan oʻtolmaydi va tepadan aks etadi. Bulutlar momaqaldiroq paytida, balandligi 20 dan 30 000 futgacha boʻlishi mumkin boʻlgan eng quyuq kulrang koʻrinadi.

Stratiform bulutlar — bu butun osmonni qoplaydigan va qalinligi bir necha yuzdan bir necha ming futgacha boʻlgan bulutlar qatlami. Bulutlar qanchalik qalinroq boʻlsa, ular pastdan quyuqroq koʻrinadi, chunki quyosh nurlarining ozgina qismi oʻtishi mumkin. Yuqoridan, samolyotda xuddi shu bulutlar juda oq koʻrinadi, lekin yerdan osmon maʼyus va kulrang koʻrinadi<ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Why are some clouds white, while others are dark?|muallif=John Hehr|nashriyot=Research Frontiers – The home of Research at the University of Arkansas|sana=October 15, 2002|url=https://researchfrontiers.uark.edu/why-are-some-clouds-white-while-others-are-dark/|kirish sanasi=November 5, 2019|arxivurl=https://web.archive.org/web/20190820025451/https://researchfrontiers.uark.edu/why-are-some-clouds-white-while-others-are-dark/|arxivsana=August 20, 2019}}</ref>.

=== Sochlarning oqarishi ===
{{Multiple image|}}
[[Category:Pages using multiple image with auto scaled images]]
{{multiple image||align=right|total_width=250|image1=UMP regional elections IlM 2010-02-18 n07.jpg|caption1=Fransuz siyosatchisi [[Christine Lagarde]]|image2=Donald Sutherland 2012.jpg|caption2=Kanadalik aktyor [[Donald Sutherland]]}}

Inson sochlarining rangi har bir sochning yadrosida joylashgan pigment melanin tomonidan yaratilgan. Melanin terining va koʻzning rangi uchun ham javobgardir. Pigmentning faqat ikki turi mavjud: quyuq (eumelanin) yoki yengil (feomelanin). Turli xil kombinatsiyalarda birlashtirilgan bu pigmentlar sochlarning barcha tabiiy ranglarini yaratadi.

Melaninning oʻzi soch oʻsadigan har bir soch follikulasida joylashgan maxsus hujayra, melanotsitning mahsulotidir. Soch oʻsishi bilan melanotsitlar [[Muguzlanish|keratin]] oqsilini oʻz ichiga olgan va soch, teri va tirnoqlarni tashkil etuvchi soch hujayralariga melanin yuboradi. Melanotsitlar melaninni soch hujayralariga yuborishda davom etar ekan, sochlar asl rangini saqlab qoladi. Biroq, maʼlum bir yoshda, bu oʻzgarib turadi, AOK qilingan melanin miqdori kamayadi va oxir-oqibat toʻxtaydi. Sochlar, pigmentsiz, kulrang va oxir-oqibat oq rangga aylanadi. Melanositlar ishlab chiqarishning bunday pasayishining sababi noaniq. 2005-yil fevral oyidagi " ''Science'' " jurnalida Garvard olimlari guruhi sabab melanotsitlar ildiz hujayralarining maʼlum vaqtdan keyin yosh yoki irsiy omillar tufayli muhim pigmentlarni ishlab chiqarishni saqlab tura olmasligini taxmin qildi. Baʼzi odamlar uchun buzilish yigirma yoshda keladi; boshqalar uchun, koʻp yillar oʻtib ketadi<ref>[https://www.loc.gov/rr/scitech/mysteries/grayhair.html Library of Congress Science Reference Services] {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130102152657/http://www.loc.gov/rr/scitech/mysteries/grayhair.html}}</ref>. ''Scientific American'' jurnalining saytiga koʻra, „Umuman olganda, kavkazliklar orasida 50 yoshliklarda 50 foizining sochi kulrang“<ref>[https://www.scientificamerican.com/article/why-does-hair-turn-gray/ ''Scientific American'', „Why does hair turn gray?“] </ref>. Voyaga yetgan erkak gorillalar ham kumush tuklarni rivojlantiradilar.

=== Optika ===
Asrlar davomida rassomlar anʼanaviy ravishda oq va qora ranglarni turli nisbatlarda aralashtirib, kulrangni yaratdilar. Ular issiqroq kulrangga ega boʻlish uchun bir oz qizil rang qoʻshdilar yoki sovuqroq kulrang uchun bir oz koʻk. Rassomlar, shuningdek, toʻq sariq va koʻk kabi ikkita qoʻshimcha rangni aralashtirish orqali kulrangni yaratishi mumkin edi.

Bugungi kunda televizorlar, kompyuter displeylari va telefonlardagi kulrang odatda RGB rang modeli yordamida yaratiladi. Qora ekranda toʻliq intensivlikda qizil, yashil va koʻk chiroq oq rangga aylanadi; intensivlikni pasaytirib, kulrang soyalarni yaratish mumkin.

Chop etishda kulrang odatda CMYK rang modelida koʻk, toʻq [[Magenta (rang)|qizil]], sariq va qora ranglardan foydalangan holda olinadi. Kulrang qora va oqdan foydalanish yoki teng miqdordagi koʻk, magenta va sariq ranglarni birlashtirish orqali ishlab chiqariladi. Koʻpgina kulrang ranglar sovuq yoki issiq rangga ega, chunki [[Odam koʻzi|inson koʻzlari]] ranglarning toʻyinganligini bir necha daqiqada ham aniqlay oladi. Sariq, toʻq sariq va qizil ranglar „issiq kulrang“ hosil qiladi. Yashil, koʻk va binafsha ranglar „sovuq kul“ hosil qiladi<ref>{{Veb manbasi|url=https://atmos.uw.edu/gcg/SV.man/sv.743colpal.html|sarlavha=Color Palette|arxivurl=https://web.archive.org/web/20191105231218/https://atmos.uw.edu/gcg/SV.man/sv.743colpal.html|arxivsana=November 5, 2019}}</ref>. Hech qanday rang qoʻshilmasa, rang „neytral kulrang“, „axromatik kulrang“ yoki oddiygina „kulrang“ boʻladi. Toʻliq qora, oq va kulrang ranglardan iborat tasvirlar [[Monoxromiya|monoxrom]], oq-qora yoki kulrang rang deb ataladi.
{| style="border:1px solid #aaaaaa; background-color:#ffffff; padding:5px; font-size:95%; margin: 0px 12px 12px 0px;"
| colspan="2" |[[Fayl:Grays.svg|310x310px]]
|- align="center"
| '''Issiq kulrang'''
| '''Sovuq kulrang'''
|- align="center"
| 6 % sariq bilan aralashtiriladi.
| 6 % koʻk bilan aralashtiriladi.
|}

; RGB modeli
: Kulrang qiymatlar ''r'' = ''g'' = ''b'' boʻlganda hosil boʻladi.
; CMYK modeli
: Kulrang qiymatlar ''c'' = ''m'' = ''y'' = 0 tomonidan ishlab chiqariladi, rang uchun (''c'', ''m'', ''y'', ''k''). Yengillik oʻzgaruvchan ''k'' bilan oʻrnatiladi. Nazariy jihatdan, ''c'' = ''m'' = ''y'' boʻlgan har qanday aralashma neytraldir, lekin amalda bunday aralashmalar koʻpincha loyqa jigarrang boʻladi.
; HSL va HSV modeli
:
: Akromatik kulrangning rangi yoʻq, shuning uchun ''h'' kodi chiziqcha yordamida „aniqlanmagan“ deb belgilanadi: ''--'' ; ''s'' 0 yoki aniqlanmagan boʻlsa, ''v'' 0 yoki ''l'' 0 yoki 1 boʻlganda boʻlgani kabi, kulrang ranglar ham paydo boʻladi.

{| border="1" style="margin:auto;"
|
{|
! <u>HTML rang nomi</u>
! Namuna
!
! <u>Olti burchakli uchlik</u>
|-
|
| <small>(nomi bilan koʻrsatilgan)</small>
| <small>(hex triplet tomonidan berilgan)</small>
|-
| Gainsboro
| style="background:gainsboro;" |
| style="background:#dcdcdc;" |
| #DCDCDC
|-
| och kulrang
| style="background:lightgray;" |
| style="background:#d3d3d3;" |
| #D3D3D3
|-
| kumush
| style="background:silver;" |
| style="background:silver;" |
| #C0C0C0
|-
| toʻq kulrang
| style="background:darkgray;" |
| style="background:darkgray;" |
| #A9A9A9
|-
| kulrang
| style="background:gray;" |
| style="background:gray;" |
| #808080
|-
| xira
| style="background:dimgray;" |
| style="background:dimgray;" |
| #696969
|-
| yorugʻlik shirasi
| style="background:lightslategray;" |
| style="background:#778899;" |
| #77 '''8899'''
|-
| slategray
| style="background:slategray;" |
| style="background:#708090;" |
| #70 '''8090'''
|-
| darkslategray
| style="background:darkslategray;" |
| style="background:#2f4f4f;" |
| #2F '''4F4F'''
|}
|}

=== Veb ranglari ===
[[HTML]] va [[CSS|kaskadli uslublar jadvallari]] (CSS) bilan atalgan ranglar sifatida foydalanish uchun bir nechta kulrang mavjud, RGB qiymati uchun olti burchakli uchlik spetsifikatsiyasi bilan 254 haqiqiy kulrang mavjud. Imloda X11 ranglar roʻyxatidan meros qilib olingan. [[Internet Explorer]] [[Trident|brauzerining Trident dvigateli]] ''kulrang'' rangni tanimaydi va uni yashil rangga aylantiradi. Yana bir anomaliya shundaki, ''kul''rang X11 rangidan toʻq kulrang rangga qaraganda ancha ''quyuqroq'' ; Buning sababi asl HTML kulrang va HTML ''kumushiga'' yaqinroq boʻlgan X11 kulrang bilan ziddiyatdir. Uchta ''slategray'' ranglarning oʻzlari kulrang shkalada emas, balki koʻk rangga (yashil + koʻk) biroz toʻyingan. Kul rangning toʻyinmagan ohanglari soni bir xil (256, shu jumladan qora va oq) boʻlgani sababli, 8-bitli kulrang shkalada oʻrta nuqtada joylashgan ikkita kulrang mavjud. Yaxlitlash tufayli ''kulrang'' nomi ikkita rangning yengilroq (128, shuningdek, #808080 nomi bilan ham tanilgan) deb tayinlangan.

=== Pigmentlar ===
19-asrga qadar rassomlar anʼanaviy ravishda oq va qora ranglarni birlashtirib, kulrang rangni yaratdilar. Masalan, [[Rembrandt|Rembrandt Van Rijn]] odatda qoʻrgʻoshin oq va uglerod qora yoki fil suyagi qora ranglarini, shuningdek, koʻk yoki qizil ranglarning teginishlarini kul rangni sovutish yoki isitish uchun ishlatgan.

19-asrning boshlarida bozorda yangi kulrang, Payneʼs grey paydo boʻldi. Payne — toʻq koʻk-kulrang, ultramarin va qora yoki ultramarin va sienna aralashmasi. U 18-asr oxirida [[akvarel]] chizgan ingliz rassomi Uilyam Peyn sharafiga nomlangan. ''Payneʼs'' greyning ingliz tilida rang nomi sifatida birinchi marta 1835-yilda qayd etilgan<ref>Maerz and Paul ''A Dictionary of Color'' New York:1930 McGraw-Hill Page 201; Colour Sample of Payneʼs Grey: Page 117 Plate 47 Color Sample A9</ref>.

=== Hayvon rangi ===
Kulrang hayvonlar, qushlar va baliqlar uchun juda keng tarqalgan rang boʻlib, kitlardan sichqonchagacha oʻzgarib turadi. Bu tabiiy kamuflyajni taʼminlaydi va ularga atrof-muhit bilan uygʻunlashishga imkon beradi.

=== Miyaning kulrang moddasi ===
Miyani tashkil etuvchi modda baʼzan kulrang materiya yoki „kichik kulrang hujayralar“ deb ataladi, shuning uchun kulrang intellektual narsalar bilan bogʻliq. Biroq, tirik inson miyasi aslida pushti rangga ega; u faqat oʻlganida kul rangga aylanadi.

=== Nanotexnologiya va ''Grey goo'' ===
Grey goo — bu dunyoning oxiri gipotetik stsenariysi boʻlib, u ekofagiya nomi bilan ham tanilgan: nazoratsiz oʻz-oʻzini koʻpaytiruvchi nanobotlar yerdagi barcha tirik moddalarni isteʼmol qiladilar va oʻzlarini koʻproq yaratadilar<ref>{{Cite press release|url=http://www.crnano.org/PR-IOP.htm|date=June 9, 2004|title=Leading nanotech experts put 'grey goo' in perspective|publisher=Center for Responsible Nanotechnology|accessdate=June 17, 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140906221148/http://www.crnano.org/PR-IOP.htm|archivedate=September 6, 2014}}</ref>.

=== Kulrang shovqin ===
Ovoz muhandisligida kulrang shovqin — bu maʼlum chastotalar oraligʻida ''teskari'' A-ogʻirlik egri chizigʻi kabi teng balandlikdagi konturga duchor boʻlgan tasodifiy shovqin boʻlib, tinglovchiga barcha chastotalarda bir xil darajada baland ekanligi haqidagi tasavvurni beradi.

== Madaniyatda ==

=== Din ===
Xristian dinida kulrang kulning rangidir va shuning uchun motam va tavbaning [[Bibliya|Bibliyadagi]] ramzi boʻlib, xalal va kul sifatida tasvirlangan. Roʻza paytida yoki roʻza va ibodatning maxsus kunlarida foydalanish mumkin. Kamtarlik va kamtarlikning rangi sifatida kulrangni [[Kapuchinlar (monastir ordeni)|Kichik Kapuchin]] va Frantsisk ordenli rohiblar, shuningdek, [[Sistersiylar|sistersiy ordeni]] rohiblari kiyishadi<ref>Eva Heller, ''Psychologie de la couleur- effets et symboliques'', pg. 235</ref>. Kulrang kassoklar Braziliya katolik Apostol cherkovining ruhoniylari tomonidan kiyiladi.

Yaponiya va Koreyadagi buddist rohiblar va ruhoniylar koʻpincha yengli kulrang, jigarrang yoki qora tashqi xalat kiyishadi.

Xitoydagi [[Daosizm|Taoist]] ruhoniylar ham koʻpincha kulrang kiyadilar.

[[Paganizm|Butparastlikda]] kulrang barqarorlik, mulohaza yuritish, betaraflik va oʻzini saqlashning ramzi hisoblanadi. U xuddi oq kabi har qanday rang oʻrniga ishlatilishi mumkin va qora kabi narsalarni bogʻlashi va yoʻq qilishi mumkin<ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Magical Properties of Colors|url=https://wiccaliving.com/magical-properties-colors/|kirish sanasi=January 28, 2021|ish=Wicca Living|til=en-US}}</ref>.

=== Siyosat ===
Kulrang siyosiy partiyalar tomonidan kamdan-kam hollarda rang sifatida qoʻllanadi, asosan uning muvofiqlik, zerikish va qatʼiyatsizlik bilan umumiy aloqasi tufayli. Rang sifatida kulrangdan foydalanadigan siyosiy partiyaning misoli Germaniyaning kulrang panterlaridir.

„Kulrang kuch“ yoki „kulrang ovoz“ atamasi baʼzan keksa saylovchilarning ovoz berish bloki sifatidagi taʼsirini tasvirlash uchun ishlatiladi. Qoʻshma Shtatlarda keksa odamlar koʻproq ovoz berishadi va odatda ijtimoiy taʼminot kabi baʼzi ijtimoiy imtiyozlarni himoya qilish uchun ovoz berishadi<ref>[http://www.capitalgazette.com/lifestyle/columnists/bonus_years/the-bonus-years-the-grey-vote-may-take-the-cake/article_511751fe-be95-5844-b631-c5d7aa00f9ca.html The Bonus Years: The 'grey voteʼ may take the cake on Tuesday] {{Webarxiv|url=https://archive.today/20130118184656/http://www.capitalgazette.com/lifestyle/columnists/bonus_years/the-bonus-years-the-grey-vote-may-take-the-cake/article_511751fe-be95-5844-b631-c5d7aa00f9ca.html}}</ref><ref>[http://www.macmillandictionary.com/buzzword/entries/grey-vote.html Grey vote] {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121030005726/http://www.macmillandictionary.com/buzzword/entries/grey-vote.html}}</ref>.

''Kulranglar'' — baʼzida yashil harakatdagi ekologlar tomonidan atrof-muhitni muhofaza qilish choralariga qarshi boʻlgan va goʻyoki beton va tsementning kulrang ranglarini afzal koʻrganlarni tasvirlash uchun haqoratomuz tarzda qoʻllanadigan atama.

=== Harbiy ===
[[AQShda fuqarolar urushi|Amerika fuqarolar urushi]] paytida Konfederatsiya armiyasining askarlari kulrang kiyim kiygan. Urush boshida shimol va janub qoʻshinlari juda oʻxshash kiyim-kechaklarga ega edi; Konfederatsiyaning baʼzi birliklari koʻk rangda, baʼzi Ittifoq birliklari esa kulrang kiygan edi. Tabiiyki, sarosima paydo boʻldi va baʼzida askarlar oʻz armiyasining askarlariga oʻq uzishdi. 1861-yil 6-iyun kuni Konfederatsiya hukumati armiya formasini standartlashtiruvchi va kursant kulrangni yagona rang sifatida belgilovchi qoidalarni chiqardi. Bu Vest-Poyntdagi Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy Akademiyasi kursantlari va Konfederatsiya uchun koʻplab ofitserlarni tayyorlagan Virjiniya Harbiy Instituti kursantlari formasining rangi edi (va hozir ham shunday).

Yangi formalar nemis-amerikalik rassom Nikola Marshall tomonidan ishlab chiqilgan boʻlib, u asl Konfederatsiya bayrogʻini ham yaratgan. U zamonaviy fransuz va avstriyalik harbiy kiyimlar dizaynini diqqat bilan kuzatib bordi<ref name="ADAH">{{Veb manbasi|sarlavha=Nicola Marschall: Artist of the Deep South|url=https://archives.alabama.gov/marschall/NM_dsth.html|nashriyot=Alabama Department of Archives and History|kirish sanasi=September 26, 2009|arxivurl=https://web.archive.org/web/20090823034204/http://www.archives.state.al.us/marschall/NM_dsth.html|arxivsana=August 23, 2009}}</ref>. Kulrang uning kamuflyaj qiymati uchun tanlanmagan; bu foyda yana bir necha oʻn yillar davomida qadrlanmadi. Janubda asosiy boʻyoq sanoati yoʻq edi va kulrang boʻyoqlar arzon va ishlab chiqarish oson edi. Baʼzi birliklarda yaxshi sifatli boʻyoqlar bilan boʻyalgan, yaʼni qattiq zangori-kulrang rangda boʻlgan formalar boʻlsa, boshqalarida [[Totim|sumalak]] yoki yogʻochdan tayyorlangan sabzavot boʻyoqlari boʻlgan, ular quyosh nurida tezda sargʻish rangiga oʻtadi.

Germaniya armiyasi 1907-yildan 1945-yilgacha [[Birinchi jahon urushi]] va [[Ikkinchi jahon urushi]] davrida kulrang forma kiygan. Tanlangan rang kulrang-yashil, dala kulrang ({{Lang-de|feldgrau}}). U Prussiya koʻk rangdagi oldingi nemis formalariga qaraganda uzoqdan kamroq koʻrinib turgani uchun tanlangan. Bu tutunsiz kukun va aniqroq miltiq va pulemyotlarning yangi davrida muhim boʻlgan kamuflyaj qiymati uchun tanlangan birinchi yagona ranglardan biri edi. Birinchi jahon urushining boshida fransuz askarlari koʻk koʻylagi va qizil shim kiyganlarida, bu nemislarga alohida ustunlik berdi. Finlandiya armiyasi ham nemis modelida kulrang formalardan foydalanishni boshladi.

Nemis armiyasi va Sharqiy Germaniya armiyasining soʻnggi kiyimlari, Shvetsiya armiyasining baʼzi kiyimlari kabi dala kulrang edi. Finlandiya armiyasining rasmiy libosi (M/83) kulrang. Chili armiyasi bugun dala kulrang kiyimida.

=== Kulrang kostyum ===
19-asrda ayollar modasi asosan Parij tomonidan buyurilgan, London esa erkaklar uchun moda oʻrnatgan. Ish kostyumining maqsadi, avvalambor, jiddiylik koʻrsatish, biznes va jamiyatdagi oʻz mavqeini koʻrsatish edi. Asr davomida yorqin ranglar erkaklar modasidan gʻoyib boʻldi va asosan qishda qora yoki quyuq koʻmir kulrang palto, yozda esa yengilroq kul rang bilan almashtirildi. 20-asrning boshlarida palto asta-sekin oʻzgartirildi dam olish kostyumi, kechki libosning kamroq rasmiy versiyasi, u ham odatda qora yoki koʻmir kulrang edi. 1930-yillarda ingliz kostyumi uslubi keng yelkalari va qisilgan beli, odatda quyuq yoki och kulrang, drape kostyumi deb ataldi. Ikkinchi jahon urushidan soʻng, uslub kontinental kesim deb ataladigan nozikroq shaklga oʻzgartirildi, ammo rang kulrangda qoldi<ref>Eva Heller, ''Psychologie de la couleur — effets et symboliques'', pg. 236</ref>.

=== Sport ===

* [[Beysbol|Beysbolda]] kulrang odatda yoʻl formalari uchun ishlatiladi. Bu 19-asr va 20-asrning boshlarida mehmon jamoalari odatda yoʻlda kir yuvish vositalariga ega boʻlmagani sababli yuzaga keldi, shuning uchun mezbonlar kiygan oq formadan farqli ravishda quyuqroq kulrang formalarda dogʻlar sezilmasdi.

* Jorjtaun universitetining basketbol jamoalari anʼanaviy tarzda uyda kulrang futbolka kiyishadi.

=== Gey madaniyati ===

* Gey jargonida ''kulrang malika'' moliyaviy xizmatlar sohasida ishlaydigan gey odamdir (bu atama 1950-yillarda ushbu [[Kasb|kasbda]] ishlagan odamlar koʻpincha kulrang flanel kostyumlarini kiyishganligidan kelib chiqadi)<ref>Rodgers, Bruce ''Gay Talk (The Queenʼs Vernacular): A Dictionary of Gay Slang'' New York:1972 Parragon Books, an imprint of G.P. Putnam’s Sons Page 99</ref>.

== Uyushmalar va simvolizm ==
[[Fayl:Utinkatu_Tornionmäki_001.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Utinkatu_Tornionm%C3%A4ki_001.jpg/220px-Utinkatu_Tornionm%C3%A4ki_001.jpg|thumb| Kouvola shahri, asosan, kulrang muhiti bilan mashhur, Kymenlaakso, [[Finlandiya]]]]
Amerika va Yevropada kulrang eng kam mashhur ranglardan biri hisoblanadi; Yevropada oʻtkazilgan soʻrovda erkaklarning faqat bir foizi bu ularning sevimli rangi ekanligini aytdi va oʻn uch foizi uni eng kam yoqtirgan rang deb atashgan; ayollarning javobi deyarli bir xil edi. Rangshunos Eva Xellerning soʻzlariga koʻra, „kulrang erkaklarga xos rang deb hisoblash uchun juda zaif, ammo ayol rangi deb hisoblash uchun juda xavflidir. U na issiq, na sovuq, na moddiy va na maʼnaviy. Kulrang bilan hech narsa hal qilinmaganga oʻxshaydi“<ref>Eva Heller, ''Psychologie de la couleur, effets et symboliques''. </ref>. Bu, shuningdek, [[wiktionary:grey area|kulrang maydonda]] boʻlgani kabi, noaniqlikni ham bildiradi.

Kulrang — koʻp madaniyatlarda keksalar va qarilik bilan bogʻliq boʻlgan rang, chunki kulrang sochlar bilan bogʻliq; tajriba va yosh bilan birga keladigan donolik va qadr-qimmatni ramziy qiladi. Nyu-York Tayms oʻzining uzoq tarixi va Amerika jurnalistikasidagi obroʻli mavqei tufayli baʼzan „''Kulrang xonim“'' deb nomlanadi<ref>Eva Heller, ''Psychologie de la couleur- effets et symboliques'', pg. 234.</ref>.

Kulrang — koʻpincha Yevropa va Amerikada kamtarlik bilan bogʻliq boʻlgan rang<ref>Eva Heller, ''Psychologie de la couleur, effets et symboliques''. </ref>.

== Manbalar ==
{{manbalar}}

== Adabiyotlar ==

* {{Kitob manbasi|last=Heller|first=Eva|title=Psychologie de la couleur – Effets et symboliques|year=2009|publisher=Pyramyd (French translation)|isbn=978-2-35017-156-2}}
* {{Kitob manbasi|last=Zuffi|first=Stefano|title=Color in Art|url=https://archive.org/details/colorinart0000zuff|year=2012|publisher=Abrams|isbn=978-1-4197-0111-5}}
* {{Kitob manbasi|last=Gage|first=John|title=La Couleur dans l'art|url=https://archive.org/details/lacouleurdanslar0000john|year=2009|publisher=Thames & Hudson|isbn=978-2-87811-325-9}}
* {{Kitob manbasi|last=Gottsegen|first=Mark|title=The Painter's Handbook: A Complete Reference|url=https://archive.org/details/paintershandbook0000gott|year=2006|publisher=Watson-Guptill Publications|location=New York|isbn=0-8230-3496-8}}
* {{Kitob manbasi|last=Varichon|first=Anne|title=Couleurs - pigments et teintures dans les mains des peuples|year=2000|publisher=Editions du Seuil|location=Paris|isbn=978-2-02-084697-4}}

[[Turkum:Ranglar]]