Hujum qilmaslik to‘g‘risidagi pakt va Finlandiya va Sovet Ittifoqi o‘rtasidagi nizolarni tinch yo‘l bilan hal qilish to‘g‘risidagi shartnoma
Hujum qilmaslik toʻgʻrisidagi pakt va Finlandiya va Sovet Ittifoqi oʻrtasidagi nizolarni tinch yoʻl bilan hal qilish toʻgʻrisida 1932-yil 21-yanvarda Finlandiya (Tashqi ishlar vaziri Aarno Yrjo-Koskinen) va Sovet Ittifoqi (SSSRning Finlandiyadagi elchisi Ivan Mayskiy) vakillari tomonidan imzolangan davlatlararo shartnoma. 1939-yil 28-noyabrda Sovet Ittifoqi shartnomani[1] bir tomonlama bekor qildi va bunga Maynil voqeasi sabab boʻlgan.
Muzokaralar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Sovet Ittifoqi Yevropadagi qoʻshni davlatlar bilan hujum qilmaslik toʻgʻrisidagi shartnomalar boʻyicha muzokaralar olib bora boshladi , Yaponiyaning Manchuriyaga bostirib kirishi tufayli SSSR oʻz chegaralarini shu tarzda himoya qilishga harakat qildi. Sovet Ittifoqi ilgari Estoniya , Latviya va Polsha bilan ham xuddi shunday shartnomalar imzolagan edi. Faqat Finlandiya qolgan edi. Keyinchalik, ikkala tomon ham davlatlar oʻrtasidagi chegaralarni hurmat qilishlarini kafolatladilar va betaraf qolishga kelishib oldilar. Bahsli munozaralar va mojarolar xolis, tinch yoʻl bilan hal etilishi vaʼda qilindi.
Shartnoma 1932-yil 9-avgustda kuchga kirdi. Uning muddati 3 yil etib belgilandi (8-modda). 1934-yil 7-apreldagi bayonnoma shartnomani 1945-yil 31-dekabrgacha uzaytirdi. Bayonnomani Moskvadagi Finlandiya elchisi Aarno Yuryo-Koskinen va Sovet Ittifoqi tashqi ishlar xalq komissari Maksim Litvinov imzoladilar.
Sovet Ittifoqi Finlandiyaga bostirib kirishidan ikki kun oldin 1939-yil 28-noyabrda Finlandiya Sovet qishlogʻiga[2] hujum qilganini daʼvo qilib, shartnomani bekor qildi. Bitimning beshinchi moddasiga, shuningdek, 1932-yil 22-aprelda ushbu modda asosida tuzilgan kelishuv[3] toʻgʻrisidagi Konventsiyaga koʻra, ikkala tomon ham voqeani tekshirish uchun kelishuv komissiyasini tuzishi kerak edi va Finlandiya buni amalga oshirishga[4] harakat qildi, ammo Sovet Ittifoqi bu tashabbusni rad etdi[5], chunki Finlandiya taklifiga binoan Sovet qoʻshinlari chegaradan Leningrad shahar chegarasigacha olib chiqilishi kerak edi, bu SSSR uchun muddao emas edi.
Galereya
[tahrir | manbasini tahrirlash]-
Shartnoma matni (1-bet)
-
Shartnoma matni (2-bet)
-
SSSR Tashqi ishlar xalq komissari M.M. Litvinov Finlandiyaning Moskvadagi elchisi baron Arno Yurio-Koskinen bilan birgalikda 1934-yil 7-aprelda 1932-yildagi hujum qilmaslik toʻgʻrisidagi shartnomani uzaytirish toʻgʻrisidagi protokolni imzoladilar.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- RSFSR va Finlandiya oʻrtasidagi Tartu tinchlik shartnomasi
- Polsha va Sovet Ittifoqi oʻrtasida hujum qilmaslik toʻgʻrisidagi pakt
- Sovet-Fransiya hujum qilmaslik toʻgʻrisidagi pakt
- Germaniya va Polsha oʻrtasida hujum qilmaslik toʻgʻrisidagi pakt
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Советско-финляндские договоры“, Дипломатический словарь. М.: Государственное издательство политической литературы, 1950.
- ↑ „"Незнаменитая" война СССР и Финляндии: причины и уроки конфликта двух стран 75 лет назад“. ТАСС. Qaraldi: 2021-yil 25-fevral.
- ↑ Конвенция о согласительной процедуре между Союзом Советских Социалистических Республик и Финляндией
- ↑ Доклад Генеральной ассамблеи Лиги Наций
- ↑ Таннер В. Зимняя война
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1932-yilgi shartnoma
- asl matn(Fransuzcha) )(Inglizcha) )
- tarjima qilingan matn (Fin. )
- Hujum qilmaslik toʻgʻrisidagi pakt va nizolarni tinch yoʻl bilan hal qilish (rus. )
- Hujum qilmaslik toʻgʻrisidagi pakt va nizolarni tinch yoʻl bilan hal qilish (rus. )
- 1932-yilgi konventsiya
- Shartnomani uzaytirish protokoli 1934-yil
- asl matn(Fransuzcha) )(Inglizcha) ) (rus. )
- tarjima qilingan matn (Fin. )
- SSSR va Finlandiya oʻrtasida 1934-yil 7-aprelda tuzilgan hujum qilmaslik toʻgʻrisidagi paktni uzaytirish toʻgʻrisidagi protokol. (rus. )
- 1934-yil 7-aprel protokoli (rus. )
- Finlandiya haqida tugallanmagan maqolalar
- Sovet Ittifoqi haqida tugallanmagan maqolalar
- Evropa tarixi bo'yicha tugallanmagan maqolalar
- Sovet-Finlandiya urushi (1939-1940)
- Sovet-Finlandiya munosabatlari
- XX asrning xalqaro shartnomalari
- SSSRning xalqaro shartnomalari
- Finlandiya xalqaro shartnomalari
- Alifbo tartibida shartnomalar
- Finlandiyada 1932-yil
- Tadbirlar 21-yanvar
- Yanvar 1932-yil
- Tadbirlar 7-aprel
- Aprel 1934-yil
- Moskvada 1934-yil