Foydalanuvchi:Nafosatxon Otabekovna/Yevropa Markaziy bank prezidenti sahifasining manbasini koʻrish

{{Bank bilgiqutisi
| nomi                     = Yevropa Markaziy banki prezidenti
| asl nomi                 = President of the European Central Bank
| logo                     = Logo European Central Bank.svg
| logo nomi                = Yevropa Markaziy bankining emblemasi
| tasvir2                  = 
| tasvir nomi              = Yevropa Markaziy bankining emblemasi
| turi                     = 
| litsenziya               = 
| omonatlarni sugʻurtalash = 
| birja listingi           = 
| faoliyati                = Bank
| asos solingan yil        = 1-iyun 1998-yil
| yopilgan yil             = 
| avvalgi nomi             = 
| joylashuvi               = [[Frankfurt]], [[Germaniya]]
| rahbar(lari)             = Christine Lagarde
| nizom jamgʻarmasi        = 
| shaxsiy kapitali         = 
| aktivlari                = 
| sof foyda                = 
| xodimlar soni            = 
| qaram                    = 
| boshqaruvchi jamiyati    = 
| shoʻba tashkilotlari     = 
| auditor                  = 
| sayt                     = {{url|https://www.ecb.europa.eu|ecb.europa.eu}}

}}

'''Yevropa markaziy bank prezidenti''' — [[Yevropa markaziy banki]], Yevropa hududining pul-kredit siyosati va [[Yevro|yevroning]] boshqaruvi uchun mas’ul boʻlgan yuqori lavozim. Yevropa markaziy bankining amaldagi prezidenti, bu lavozimni egallashidan oldin [[Xalqaro Valyuta Jamg‘armasi]] direktori boʻlgan [[Kristin Lagard|— Kristin Lagard]]. Lagard [[2019]]-yilning 1-noyabridan beri ECB prezidenti lavozimida ishlab kelmoqda<ref>{{cite news|last=Murphy |first=Francois |url=https://www.reuters.com/article/idUSPAB00349820070923 |title=Trichet brushes off French criticism of ECB |agency=Reuters   |access-date=26 June 2011 |date=23 September 2007}}</ref>. U bu lavozimni egallagan birinchi ayol hisoblanadi<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/1809417.stm | title=New ECB chief 'must be French' | work=BBC, Friday, 8 February 2002 | access-date=9 April 2012}}</ref>.

== Vakolatlari ==
Yevropa markaziy bank prezident Ijroiya Kengashi, Boshqaruv Kengashi va Bosh Kengashini nazorat qiladi. Shuningdek, Yevropa markaziy banki prezident Yevropa markaziy bankini chet elda vakili sifatida faoliyat yuritadi. Bunga [[Katta yigirmatalik|G20da]] vakillik qilishi misol bo'la oladi. Prezident bu lavozimga Yevropa Ittifoqiga qoʻshilgan davlatlar tomonidan va Yevropa Kengashining koʻp saylovchilar ovozi bilan 8 yillik muddatga tayinlanadi<ref>[https://ru.wikisource.org/wiki/uk:Consolidated%20protocols,%20annexes%20and%20declarations%20attached%20to%20the%20treaties%20of%20the%20European%20Union/Protocols#PROTOCOL_(No_4)_ON_THE_STATUTE_OF_THE_EUROPEAN_SYSTEM_OF_CENTRAL_BANKS_AND_OF_THE_EUROPEAN_CENTRAL_BANK Protocol 4 of the consolidated European treaties]{{Недоступная ссылка|date=Май 2019|bot=InternetArchiveBot}}</ref>. Yevropa markaziy bankining birinchi prezidenti Vim Duisenberg toʻliq muddatga tayinlanishiga qaramasdan, u muddatidan oldin ishdan olingan.

== Tarixi ==

=== Vim Duisenberg raisligida ===
Yevro joriy etilishidan sal oldin [[1998|1998-]]<nowiki/>yil 1-iyunda EMI Yevropa markaziy bankiga aylantirilganda, Vim Duisenberg Yevropa valyuta institutining amaldagi prezidenti edi. Shundan soʻng, Duisenberg ECBning birinchi prezidenti boʻldi. Yevropa Ittifoqi shartnomasining fransuzcha talqiniga koʻra, Duisenberg 8 yillik vakolatining 4 yildan keyin isteʼfoga chiqishi lozim edi. Uning vorisi fransuz Jan-Klod Triche boʻlishi kerak edi<ref>{{Veb manbasi |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/1809417.stm |sarlavha=New ECB chief 'must be French' |ish=BBC, Friday, 8 February 2002 |qaralgan sana=2012-04-09 |arxivsana=2018-02-08 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20180208004854/http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/1809417.stm}}</ref>. Duisenberg bunday kelishuv mavjudligini qatʼiyan rad etdi. [[2002]]-yil fevral oyida Vim Duisenberg [[2003]]-yil 9-iyulda 68 yoshga toʻlgunga qadar lavozimida qolishini eʼlon qildi.

Shu bilan birga, [[Jan-Klod Triche]]<nowiki/>ga qoʻyilgan ayblovlar olib tashlanmadi. Shuning uchun, u Duyzenbergning lavozimiga oʻtirishga ega emas edi. Jan-Klod Triche faqatgina 2003-yilning 1-noyabrida lavozimiga kirisha oldi.

Vim Duisenberg [[2005]]-yil 31-iyul kuni vafot etgan.

=== Jan-Klod Triche raisligida ===
Jan-Klod Triche 2003-yilda Yevropa markaziy banki raisi etib tayinlandi. Uning prezidentligi davrida Yevropa Ittifoqida suveren qarz inqirozi yuz berdi. Oʻz faoliyati davomida Triche [[Fransiya prezidenti]] [[Nicolas Sarkozy]] tomonidan tanqid qilingan. Jan-Klod Triche [[ECB]] siyosatini yanada oʻstirishni kerakligini ta'kidlaydi. [[Germaniya]] bank mustaqilligini hurmat qilishni talab qiladi va Tricheni qoʻllab-quvvatlaydi<ref>{{Yangiliklar manbasi |last=Murphy |first=Francois |date=2007-09-23 |title=Trichet brushes off French criticism of ECB |url=https://www.reuters.com/article/idUSPAB00349820070923 |access-date=2011-06-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210305235223/https://www.reuters.com/article/idUSPAB00349820070923 |archive-date=2021-03-05}}</ref>. Biroq, Yevropa suveren qarz inqirozi paytida [[Yevropa Ittifoqi]]<nowiki/>ga aʼzo davlatlaridan [[Obligatsiya|obligatsiyalar]] sotib olgani uchun ham tanqid qilindi. ECB boshqaruv kengashi aʼzolari [[Aksel Vveber]] va [[Yurgen Stark]] siyosatga norozilik sifatida isteʼfoga chiqishdi. [[Xalqaro valyuta jamgʻarmasi]] iqtisodchisi Pau Rabanal Trichening taʼkidlashicha:{{Cquote|... nafaqat kengaytiruvchi pul-kredit siyosatini amalga oshirishga ega, balki ko'proq iqtisodiy o'sish va ish o'rinlarini yaratish uchun ECBning inflyatsiya maqsadini qurbon qilishga tayyor.}}
Garchi u oʻz mandatidan chetga chiqqan boʻlsa-da, qoʻl ostidagi foiz stavkasini saqlab qolishga muvaffaq boʻldi va Germaniyada yevro joriy etilishidan oldin [[Germaniya Bundesbanki]]<nowiki/>ga qaraganda koʻproq narxlarni barqarorlashtirish siyosatini olib bordi. Jan-Klod Triche Yevroparlamentdagi soʻnggi nutqida (bu uning oʻz faoliyati davomida Yevroparlamentdagi 35-chi nutqi) katta siyosiy birlikni, jumladan, ECB vakolatlarini oshirish, Yevropa Moliya vazirligi bilan Ijroiya organini yaratish va nazorat qiluvchi vakolatlarni kuchaytirishga chaqirdi. Shuningdek, u moliyaviy inqiroz va neft narxining oʻsishi davrida narxlar barqarorligini taʼminlashda Yevropa Markaziy bankining rolini eʼtibordan chetda qoldirmaslik kerakligini taʼkidlagan.

=== Mario Dragi raisligida ===
[[Axel Weber]] Trichening kutilgan merosxoʻrlaridan biri boʻlsa-da, u inqiroz davridagi „bail out“ siyosatiga norozilik sifatida ECBdan isteʼfoga chiqdi. [[Mario Draghi]] 2011-yilning 24-iyunida Yevropa markaziy banki raisi etib saylangan. Mario Draghi 2011-yilning 1-noyabridan oʻz ish faoliyatiga kirishadi<ref>{{Yangiliklar manbasi |last=Baker |first=Luke |date=2011-06-24 |title=EU leaders appoint Mario Draghi as new ECB president &#124; Reuters |publisher=Uk.reuters.com |url=http://uk.reuters.com/article/2011/06/24/uk-eu-summit-draghi-idUKTRE75N1JO20110624 |access-date=2011-06-26 |archive-url=https://www.webcitation.org/68xLul4ty?url=http://uk.reuters.com/article/2011/06/24/uk-eu-summit-draghi-idUKTRE75N1JO20110624 |archive-date=2012-07-06}}</ref>.

== Yevropa markaziy banki prezidentlari va vitse-prezidentlari roʻyxati ==
1998-yil 1-iyunda bank tashkil etilganidan beri raislik qilganlar roʻyxati:
{| class="wikitable"
!N
! style="width:60px;" |Portret
! style="width:150px;" |Rais
!Davlat
!Ishga kelishi
!Ishdan ketishi
|-
! rowspan="2" |1
| rowspan="2" |[[Fayl:Wim_Duisenberg.jpg|link=Fayl:Wim_Duisenberg.jpg|107x107px]]
| rowspan="2" |Vim Duyzenberg <br />{{small|(1935–2005-yil)}}
| [[Gollandiya]]
|1-iyun 1998-yil
|31-oktabr 2003-yil
|-
| colspan="3" | Moliya vazirligida gʻaznachilik bosh direktori,<br />Fransiya banki direktori
|-
! rowspan="2" |2
| rowspan="2" |[[Fayl:Jean-Claude_Trichet_-_World_Economic_Forum_Annual_Meeting_Davos_2010.jpg|link=Fayl:Jean-Claude_Trichet_-_World_Economic_Forum_Annual_Meeting_Davos_2010.jpg|94x94px]]
| rowspan="2" |Jan-Klod Trishet <br />{{small|(1942-yil)}}
| [[Fransiya]]
|1-noyabr 2003-yil
|31-oktabr 2011-yil
|-
| colspan="3" |[[Goldman Sachs]] boshqaruvchi direktori,
[[Jahon banki]] ijrochi direktori,<br />Moliyaviy barqarorlik kengashi raisi,
Italiya banki direktori
|-
! rowspan="2" |3
| rowspan="2" |[[Fayl:Mario_Draghi_2013.jpeg|link=Fayl:Mario_Draghi_2013.jpeg|98x98px]]
| rowspan="2" |[[Mario Draghi|Mario Dragi]] <br /> {{small|(1947-yil)}}
|{{Flagcountry|Италия}}
|1-noyabr 2011-yil
|31-oktyabr 2019-yil
|-
| colspan="3" |[[Goldman Sachs]] boshqaruvchi direktori; <br /> [[Jahon banki ]] ijrochi direktori; <br />Moliyaviy barqarorlik kengashi raisi <br />Italiya banki gubernatori;
|-
!4
|[[Fayl:Christine_Lagarde_(cropped).jpg|link=Fayl:Christine_Lagarde_(cropped).jpg|97x97px]]
|[[Christine Lagarde|Kristin Lagard]] <br />{{small|(1956-yil)}}
| [[Fransiya]]
|1-noyabr 2019-yil
| Amalda
|}

=== Rais oʻrinbosarlari ===
Rais oʻrinbosari Christian Noyer atigi 4 yilga tayinlangan yagona rais oʻrinbosari hisoblangan. Uning isteʼfosi Duyzenbergning isteʼfosi bilan bir vaqtga toʻgʻri kelgan. Uning vorislari Lukas Papadimosdan boshlab, sakkiz yillik muddatga tayinlanishadi.
{| class="wikitable" style="text-align:center; style="width=85%"
|-
! width=1%|N.
! width=10%|Portret
! width=20%|Vitsa-President
! width=10%|Davlat
! width=15%|Ishga kelishi
! width=15%|Ishdan ketishi
! width=22%| Professional hayoti
|- style="height:10em;"
!rowspan=2| 1
|rowspan=2| [[File:Christian Noyer 2008 cropped.jpg|130px]]
|rowspan=2| '''[[Christian Noyer]]'''<br />{{small|(1950-yil)}}
|rowspan=2|{{flag|Fransiya}}
| 1-iyun 1998-yil
| 31-may 2002-yil
|rowspan=2|{{Collapsible list 
| title = Lavozimlari
| [[Iqtisodiyot va moliya vazirligi (Fransiya)|Iqtisodiyot va Moliya vaziri]] davlat xizmatchisi, maslahatchisi va apparat rahbari; <br> [[Iqtisodiyot va Moliya vazirligi (Fransiya)|Fransiya Moliya vazirligi]] G'aznachilik bosh direktori}}
|- style="height:4em;"
|colspan=2 bgcolor=#EEEEEE|4 yil

|- style="height:10em;"
!rowspan=2| 2
|rowspan=2| [[File:Lucas Papademos 2011-11-11.jpg|130px]]
|rowspan=2| '''[[Lucas Papademos]]'''<br />{{small|(1947-yil)}}
|rowspan=2|{{flag|Gretsiya}}
| 1-iyun 2002-yil
| 31-may 2010-yil
|rowspan=2|{{Collapsible list 
| title = Lavozimlari
| [[Boston Federal zaxira banki]] katta iqtisodchisi; <br> Bosh iqtisodchi va [[Gretsiya banki]]}}
|- style="height:4em;"
|colspan=2 bgcolor=#EEEEEE|8 yil

|- style="height:10em;"
!rowspan=2| 3
|rowspan=2| [[File:Vítor Constâncio 2017 (cropped).jpg|130px]]
|rowspan=2| '''[[Vítor Constâncio]]'''<br />{{small|(1943-yil)}}
|rowspan=2|{{flag|Portugaliya}}
| 1-iyun 2010-yil
| 31-may 2018-yil
|rowspan=2|{{Collapsible list 
| title = Lavozimlari
| [[Moliya vazirligi (Portugaliya)|Moliya vaziri]]; <br> [[Portugaliya banki]] boshqaruvchisi}}
|- style="height:4em;"
|colspan=2 bgcolor=#EEEEEE|8 yil

|- style="height:10em;"
!rowspan=2| 4
|rowspan=2| [[File:Luis de Guindos 2017 cropped.jpg|130px]]
|rowspan=2| '''[[Luis de Guindos]]'''<br />{{small|(1960-yil)}}
|rowspan=2|{{flag|Ispaniya}}
| 10-iyun 2018-yil
| ''Amalda''
|rowspan=2|{{Collapsible list 
| title = Lavozimlar
| [[Iqtisodiyot vazirligi (Ispaniya)|Iqtisodiyot va raqobatbardoshlik vaziri]]; <br> [[Sanoat vazirligi (Ispaniya)|Ispaniya sanoat vaziri]]}}
|- style="height:4em;"
|colspan=2 bgcolor=#EEEEEE|{{age in years and days|2018|6|1}}
|}

== Yana qarang ==

* [[Yevropa Tiklanish va Taraqqiyot Banki|Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki]]
* [[Yevropa markaziy banki|Yevropa Markaziy banki]]
* Evrozona

== Manbalar ==
{{manbalar}}

[[Turkum:Yevropa Ittifoqi]]
[[Turkum:Yevropa Markaziy banklar tizimi]]
[[Turkum:Prezidentlar]]
[[Turkum:Bankga oid chala maqolalar]]
[[Turkum:Yevropa Ittifoqining iqtisodi]]

== Havolalar ==

* [http://www.ecb.int/ecb/orga/decisions/govc/html/index.en.html ECB tashkiloti] Arxivnaya kopiya
** [http://www.ecb.int/ecb/orga/decisions/html/cvtrichet.en.html Prezidentning CV] Arxivnaya kopiya
* [http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2008:115:0047:0199:EN:PDF Evropa Ittifoqi shartnomalari; 6-boʻlim ECB boʻyicha 282-modda] Arxivnaya kopiya