Dortmund texnika universiteti sahifasining manbasini koʻrish

 {{Taʼlim muassasasi
 |nomi                 = Dortmund Texnika Universiteti
 |qisqartma            = 
 |asl_nomi             = Technische Universität Dortmund
 |xalqaronom           = 
 |tasvir               = Technische Universität Dortmund Logo.svg
 |tasvir_tagyozuvi     = 
 |shior                =
 |asos_yil             = 1861-yil
 |turi                 = <!-- institut yoki universitet (kichik harflar bilan) [[Davlat universiteti]] teglarisiz kiritilishi kerak. -->
 |tipi                 = <!-- tibbiyot/mashinasozlik (kichik harflar bilan) [[]] teglarisiz kiritilishi kerak. -->
 |sohasi               = <!-- stomatologiya/shunga oʻxshash (kichik harflar bilan) [[]] teglarisiz kiritilishi kerak. -->
 |prezident            = 
 |rektor               = Manfred Bay
 |talabalar            = 34,235<ref name="facts_and_figures_report">{{veb manbasi |url=https://www.tu-dortmund.de/uni/de/Uni/Zahlen__Daten__Fakten/Statistik/Publikationen/Zahlen-Daten-Fakten_2016.pdf |title=Zahlen Daten Fakten 2016 |language=de |website=Dortmund University of Technology |access-date=2017-06-10}}</ref>
 |fakultet             = <!-- kiritilgan maʼlumotdan keyin „ta“ qoʻshiladi. -->
 |bakalavriat          = 
 |magistratura         = 
 |aspirantura          =
 |doktorantura         =
 |akademik             = <!-- kiritilgan maʼlumotdan keyin „ta“ qoʻshiladi. -->
 |doktor               = <!-- kiritilgan maʼlumotdan keyin „ta“ qoʻshiladi. -->
 |professor            = <!-- kiritilgan maʼlumotdan keyin „ta“ qoʻshiladi. -->
 |oʻqituvchi           = <!-- kiritilgan maʼlumotdan keyin „ta“ qoʻshiladi. -->
 |kampus               =
 |manzil               = <!-- Bu parametr yoki quyidagi uch parametr taʼlim muassasi manzilini kiritish uchun. -->
 |davlat_nomi          = <!-- Bu parametr orqali taʼlim muassasi joylashgan davlat nomi [[]] teglarisiz kiritilishi kerak. Misol: Oʻzbekiston -->
 |shahar nomi          = <!-- Bu parametr orqali taʼlim muassasi joylashgan shahar nomi [[]] teglarisiz kiritilishi kerak. Misol: Toshkent -->
 |koʻchasi             = 
 |vebsayt              = [https://www.tu-dortmund.de/ tu-dortmund.de
 |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = 
  |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = 
  |CoordAddon               = 
  |CoordScale               = 
  |mamlakat                 = Germaniya
}}

[[Image:Mathetower TU Dortmund.jpg|thumb|right|TU Dortmund universitetining Shimoliy kampusidagi ''Mathetower'']]

'''Dortmund Texnika Universiteti'''({{lang-de|Technische Universität Dortmund}})— Germaniyaning Shimoliy Reyn-Vestfaliya shtati Dortmund shahridagi texnik universitet boʻlib, 35 000 dan ortiq talaba va 6 000 dan ortiq xodimlar, shu jumladan 300 professor-oʻqituvchilari bilan 80 ga yaqin bakalavriat va magistrlik dasturlarini taklif etadi. U Rur hududida joylashgan boʻlib, Evropadagi toʻrtinchi yirik shahar hududi. Universitet fizika, elektrotexnika, kimyo va iqtisod sohalaridagi tadqiqot natijalari boʻyicha yuqori oʻrinda turadi<ref>{{in lang|de}} [https://www.tu-dortmund.de/uni/Uni/aktuelles/meldungen/2011-09/11-09-07_VWL_Ranking/index.html Uni-News: Handelsblatt Ranking] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120423060658/http://www.tu-dortmund.de/uni/Uni/aktuelles/meldungen/2011-09/11-09-07_VWL_Ranking/index.html |date=2012-04-23 }}</ref>. Universitet Germaniyada Internetda kashshof boʻlib, mashinalarni oʻrganishga hissa qoʻshgan (xususan, vektorli mashinalarni qoʻllab-quvvatlash va RapidMiner).

== Tarix ==
Dortmund universiteti (German: ''Universität Dortmund'') 1968-yilda, Rur mintaqasida koʻmir va poʻlat sanoatining tanazzulga uchragan davrida tashkil etilgan. Uning tashkil etilishi ogʻir sanoatdan texnologiyaga Strukturwandel) dagi muhim qadam sifatida qaralgan. Universitetning asosiy tadqiqot yoʻnalishlari — tabiiy fanlar, muhandislik, pedagogika keng doiradagi fanlar boʻyicha oʻqituvchilar tayyorlash, maxsus taʼlim va jurnalistika. Dortmund universiteti dastlab texnik universitet sifatida ishlab chiqilgan, ammo 1980-yilda u qoʻshni universitetlar bilan birlashgan. Pädagogische Hochschule Ruhr, asosan gumanitar fanlarni qamrab olgan.

2006-yilda Dortmund universitetida Xalqaro robot-futbol assotsiatsiyasi (FIRA) 11-RoboWorld Cup musobaqasi boʻlib oʻtgan. Universitetning robot futbol jamoasi Dortmund Droids 2002-yilda RoboWorld Cup musobaqasida vitse-jahon chempioni boʻldi va 2003-yilda uchinchi oʻrinni egallagan. 2007-yil 1-noyabrda Dortmund universiteti TU Dortmund universiteti deb oʻzgartirilgan.

Universitet Bochum Ruhr universiteti va Duisburg-Essen universiteti bilan birgalikda ''University Alliance Ruhr'' hamkorlik dasturining bir qismidir<ref name="uaruhr">{{veb manbasi |url=http://www.uaruhr.org |title=University Alliance Ruhr |language=en |website=University Alliance Ruhr Homepage |access-date=2019-01-06}}</ref>.

2019-yil 4-aprelda TU Dortmund universiteti rektori Ursula Gater nemis tili va adabiyoti hamda ingliz va amerikashunoslik institutlarini tugatgan<ref>FAZ: Artikel von Wolfgang Krischke , DIVERSITÄT ALS MONOLOG UND
HERRSCHAFTSINSTRUMENT Chronik einer Demontage , Die Dortmunder Rektorin
schafft die Institute für Sprach- und Literaturwissenschaft mit einem
Federstrich ab vom 5.Juni 2019 [https://www.faz.net/aktuell/karriere-hochschule/hoersaal/tu-dortmund-rektorin-schafft-sprach-und-literaturinstitute-ab-16219318.html]</ref><ref>FAZ: Leserbrief Misstrauens-Klima an der
TH Dortmund von Claus Leggewie vom 12.Juni 2019</ref><ref>Tichys Einblick:
Klaus-Rüdiger Mai, Von der Abschaffung der Wissenschaft vom 8. Juni 2019
[https://www.tichyseinblick.de/meinungen/von-der-abschaffung-der-wissenschaft/]</ref>.

== Kampuslar ==
Germaniyada 1960-yillar oxiridagi Zeitgeist gazetasidan soʻng universitet Dortmund markazidan 2 milya (3,2 km) tashqarida „oʻtloqlarda“ (auf der grünen Wiese) qurilgan. U ikkita kampus, Shimoliy va Janubiy kampuslardan iborat boʻlib, ular 1984 yildan beri avtomatik osilgan monorels tizimi, H-Bahn bilan bogʻlangan boʻlib, u kampuslar orasidagi qoʻriqxonani taxminan 50 fut (15 m) balandlikda kesib oʻtadi. Universitetning eng koʻzga koʻringan binolaridan biri matematika fakulteti joylashgan Mathetower (Matematik minorasi) hisoblanadi.
== Fakultetlar ==
# Matematika fakulteti
# Fizika fakulteti
# Kimyo va kimyoviy biologiya fakulteti
# Kompyuter fanlari fakulteti
# Statistika fakulteti
# Biokimyoviy va kimyoviy muhandislik fakulteti (BCI)
# Mashinasozlik fakulteti
# Elektrotexnika va axborot texnologiyalari fakulteti
# Fazoviy rejalashtirish fakulteti
# Arxitektura va qurilish fakulteti
# Biznes va iqtisod fakulteti
# Pedagogik, psixologiya va sotsiologiya fakulteti
# Reabilitatsiya fanlari fakulteti
# Gumanitar fanlar va ilohiyot fakulteti
# Madaniyatshunoslik fakulteti
# Sanʼat va sport fanlari fakulteti
# Ijtimoiy fanlar fakulteti
== Tadqiqot ==

1000 dan ortiq uchinchi tomon tomonidan moliyalashtirilgan loyihalar, jumladan (transmintaqaviy) hamkorlikdagi tadqiqot markazlari, tadqiqot boʻlinmalari, tadqiqot oʻquv guruhlari, ''Mukammallik klasteri'' va bir nechta Horizon 2020 tadqiqot konsorsiumlari kabi bir qator hamkorlik loyihalari. TU Dortmund universitetida 300 ga yaqin professor-o‘qituvchilar dars beradi va tadqiqot olib boradi.

Universitet oʻzining toʻrtta profil yoʻnalishi boʻyicha tadqiqotlari bilan mashhur: Materiallar, Ishlab chiqarish texnologiyasi va logistika, Kimyoviy biologiya, Dori-darmonlarni tadqiq qilish va jarayonlar muhandisligi, Modellashtirish, Maʼlumotlarni tahlil qilish, Modellashtirish va Simulyatsiya va Taʼlim, Maktab va Inklyuzion, u tadqiqot muvaffaqiyatlarini nishonlaydi. intizomiy chegaralardan tashqarida va ajoyib xalqaro darajada hisoblanadi.

[[File:Wohnheim der Uni Dortmund Studentendorf.jpg|thumb|Talabalar turar joylari|left]]
[[File:Mensa-Gebaeude-TU-Dortmund-2012.jpg|thumb|Kampus oziq-ovqat korti]]
[[File:Galerie-Treff-2012.jpg|thumb|Oziq-ovqat korti ichidagi yangilangan joy]]
[[File:H_bahn_dortmund1.jpg|thumb|Universitet kampusi ichida harakatlanish uchun H-Bahn|left]]

== Kompyuter fanlari fakulteti ==
TU Dortmund (Paderborn va Karlsrue universitetlari bilan birga) 1980-yillarda Germaniyaga Internetni olib kelgan<ref>{{Veb manbasi|last=Karadeniz|first=Besim|title=netplanet - Geschichte des Internet - Das Internet in Deutschland|url=https://www.netplanet.org/geschichte/deutschland.shtml|access-date=2021-07-07|website=www.netplanet.org|language=de}}</ref>.

[[.de]]-domains uchun birinchi roʻyxatdan oʻtish nuqtasi 1986-yilda Dortmund universitetining kompyuter fanlari boʻlimida boʻlgan. Milliy domen nomlari tizimi xizmati 1988-yilda boshlangan<ref>{{veb manbasi |last1=Borchers |first1=Detlef |title=Vor 30 Jahren: Erste .de-Domainnamen vergeben |url=https://www.heise.de/newsticker/meldung/Vor-30-Jahren-Erste-de-Domainnamen-vergeben-3457253.html |website=heise online |access-date=22 February 2020 |language=de}}</ref>. Dortmund universiteti xodimlarining internet registrlari va maʼmuriyatiga jalb etilishi 1993-yilda yakunlangan<ref>{{veb manbasi |title=DENIC (DE Network Information Center) |url=https://irb.cs.tu-dortmund.de/cont/de/home/ueber/projekte/denic/index.html |website=Informatikrechner-Betriebsgruppe |access-date=22 February 2020}}</ref>. Bugungi kunga qadar universitet '''udo.edu'''<ref>{{veb manbasi |title=Whois udo.edu |url=https://www.whois.com/whois/udo.edu |website=Whois |access-date=22 February 2020}}</ref> domenini roʻyxatdan oʻtkazgan (udo Universität Dortmund soʻzining qisqartmasi), garchi [[.edu]]-domeni bugungi kunda Qoʻshma Shtatlarga tegishli institutlar uchun cheklangan.

Mashinani oʻrganish boʻyicha toʻrtta nemis malaka markazlaridan biri (Competence Center Machine Learning Rhine-Ruhr, ML2R) Dortmund TUda joylashgan<ref>{{Veb manbasi|title=ML2R {{!}} Competence Center Machine Learning Rhine-Ruhr|url=https://www.ml2r.de/|access-date=2021-07-07|language=en-US}}</ref>. RapidMiner mashina oʻrganish dasturi TU Dortmund sunʼiy intellekt boʻlimida boshlangan.
== Faxriy doktorlik unvonlari ==
Germaniyaning sobiq prezidenti Yoxannes Rau 2004-yilda universitetning faxriy doktori unvoni bilan taqdirlangan.

Karl Djerassi 2009-yilda ilmiy-fantastik asari uchun faxriy doktor unvoniga sazovor bo‘lgan. Yevropa Kengashi prezidenti Donald Tusk 2018-yilning 16-dekabrida Yevropa siyosati va Yevropa qadriyatlari muhokamasiga qo‘shgan hissasi uchun faxriy doktor unvoniga sazovor bo‘lgan.
== Manbalar ==
{{manbalar}}