Dag Hammarskjöld kutubxonasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Dag Hammarskold kutubxonasidan yoʻnaltirildi)

 

Dag Hammarskold kutubxonasi
dastlab Birlashgan Millatlar Tashkiloti kutubxonasi, keyinroq Birlashgan Millatlar Tashkilotining Xalqaro kutubxonasi deb atalgan
Logo of Dag Hammarskjold Library.

Birlashgan Millatlar Tashkilotining ikkinchi Bosh kotibi Dag Hammarskold sharafiga nomlangan
Umumiy maʼlumot
Tasnifi Birlashgan Millatlar Tashkiloti hujjatlari va nashrlari uchun asosiy depozitariy (arxiv)
Joylashuvi Nyu-York shahridagi Manxettenning Turtle Bay/East Midtown shahahchasida
Manzili Birlashgan Millatalr tashkiloti Bosh qarorgohi
Shahar Nyur York
Mamlakat Amerika Qo`shma Shtatlari
Foydalanilishi Kutubxonaning asosiy vazifalari Birlashgan Millatlar Tashkilotining Beshinchi Qoʻmitasining 1949-yilda qabul qilingan hujjatida bayon etilgan (4ta)
Qurilishi boshlangan 1946-yilda Birlashgan Millatlar Tashkiloti bilan birgalikda tashkil etilgan1949-yil kengaytirilishi boshlangan
Qurilishi tugagan 1961-yil 16-noyabrda to`liq hozirgi nomini olgan
Dizayn va konstruksiya
Quruvchi Harrison & Abramovitz
Vebsayt
library.un.org
[1][2][3]
Dag Hammarskjöld kutubxonasi

Dag Hammarskold kutubxonasi Nyu-York shahridagi Manxettenning Turtle Bay/East Midtown shahridagi Birlashgan Millatlar Tashkilotining shtab-kvartirasi hududida joylashgan kutubxona. U yer sathi va yer osti yoʻlaklari orqali Birlashgan Millatlar Tashkilotining Kotibiyat va Konferensiya binolari bilan bogʻlangan. UBirlashgan Millatlar Tashkilotining ikkinchi Bosh kotibi Dag Hammarskold sharafiga nomlanga n.

Kutubxona ikkita asosiy sohaga ixtisoslashgan. Birinchidan, u Birlashgan Millatlar Tashkiloti hujjatlari va nashrlari uchun asosiy depozitariy (arxiv) boʻlib, ixtisoslashgan agentliklar va Birlashgan Millatlar Tashkilotiga qarashli organlarning tanlangan materiallari toʻplamini yuritadi. Ikkinchidan, kutubxona tashkilotning faoliyat dasturlari bilan bogʻliq kitoblar, davriy nashrlar va boshqa materiallarni ham toʻplaydi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dag Hammarskold kutubxonasining marmarga ishlangan kirish belgisi

Kutubxona 1946-yilda Birlashgan Millatlar Tashkiloti bilan birgalikda tashkil etilgan. U dastlab Birlashgan Millatlar Tashkiloti kutubxonasi, keyinroq Birlashgan Millatlar Tashkilotining Xalqaro kutubxonasi deb atalgan. Uni yaratish Birlashgan Millatlar Tashkilotining Tayyorgarlik Komissiyasining 1945-yildagi maʼruzasi tomonidan tavsiya etilgan boʻlib, u „tadqiqot va maʼlumot vositalariga ega kutubxona“ sfatida konferensiya va umumiy xizmatlar boʻlimiga, hozirgi vaqtda Bosh assambleya ishlari va konferensiya xizmatlari departamentiga kiritilishi kerak edi.

Bu inshootning ahamiyatliligi 1949-yilda Bosh Assambleya tomonidan yanada kengaytirildi: bu kutubxonaning asosiy vazifasi „tashkilotning delegatsiyalari, kotibiyati va boshqa rasmiy guruhlariga kutubxona materiallari va maʼlumotlarni olish imkoniyatini berishdan iborat boʻlishi kerak“ deb qaror qilindi. 1949-yilgi hujjatda kutubxona xizmatlaridan Birlashgan Millatlar Tashkilotining ixtisoslashgan muassasalari, shuningdek, xalqaro hukumat tashkilotlari, taʼlim muassasalari, olimlar va yozuvchilar kabi tanlangan jamoat aʼzolari ham foydalanishlari mumkinligi koʻrsatilgan.

BMT shtab-kvartirasi uchun yangi kutubxona binosi 1952-yilda taklif qilingan[4] Oʻsha paytga kelib, ilgari Nyu-York shahar uy-joy boshqarmasiga (NYCHA) tegishli boʻlgan 6 qavatli mavjud BMT kutubxonasi juda kichik ekanligi eʼtirof etildi. NYCHA binosida atigi 170 000 ta kitob boʻlishi mumkin edi, BMT esa oʻz kutubxonasida kamida 350 000 dan 400 000 tagacha kitobni saqlashni xohladi. Yangi obyekt 3 million dollarga tushishi kerak edi.[5] The New York Times gazetasiga koʻra, 1955-yilga kelib kolleksiya Kotibiyat binosida joylashgan boʻlib, „dunyoning barcha tillarida“ 250 000 jildni saqlagan.[6] Bosh kotib Dag Xammarsheldning 1959-yildagi hisobotida aytilishicha, bino „kengaytirish uchun boshqa imkoniyat bermaydi va kutubxonaning maqsadlarini amalga oshirishga mos keladigan darajaga qamrovga yoʻl qoʻymaydi“.

1959-yilda Ford jamgʻarmasi Birlashgan Millatlar Tashkilotiga „eng yuqori sifatli, estetik dizaynlashtirilgan, mebel va eng zamonaviy kutubxona standartlariga muvofiq jihozlangan“ yangi kutubxona binosini qurish uchun 6,2 million dollar miqdorida grant ajratdi. Ularning saxovatli xayriyalarini eʼtirof etgan holda, Bosh Assambleya Bosh kotibga kutubxonaning kirish qismiga „Ford fondi sovgʻasi“ yozuvi yozilgan yodgorlik toshini qoʻyishni buyurdi.[2]

Bosh kotib Dag Xammarskold yangi binoni moliyalashtirishda muhim rol oʻynadi. Ford fondi prezidentining Hammarskold vafotidan keyin Bosh assambleya prezidentiga yoʻllagan maktubida aytilishicha, marhum Bosh kotibning Birlashgan Millatlar Tashkilotining yangi kutubxonasini moliyalashtirish loyihasiga faol qiziqishi Fond xayriyasining rivojlanishida hal qiluvchi omil boʻlgan. Yangi bino 1961-yil 16-noyabrda (Xammarskold vafotidan ikki oy oʻtgach) Birlashgan Millatlar Tashkilotining ikkinchi Bosh kotibi Dag Hammarskold bagʻishlandi va uning sharafiga oʻzgartirildi.[7]

Suratlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Dag Hammarskold kutubxonasi
    Dag Hammarskold kutubxonasi
  • Qish faslida Dag Hammarskold kutubxonasining koʻrinishi
    Qish faslida Dag Hammarskold kutubxonasining koʻrinishi
  • Kutubxonaning ilk ochilgan kunlarida Benjamin Mazar - Dag Hammarskjoldning kutubxonaga tashrifi, 1959-yil
    Kutubxonaning ilk ochilgan kunlarida Benjamin Mazar - Dag Hammarskjoldning kutubxonaga tashrifi, 1959-yil
  • Dag Hammarskold kutubxonasi ilk binosining (1951-yil) uzoqdan koʻrinishi
    Dag Hammarskold kutubxonasi ilk binosining (1951-yil) uzoqdan koʻrinishi
  • Dag Hammarskold kutubxonasining zamonaviy koʻrinishi (2020-yil)
    Dag Hammarskold kutubxonasining zamonaviy koʻrinishi (2020-yil)











































































































































































Funksiyalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kutubxonaning asosiy vazifalari Birlashgan Millatlar Tashkilotining Beshinchi Qoʻmitasining 1949-yilda qabul qilingan hujjatida bayon etilgan:

  • Kutubxona shtab-kvartiradagi barcha kutubxona xizmatlari va barcha kutubxona materiallarini xarid qilish uchun javobgardir.
  • Kutubxonaning asosiy vazifasi Tashkilotning delegatsiyalari, Kotibiyati va boshqa rasmiy guruhlariga oʻz vazifalarini bajarishda zarur boʻlgan Kutubxona materiallari va maʼlumotlarini maksimal tezlikda, qulaylik va tejamkorlik bilan olish imkonini berishdir.
  • Kutubxona xizmatlaridan iloji boricha Birlashgan Millatlar Tashkilotining ixtisoslashgan idoralari, akkreditatsiyadan oʻtgan ommaviy axborot vositalari vakillari, xalqaro hukumat tashkilotlari, boʻlimga qarashli nodavlat tashkilotlari, taʼlim muassasalari, olimlar va yozuvchilar ham foydalanishlari mumkin boʻladi.
  • Bosh shtab-kvartira kutubxonasi Birlashgan Millatlar Tashkiloti hujjatlari va nashrlarini indeksatsiya qilish uchun javobgardir.

Kutubxona keng jamoatchilik uchun ochiq emas. Biroq, u erkin foydalanish mumkin boʻlgan onlayn resurslar va xizmatlarni ishlab chiqish va butun dunyo boʻylab BMT depozitariy kutubxonalari orqali BMTga tegishli koʻplab maʼlumotlarga kirishni taʼminlaydi.[8]


Resurslar va xizmatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kutubxona Birlashgan Millatlar Tashkiloti hujjatlariga kirishni osonlashtirish uchun bir qator tadqiqot vositalari va xizmatlarini yaratadi:

  • Index to Proceedings (ITP) (Wayback Machine saytida 2022-06-19 sanasida arxivlangan) bosma indekslar seriyasidir, ayniqsa 1979-yilgacha boʻlgan masalalar boʻyicha tadqiqotlar uchun foydalidir. U asosiy organlarning parlament hujjatlaridan iqtibos keltiradi. Har bir indeks ikki qismdan iborat: mavzu indeksi va aytilgan nutqlar indeksi.
  • Birlashgan Millatlar Tashkilotining Hujjatlarni oʻrganish boʻyicha qoʻllanmalari BMTning tanlangan hujjatlari, nashrlari, maʼlumotlar bazalari va veb-saytlarining umumiy koʻrinishini taqdim etadi. Arab, xitoy, ingliz, fransuz, rus va ispan tillarida mavjud.
  • Ask Dag — bu Birlashgan Millatlar Tashkiloti, uning hujjatlari, shuningdek Kutubxona tomonidan taqdim etilayotgan xizmatlar va resurslar haqida yuzlab javoblarni oʻz ichiga olgan maʼlumotlar bazasi. Ingliz, fransuz va ispan tillarida mavjud.
  • UNBIS tezaurusi BMT hujjatlari va kutubxona fondidagi boshqa materiallarni tavsiflash uchun foydalaniladigan boshqariladigan lugʻatning koʻp tilli maʼlumotlar bazasidir. Arab, xitoy, ingliz, fransuz, rus va ispan tillarida mavjud.
  • Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo davlatlar roʻyxati (Wayback Machine saytida 2022-06-19 sanasida arxivlangan) : Har bir aʼzo davlatning BMTga aʼzoligi bilan bogʻliq asosiy hujjatlar, asosiy organlar oldida bildirilgan bayonotlar, homiylik qilingan rezolyutsiya loyihalari, Inson huquqlari boʻyicha konventsiyalar boʻyicha taqdim etilgan davriy hisobotlar bilan tanishish imkonini beradi. Arab, xitoy, ingliz, fransuz, rus va ispan tillarida mavjud.
  • Birlashgan Millatlar Tashkilotining Raqamli Kutubxonasi: Raqamli kutubxona BMT hujjatlari, ovoz berish maʼlumotlari, nutqlar, xaritalar va ochiq kirish nashrlarini oʻz ichiga oladi. Platforma 1979-yildan boshlab BMT hujjatlarini chop etish uchun raqamli formatdagi BMT tomonidan ishlab chiqarilgan materiallar va bibliografik yozuvlarga kirish imkonini beradi. Tizim xususiyatlariga rezolyutsiyalar, yigʻilish yozuvlari va ovoz berish kabi tegishli hujjatlar oʻrtasidagi bogʻlangan maʼlumotlar va BMT organi, agentligi yoki hujjat turi boʻyicha qidiruvlarni aniqlashtirish kiradi. Arab, xitoy, ingliz, fransuz, rus va ispan tillarida mavjud.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Millatlar Ligasi arxivi
  • Millatlar Ligasi Arxivlari loyihasiga umumiy raqamli kirish (LONTAD)

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ United Nations Photo. „The Dag Hammarskjöld Library at United Nations Headquarters“. United Nations Photo. United Nations (15-noyabr 1961-yil). Qaraldi: 2-dekabr 2018-yil.
  2. ↑ 2,0 2,1 „The Dag Hammarskjold Library: United Nations Headquarters“. Dag Hammarskjold Library. United Nations (2024-yil 20-aprel). Qaraldi: 2-dekabr 2018-yil.
  3. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named 1949 Doc
  4. ↑ „New U. N. Library Planned“ (en-US). The New York Times (30-oktabr 1952-yil). Qaraldi: 28-dekabr 2017-yil.
  5. ↑ Bracker, Milton. „LIBRARY FACILITIES OF U. N. RESTRICTED; $3,000,000 Building Needed but Only Key to Problem Would be Private Gift“ (en-US). The New York Times (21-dekabr 1952-yil). Qaraldi: 28-dekabr 2017-yil.
  6. ↑ „EVERY LANGUAGE IN U.N.'S LIBRARY; Official Documents of All World's Governments Find Their Way Into It“ (en-US). The New York Times (4-dekabr 1955-yil). Qaraldi: 28-dekabr 2017-yil.
  7. ↑ „Hammarskjold Library Dedicated“. The New York Times (17-noyabr 1961-yil), s. 5. Qaraldi: 9-iyul 2010-yil.
  8. ↑ „Services for the General Public“. Dag Hammarskjöld Library. United Nations (2024-yil 20-aprel). 2022-yil 19-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-iyun.


Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dag Hammarskjold kutubxonasining bosh sahifasi

Dag Hammarskjöld kutubxonasi kitoblar va maqolalar uchun katalogi

Dag Hammarskjöld kutubxonasi BMT hujjatlari va nashrlari uchun katalogi 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Dag_Hammarskjöld_kutubxonasi&oldid=3818765" dan olindi