Chuvash tili sahifasining manbasini koʻrish

{{Til
|nom = Chuvash tili
|milliy nom = Чӑваш чӗлхи
|mamlakatlar = {{flagcountry|Russia}}
|biluvchilar = 1 152 404<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab6.xls Perepis-2010]</ref>
|tartiblovchi tashkilot =
|oʻrni =
|yozuv = [[Kirill alifbosi|kirill]]
|rasmiy = {{flagcountry|Chuvashia}}
|turkum = [[Yevroosiyo tillari]]
|til oilasi = [[Oltoy tillari]]
: [[Turkiy tillar|Turkiy tarmoq]]
:: [[Bulgar tillar|Bulgar guruhi]]
|iso1= cv
|iso2= chv
|iso3= chv
|sil=
|lc2=
|lc3=
|turkumlanishi = Turkumlanishi
|til_kodlari = Til kodlari
}}

<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Chuvash tili''' — [[Turkiy tillar|turkiy tillarayan]] biri; [[Rossiya|Rossiya Federatsiyasining]] [[Chuvashiston]], [[Tatariston]], [[Boshqirdiston|Boshkirdiston]] respublikalarida va ularga qoʻshni bir kancha viloyatlarda, shuningdek, Kozogʻiston va Ukrainada tarqalgan. Soʻzlashuvchilarning umumiy soni 2 mln. kishidan ortiqroq (oʻtgan asrning oxirlari).

Chuvash tili yuqori (viryal) va quyi (anatri) laxjalariga boʻlinadi. Quyi lahja adabiy tilga asos boʻlgan. Chuvash tili oʻz taraqqiyoti tarixida avval skif, slavyan, finugor tillari, keyinchalik, tatar va boshqird tillari taʼsiriga uchraganligi tufayli boshqa turkiy tillardan bir qancha fonetik va grammatik oʻziga xosliklarga ega. Bunday tafovutlar unlilar soni (9 ta) va talaffuzida, otlardagi koʻplik qoʻshimchasining qoʻllanishida, ayrim sonlar va olmoshlarning shakliy koʻrinishida kuzatiladi. Leksikada qad. turkiy, moʻgʻul, finugor, eroniy tillardan, shuningdek, arab va rus tilidan oʻzlashgan soʻzlar alohida qatlamni tashkil etadi.

Chuvash tilining dastlabki grammatikasi 1769-yilda nashr etilgan. 18-asrda va 19-asrning 1yarmida lugʻatlar, liniy adabiyotlarning Chuvash tilidagi tarjimalari, folklor namunalari chop etiladi. Eski chuvash yozuvi asosan rus grafikasini qoʻllagan, 1871-yilda chuvash yozuvchisi va olimi I.Ya. Yakovlev yangi chuvash yozuvini yaratgan. 1933-yildan rus grafikasi asosidagi yangi alifbo joriy etilgan.<ref>"{{PAGENAME}}" ''[[OʻzME]]''. [http://n.ziyouz.com/books/uzbekiston_milliy_ensiklopediyasi/O'zbekiston%20Milliy%20Ensiklopediyasi%20-%20Ch%20harfi.pdf Ch-harfi] Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->

'''Chuvash tili''' (chuvash tilida atalishi — Chӑvash chӗlxi) — [[Chuvashlar]]ning milliy tili, [[Chuvashiston|Chuvashiston Respublikasining]] davlat tili<ref>Konstitutsiya Chuvashskoy Respubliki. Statya 8</ref>. Chuvash tili [[turkiy tillar]]ining [[bulgar tillar|bulgar guruhiga]] kiradi.<ref>[http://www.enc.cap.ru/open.asp?id=1&topic=%D7%F3%E2%E0%F8%F1%EA%E8%E9+%FF%E7%FB%EA Chuvashskiy yazik] {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090808182936/http://www.enc.cap.ru/open.asp?id=1&topic=%D7%F3%E2%E0%F8%F1%EA%E8%E9+%FF%E7%FB%EA |date=2009-08-08 }}, statya v Chuvashskoy ensiklopedii.</ref>.
Chuvash tilida gaplashuvchilar soni jahonda  — 1,15 million kishiga yaqin ([[2010]] yilgi sanoq); 2002-yilgi sanoq boʻyicha [[Rossiya]]da [[Chuvashlar]] 1 million 637 ming kishini tashkil qildi; taxminan 55 % [[Chuvashiston]]da istiqomat qilishadi.

== Alifbosi ==
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[А]] а
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ӑ]] ӑ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Б]] б
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[В]] в
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Г]] г
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Д]] д
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Е]] е
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ё]] ё
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ӗ]] ӗ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ж]] ж
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[З]] з
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[И]] и
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Й]] й
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[К]] к
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Л]] л
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[М]] м
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Н]] н
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[О]] о
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[П]] п
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Р]] р
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[С]] с
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ҫ]] ҫ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Т]] т
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[У]] у
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ӳ]] ӳ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ф]] ф
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Х]] х
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ц]] ц
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ч]] ч
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ш]] ш
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Щ]] щ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ъ]] ъ
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ы]] ы
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ь]] ь
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Э]] э
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Ю]] ю
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[Я]] я
|
|
|
|}

== Chuvashcha son nomlari ==
* 1 — perre
* 2 — ikke
* 3 — vish
* 4 — tavattshea
* 5 — pillek
* 6 — ultta
* 7 — shichche
* 8 — sakkar
* 9 — tahhar
* 10 — vunna
* 11 — vunper
* 12 — vunikke
* 13 — vunvishshe
* 14 — vuntavatta
* 15 — vunpillek
* 16 — vunultta
* 17 — vunshichche
* 18 — vunsakkar
* 19 — vuntahhar
* 20 — shirem
* 30 — vatar
* 40 — hereh
* 50 — alla
* 60 — utmal
* 70 — shitmel
* 80 — sakarvunna
* 90 — taharvunna
* 100 — sher
* 1000 — pin

== Adabiyot ==
* Baskakov A.N., Vvedeniye v izucheniye tyurkskix yazikov, 2izd., M., 1969.

== Manbalar ==
{{manbalar}}

{{turkiy tillar}}

{{OʻzME}}

[[Turkum:Tillar]]