Changde sahifasining manbasini koʻrish

{{Bilgiquti aholi punkti|nomi=Changde|asl nomi=常德市|mavqe=Prefektura darajasidagi shahar|tasvir=常德市区 - panoramio.jpg|gerb=|gerb eni=|mamlakat=Xitoy Xalq Respublikasi|mintaqa turi=Xitoy viloyati|mintaqa=[[Hunan]]|tuman turi=|tuman=|rahbar turi=Mayor|rahbar=Chjou Derui|asos solingan=|maydon=18177|balandlik_m=35|aholi=5279102|sanalgan yil=2020-yil aholini ro'yxatga olish|zichlik=auto|aglomeratsiya=2752|vaqt mintaqasi=+8|telefon kodi=0736|pochta indeksi=415000|sayt={{URL|http://eng.changde.gov.cn/}} {{in lang|en}}|koordinatalar={{coord|29.031|N|111.699|E|turi:adm2nd_region:CN-43_manba:Gaode|format=dms|displey=u}}}}
'''Changde''' ({{Lang-zh|常德}} [ʈʂʰǎ ŋ.tɤ ̌ ]) — Xitoy Xalq Respublikasining [[Xunan|Hunan]] provinsiyasi shimoli-gʻarbidagi prefektura darajasidagi shahar hisoblanadi. Changde shahar tumanlaridan tashqari okrug darajasidagi Jinshi shahri va oltita tumanni ham boshqaradi. Changde sharqda [[Duntinxu|Dongting koʻliga]], janubda [[Yiyang]] shahriga, gʻarbda Vuling va Xuefeng togʻlariga va shimolda [[Xubey]] provinsiyasiga tutashgan<ref name="citygov">{{Veb manbasi|sarlavha=Introduction to Changde|url=http://eng.changde.gov.cn/col/col66150/index.html|ish=Changde(China) Official Web Portal- Changde's International Window|nashriyot=Changde City Government|qaralgan sana=7 December 2013|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131213093011/http://eng.changde.gov.cn/col/col66150/index.html|arxivsana=13 December 2013}}</ref>.

Soʻnggi oʻn yil ichida yangi ko‘p qavatli uylar qad rostladi, yo‘llar qurildi, yangi maktablar, bog‘lar, muzeylar ochildi. Mahalliy aholi va sayyohlar koʻpincha qadimgi Xitoyning turli sheʼrlari bilan qoplangan Changde sheʼriyat devoriga tashrif buyurishadi. Devor {{Convert|3|km|mi}} shahar markazida Yuan daryosi boʻylab choʻzilgan. U Ginnesning rekordlar kitobiga dunyodagi eng uzun devor sifatida kiritilgan<ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Changde Poem Wall|url=http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2004-06/08/content_337670.htm|nashriyot=China Daily|qaralgan sana=12 December 2013|sana=2004-06-08}}</ref>.

== Tarix ==
Changde oʻzining koʻplab [[paleolit]] va [[neolit]] davrlari topilmalari bilan mashhur. Hozirgacha ularning 500 ga yaqini topilgan. 1984-yilda Changdening bir qismi boʻlgan Li okrugida neolit davriga oid aholi punktlari topilgan. 1988-yilda Pengtoushan saytida „Pengtoushan madaniyati“ ni aniqlashga olib keladigan qazish ishlari olib borildi. Xitoyda hali topilgan oʻtroq qishloqning eng qadimgi dalillari mavjud<ref name="Higham63">{{Kitob manbasi|title=The Bronze Age of Southeast Asia|pages=63|url=https://books.google.com/books?id=RZ-CV14nXHcC|last=Charles Higham|authorlink=Charles Higham (archaeologist)|publisher=[[Cambridge University Press]]|year=1996|isbn=0-521-56505-7}}</ref>. 2011-yilda olib borilgan arxeologik tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, Pengtoushan tsivilizatsiyasining bir qismi boʻlgan Shanlonggang nomli aholi punkti 8000-9000 yil oldin guruch yetishtirgan boʻlishi mumkin<ref>{{Yangiliklar manbasi |date=November 24, 2011 |title=China's Hunan may be birthplace of cultivated rice |work=People's Daily |agency=Xinhua News}}</ref>.

XIX asr oxirida Changde gullab-yashnagan savdo markazi va Yuan daryosi havzasining asosiy qishloq xoʻjaligi markaziy bozoriga aylandi. Koʻpgina xitoylik firmalar va 1905-yildan keyin u [[Xalqaro savdo|tashqi savdo]] uchun ochilgandan soʻng, xorijiy firmalar ham [[guruch]], [[paxta]], tung moyi va yogʻoch sotib olish uchun u yerda filiallarini saqlab qolishdi, shunda Changde iqtisodiy taʼsiri shimoliy [[Guychjou]], janubi-gʻarbiy [[Xubey|Xubeyga]] yetib bordi. Janubi-sharqiy [[Sichuan]] provinsiyasining bir qismi. Shaharning Taho kvartalidagi savdogarlar shimoli-gʻarbiy Xunan iqtisodiyotining koʻp qismini nazorat qilishdi. XX asr boshlarida Changde [[Changsha|Changshadan]] keyin Hunanning ikkinchi shahri edi.

[[Fayl:Fishermen_on_the_Yuan_river_in_Changde.jpg|thumb| Changde shahri markazidagi Yuan daryosida ikki baliqchi. Orqa fonda koʻprik va Jiangnan tumanini koʻrish mumkin.]]

{| class="wikitable" style="font-size:90%;text-align:right;"
! colspan="8" |Xarita
|-
| colspan="8" |<div class="center" style="position: relative">{{Image label begin|image=Administrative Division Changde.png|width={{{1|552}}}}}
{{Tasvir belgisi|x=1190|y=1210|scale={{{1|552}}}/1840|text=[[Wuling District|'''Wuling''']]}}
{{Tasvir belgisi|x=1090|y=1510|scale={{{1|552}}}/1840|text=[[Dingcheng District|'''Dingcheng<br />※''']]}}
{{Tasvir belgisi|x=1400|y=1080|scale={{{1|552}}}/1840|text=[[Dingcheng District|'''※''']]}}
{{Tasvir belgisi|x=1640|y=770|scale={{{1|552}}}/1840|text=[[Anxiang County|'''Anxiang<br />County''']]}}
{{Tasvir belgisi|x=1480|y=1430|scale={{{1|552}}}/1840|text=[[Hanshou County|'''Hanshou<br />County''']]}}
{{Tasvir belgisi|x=1220|y=390|scale={{{1|552}}}/1840|text=[[Li County, Hunan|'''Li<br />County''']]}}
{{Tasvir belgisi|x=1120|y=760|scale={{{1|552}}}/1840|text=[[Linli County|'''Linli<br />County''']]}}
{{Tasvir belgisi|x=700|y=1370|scale={{{1|552}}}/1840|text=[[Taoyuan County, Hunan|'''Taoyuan<br />County''']]}}
{{Tasvir belgisi|x=400|y=320|scale={{{1|552}}}/1840|text=[[Shimen County|'''Shimen<br />County''']]}}
{{Tasvir belgisi|x=1370|y=820|scale={{{1|552}}}/1840|text=[[Jinshi City|'''Jinshi<br />{{small|(city)}}''']]}}
</div><div style="position:absolute;
             
             
             
             left:321px;
             top:445px"><nowiki><b>Dingcheng<br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki>※<nowiki></b></nowiki><div style="position:absolute;
             
             
             
             left:414px;
             top:316px"><nowiki><b>※</b></nowiki><div style="position:absolute;
             
             
             
             left:486px;
             top:223px"><nowiki><b>Anxiang<br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki>County<nowiki></b></nowiki><div style="position:absolute;
             
             
             
             left:438px;
             top:421px"><nowiki><b>Hanshou<br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki>County<nowiki></b></nowiki><div style="position:absolute;
             
             
             
             left:360px;
             top:109px"><nowiki><b>Li<br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki>County<nowiki></b></nowiki><div style="position:absolute;
             
             
             
             left:330px;
             top:220px"><nowiki><b>Linli<br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki>County<nowiki></b></nowiki><div style="position:absolute;
             
             
             
             left:204px;
             top:403px"><nowiki><b>Taoyuan<br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki>County<nowiki></b></nowiki><div style="position:absolute;
             
             
             
             left:114px;
             top:88px"><nowiki><b>Shimen<br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki>County<nowiki></b></nowiki><div style="position:absolute;
             
             
             
             left:405px;
             top:238px"><nowiki><b>Jinshi<br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><span style="font-size:85%;">(city)</span></nowiki><nowiki></b></nowiki></div></div></div></div></div></div></div></div></div></div>
|-
! Ism
! Xitoy
! Maʻmuriy oʻrindiq
! Pochta indeksi
! Aholi<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> (2010 yil aholini roʻyxatga olish)
! Hudud<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> (km <sup>2</sup>)
! Zichlik<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> (km <sup>2</sup> uchun)
! Aholi<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> (2000 yil aholini roʻyxatga olish)
|-
|- style="background:#e3e3e3;"
| colspan="8" style="text-align:center;" | '''Shahar tumanlari'''
|-
| align="left" | Vuling tumani
| {{Lang|zh-hans|武陵区}}
| Nanping tumani<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ({{Lang|zh-hans|南坪街道}})
| 415 000
| 620 973
| 412
| 2084
| 509 940
|-
| align="left" | Dingcheng tumani
| {{Lang|zh-hans|鼎城区}}
| Xongyun tumani<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ({{Lang|zh-hans|红云街道}})
| 415100
| 837 563
| 2340
| 342
| 836 799
|- style="background:#e3e3e3;"
| colspan="8" style="text-align:center;" | '''Viloyat darajasidagi shahar'''
|-
| align="left" | Jinshi shahri
| {{Lang|zh|津市市}}
| Xianyang koʻchasi kichik okrugi<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ({{Lang|zh-hans|襄阳街街道}})
| 415400
| 251 064
| 556
| 450
| 243 242
|- style="background:#e3e3e3;"
| colspan="8" style="text-align:center;" | '''Okruglar'''
|-
| align="left" | Shimen tumani
| {{Lang|zh-hans|石门县}}
| Chujiang shahri<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ({{Lang|zh-hans|楚江镇}})
| 415300
| 599 475
| 3970
| 151
| 673 435
|-
| align="left" | Li tumani
| {{Lang|zh-hans|澧县}}
| Liyang shahri<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ({{Lang|zh-hans|澧阳镇}})
| 415500
| 827 021
| 2075
| 399
| 824 902
|-
| align="left" | Linli tumani
| {{Lang|zh-hans|临澧县}}
| Anfu shahri<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ({{Lang|zh-hans|安福镇}})
| 415200
| 401 071
| 1204
| 333
| 411 971
|-
| align="left" | Anxiang tumani
| {{Lang|zh-hans|安乡县}}
| Shenliu shahri<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ({{Lang|zh-hans|深柳镇}})
| 415600
| 525 619
| 1086
| 484
| 543 602
|-
| align="left" | Xanshou tumani
| {{Lang|zh-hans|汉寿县}}
| Longyang shahri<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ({{Lang|zh-hans|龙阳镇}})
| 415900
| 799 497
| 2091
| 383
| 764,213
|-
| align="left" | Taoyuan tumani
| {{Lang|zh-hans|桃源县}}
| Chjanjiang shahri<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ({{Lang|zh-hans|漳江镇}})
| 415700
| 854 935
| 4442
| 192
| 932,77
|}
 

=== Mahalliy taom va ichimliklar ===
Choy qaynatilgan suvga botirilgan ichimlik Lei cha ichish Changde shahrida, ayniqsa Vuling va Dingcheng, Taoyuan va Xanshou tumanlarining shahar tumanlarida mashhur. Wuling Lei cha, baʼzan Changde navi deb ataladi, odatda kunjut, yeryongʻoq, meng loviya, guruch, choy va zanjabildan tayyorlanadi. Afsonaga koʻra, ley cha ichish odati Changde shahrida ikki ming yil oldin general Ma Yuan va uning qoʻshini hozirgi Changde joylashgan Vuling okrugidan oʻtganida boshlangan. Barakda toʻsatdan epidemiya paydo boʻldi, ular faqat Ma Yuanga sirli kampirning uy davosi bilan davolay olishdi. Oʻshandan beri Lei Cha mintaqada mashhur boʻlib kelgan<ref>{{Veb manbasi|url=http://tour.rednet.cn/c/2007/08/28/1303797.htm|qaralgan sana=20 December 2013|til=zh-cn|sana=2007-08-28|sarlavha=arxiv nusxasi|arxivsana=2018-10-20|arxivurl=https://web.archive.org/web/20181020011746/http://tour.rednet.cn/c/2007/08/28/1303797.htm}}</ref>.

=== Sanʼat ===
XVII asrda [[Szyansu|Jiangsu]] va [[Zhejiang]] provinsiyalarining xalq musiqasi Changde shahridagi Yuan va Li daryosi tumanidagi mashhur musiqa sahnasiga taʼsir qila boshladi. [[Changde Sixian]] ({{Lang|zh-hans|常德丝弦}} nomli teatr xalq musiqasining oʻziga xos uslubi. ; yoqilgan. „Changde strings“) bu kombinatsiyadan kelib chiqqan. U yangqin, pipa, [[sansyan]] va [[Хutsin|huqin]] kabi anʼanaviy xitoy torli cholgʻu asboblari joʻrligida bir guruh qoʻshiqchilar tomonidan Changde lahjasida navbatma-navbat aytilgan va kuylangan soʻzlarning qisqa ifodali qismlarini oʻz ichiga oladi. Anʼanaviy repertuarda 100 dan ortiq qoʻshiqlar mavjud boʻlib, ularning aksariyati tarix yoki folklorga asoslangan. Xalq Respublikasi tashkil topgandan keyin zamonaviy sotsialistik realistik repertuar vujudga keldi. Changde Sixian 1980-yillardan beri milliy mukofotlarga sazovor boʻlgan bir nechta qoʻshiqlar bilan qayta tiklandi. Changde Sixian truppasi Malayziyaga tashrif buyurganidan keyin bu uslub xalqaro eʼtiborni tortdi. <ref>{{Veb manbasi|url=http://www.hnqyg.com/a/ms/yichanminglu/guojiaji/2008/1219/276.html|nashriyot=湖南省非物质文化遗产保护中心|qaralgan sana=18 December 2013|til=zh-hans|sana=2008-12-19|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131219002534/http://www.hnqyg.com/a/ms/yichanminglu/guojiaji/2008/1219/276.html|arxivsana=19 December 2013}}</ref> 2006 yilda Davlat kengashi Changde Sixianni birinchi milliy nomoddiy madaniy meros roʻyxatiga kiritdi. <ref>{{Veb manbasi|url=http://www.gov.cn/zwgk/2006-06/02/content_297946.htm|nashriyot=Government of the People's Republic of China|qaralgan sana=18 December 2013|til=zh-hans|sana=2006-05-20}}</ref>

== Transport ==
Changde keng avtobus tarmogʻiga ega boʻlib, shahar ichidagi qisqa masofali avtobuslarning koʻpchiligi konditsionerga qarab [[Xitoy yuani|CN¥]] 1 yoki ¥1,50 turadi. Changde piyodalar uchun qulay shahar boʻlib, keng daraxtlar bilan qoplangan xiyobon va koʻchalarga ega.

=== Shaharlararo temir yoʻl ===
Shahar milliy yoʻlovchi temir yoʻl tarmogʻiga ulangan va Vuling tumanidagi Changde temir yoʻl stantsiyasi orqali Xitoyning boshqa shaharlari bilan bogʻlangan. Poyezd chiptalarini vokzalda, jo‘nashdan oldin yoki bir marta poyezdda sotib olish mumkin. Rejalashtirilgan yuqori tezlikdagi Chongqing-Changsha maxsus yoʻlovchi liniyasi Changdeni Chongqing, Changsha va boshqa shaharlar bilan {{Convert|200|km/h|mph}} bilan bogʻlaydi. tugallangandan keyin. <ref name="cqnews">{{Veb manbasi|sarlavha=Railway to bring Chongqing, Changsha closer|url=http://english.cqnews.net/html/2013-03/06/content_24986348.htm|nashriyot=Chongqing News|qaralgan sana=17 December 2013|muharrir=Zhang Yi|sana=2013-03-06|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131217221549/http://english.cqnews.net/html/2013-03/06/content_24986348.htm|arxivsana=17 December 2013}}</ref><ref name="govrail">{{Veb manbasi|sarlavha=Changde to Usher in the Era of High-speed Rail|url=http://eng.changde.gov.cn/art/2013/9/14/art_64867_1395739.html|nashriyot=Changde City Government|qaralgan sana=17 December 2013|sana=2013-09-14|arxivurl=https://web.archive.org/web/20150620033743/http://eng.changde.gov.cn/art/2013/9/14/art_64867_1395739.html|arxivsana=20 June 2015}}</ref> Qianjiang-Chjanjiajie-Changde uchastkasi tasdiqlangan va qurilish 2014-yilda boshlanishi kutilmoqda. Changde-Changsha uchastkasi qurilishi allaqachon boshlangan. <ref name="govrail" />

=== Tez avtobus tranziti ===
2012-yil 26-dekabrda Changde oʻzining avtobus tezkor tranziti (BRT) tizimini rasman ishga tushirdi. 2013 yil iyul holatiga koʻra, Changde shahridagi BRT tizimi BRT yoʻllari ichida ham, tashqarisida ham sakkizta liniyaga ega. Bularga Changde avtovokzalidan Deshan avtovokzaliga boradigan H1 magistral liniyasi va yettita shoxobcha liniyalari, H11, H12, H13, H15, H16, L12 va L13 kiradi, ammo shaharda jami 24 ta BRT stansiyasi mavjud. Tizim shaharning oddiy shahar ichidagi avtobus tarmog‘i bilan bir xil tarifda ishlaydi, yo‘lning istalgan ikkita bekat o‘rtasida tranzit uchun ¥1 yuan olinadi. Changde BRT Huanghai CNG avtobuslaridan foydalanadi. Stansiyalar yoʻlning markazida joylashgan. <ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Changde BRT(Bus Rapid Transit) System|url=http://eng.changde.gov.cn/col/col68094/index.html|nashriyot=Changde City Government|qaralgan sana=8 December 2013|sana=2013-07-30|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131213221420/http://eng.changde.gov.cn/col/col68094/index.html|arxivsana=13 December 2013}}</ref><ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Changde BRT|url=http://www.chinabrt.org/en/cities/changde.aspx|nashriyot=Institute for Transportation & Development Policy|qaralgan sana=8 December 2013|sana=2013-03-30|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131213000407/http://www.chinabrt.org/en/cities/changde.aspx|arxivsana=13 December 2013}}</ref>

=== Umumiy velosiped xizmati ===
[[Fayl:Changde_Public_Bike_Rental_Station.jpg|thumb| Changde shahridagi Renmin koʻchasidagi koʻplab jamoat velosipedlarini ijaraga berish stantsiyalaridan biri]]
Changde shuningdek, 2012-yil oktyabr oyida boshlangan jamoat velosiped xizmatiga ega boʻlib, shahar boʻylab 30 ta ijara stantsiyalari va minglab velosipedlar mavjud. Tizim kengayishda davom etdi va 2015-yilga kelib kamida 120 ta ijara stantsiyasi va 3200 ta velosipedni qurishni rejalashtirmoqda. Bu Xunan provinsiyasida <ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Changde Public Bicycle Rental System|url=http://eng.changde.gov.cn/col/col68095/index.html|nashriyot=Changde City Government|qaralgan sana=8 December 2013|sana=2013-07-31|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131213223126/http://eng.changde.gov.cn/col/col68095/index.html|arxivsana=13 December 2013}}</ref> 2011-yilning may oyida Chjuchjouda xuddi shunday velosiped ijarasi dasturi boshlanganidan keyin joriy qilingan ikkinchi shunday tizimdir <ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Hunan's First Public Bicycle Rental System Launched in Zhuzhou|url=http://www.enghunan.gov.cn/wwwHome/201105/t20110508_351043.htm|nashriyot=Hunan Provincial People's Government|qaralgan sana=8 December 2013|sana=2011-05-08|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131115192121/http://www.enghunan.gov.cn/wwwHome/201105/t20110508_351043.htm|arxivsana=15 November 2013}}</ref> Foydalanuvchilar yillik yoki vaqtinchalik obuna bilan dasturga ro‘yxatdan o‘tadi va ¥200 depozit to‘lashi kerak. Chavandozlar velosipedlardan ikki soatgacha bepul foydalanishlari va har bir qoʻshimcha soat uchun bir yuan toʻlashlari mumkin, kuniga maksimal oʻn besh yuangacha. Ijara stantsiyalari ertalab soat 6 dan kechki 9 gacha ishlaydi <ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Public Bike: Changde|url=http://www.publicbike.net/en/c/city.aspx?c=Changde|nashriyot=Institute for Transportation and Development Policy|qaralgan sana=8 December 2013|sana=2013-07-05|arxivsana=2016-05-28|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160528194935/http://www.publicbike.net/en/c/city.aspx?c=Changde}}</ref>

Yuan daryosining minimal kanal chuqurligi yil davomida ikki metrdan ortiq boʻlgani sababli, u ming tonnalik kemalar tomonidan suzish mumkin. Changde shahridagi Yuanguan porti 200 mu (13 gektar) maydonni egallagan Hunan provinsiyasidagi ikkinchi yirik portdir. Yangi portning qurilishi 1999-yilda boshlanib, birinchi va ikkinchi bosqichlari 2008-yilda ikki ming tonnalik ikkita, besh yuz tonnalik ikkita va bir uch yuz tonnalik to‘xtash joylari bilan yakunlandi. 2012 yildan beri Changde porti toʻgʻridan-toʻgʻri Shanxay portiga bogʻlangan<ref>{{Veb manbasi|url=http://www.thyairport.com/news.asp?Lid=122|nashriyot=Changde Taohuayuan Airport|qaralgan sana=8 December 2013|til=zh-hans|sana=2013-07-01|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131215054647/http://www.thyairport.com/news.asp?Lid=122|arxivsana=15 December 2013}}</ref><ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Taohuayuan Airport|url=http://eng.changde.gov.cn/art/2010/7/5/art_64850_1349281.html|nashriyot=Changde City Government|qaralgan sana=8 December 2013|sana=2010-07-05|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131213222129/http://eng.changde.gov.cn/art/2010/7/5/art_64850_1349281.html|arxivsana=13 December 2013}}</ref><ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Changde Port- Shanghai Port Direct Route Opens|url=http://www.enghunan.gov.cn/wwwHome/201209/t20120918_503831.htm|nashriyot=Hunan Provincial People's Government|qaralgan sana=8 December 2013|sana=2012-09-18|arxivurl=https://web.archive.org/web/20131213164653/http://www.enghunan.gov.cn/wwwHome/201209/t20120918_503831.htm|arxivsana=13 December 2013}}</ref>.

== Turizm ==

[[Fayl:Changde_Poetry_Wall.jpg|thumb| Changde sheʼriyat devori]]
Changde bir nechta sayyohlik joylariga ega. Ulardan bir nechtasi shahar ichida joylashgan, ammo eng muhimi shahar tashqarisidagi tumanlarda joylashgan. Shahar ichida sayyohlik zonalariga Liuye koʻli, Taiyang togʻi, Changde sheʼriyat devori va yurish koʻchasi kiradi. Liuye Leyk hozirda 8-Osiyo eshkak eshish chempionati kabi mahalliy, milliy va xalqaro sport tadbirlari uchun imkoniyatlarga ega milliy AAA turizm hududidir. Koʻl shahar uchun muhim dam olish maskani hisoblanadi. <ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Liuye lake Introduction|url=http://www.liuyehu.gov.cn/col/col23002/index.html|nashriyot=Changde Municipal People's Government|qaralgan sana=11 December 2013|sana=2009-10-27|arxivsana=2016-03-04|arxivurl=https://web.archive.org/web/20160304130040/http://www.liuyehu.gov.cn/col/col23002/index.html}}</ref>

Taoyuan okrugidagi shahar tashqarisida mashhur Taohuayuan ({{Lang-zh|桃花源}}) yoki ingliz tilida Tao Yuanming ertagi nomi bilan atalgan „Shftoli guli bahori“ bor. Bu hudud oʻzining moʻl-koʻl shaftoli gullari va tabiiy manzaralari bilan mashhur.

== Taʼlim ==

* Hunan sanʼat va fan universiteti
* Changde kasb-hunar va texnik kolleji
* Changde moliya-iqtisod universiteti

== Taniqli odamlar ==

* Chen Sisi — 1976-yilda tugʻilgan , Markaziy harbiy komissiyaning Siyosiy ish boʻlimining qoʻshiq va raqs guruhi vitse-prezidenti.
* [[Ding Ling]] — Zamonaviy muallif 1904-yilda Changde, Linli okrugida tugʻilgan <ref>{{Kitob manbasi|last=Kuhlman|first=Erika|title=A to Z of Women in World History|year=2002|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-8160-4334-7|page=362|url=https://books.google.com/books?id=VvmRG0f160MC&pg=PA362}}</ref>
* Jian Bozan — [[Marksizm|Marksist]] tarixchi, 1898-yilda Chandening Taoyuan okrugida tugʻilgan <ref>{{Kitob manbasi|title=Historical Dictionary of the Chinese Cultural Revolution|year=2006|publisher=Scarecrow Press inc.|page=125|url=https://books.google.com/books?id=T5-4zOdHKOIC&pg=PA125|last=Guo Jian|isbn=9780810864917}}</ref>
* Lin Boqu — Xitoy Kommunistik partiyasining taniqli dastlabki rahbari 1886-yilda Changde, Linli okrugi Shujing shahrida tugʻilgan <ref>{{Cite encyclopedia|title=Lin Boqu|url=http://www.cpcchina.org/2011-09/02/content_13919309.htm|encyclopedia=CPC Encyclopedia|publisher=China Daily|accessdate=7 December 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131211203818/http://www.cpcchina.org/2011-09/02/content_13919309.htm|archivedate=11 December 2013}}</ref>
* Liu Yuxi — Tan sulolasining mashhur shoiri Changde (oʻsha paytda Langjou)da toʻqqiz yil davomida kichik davlat amaldori boʻlib ishlagan <ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Liu Yuxi|url=http://web.whittier.edu/academic/english/Chinese/Liuyuxi.htm|ish=Anchor Book of Chinese Poetry Web Companion|nashriyot=Whittier College|qaralgan sana=7 December 2013|arxivurl=https://web.archive.org/web/20130227172535/http://web.whittier.edu/academic/english/chinese/Liuyuxi.htm|arxivsana=27 February 2013}}</ref>
* Song Jiaoren — Inqilobiy siyosiy lider va Gomindanning asoschisi 1882-yilda Changde, Taoyuan okrugida tugʻilgan <ref>{{Kitob manbasi|last=Gao|first=James Zheng|title=Historical Dictionary of Modern China|year=2009|publisher=Scarecrow Press inc.|isbn=978-0-8108-4930-3|page=334|url=https://books.google.com/books?id=wJrLhcgog8oC&pg=PA334}}</ref>
* Ying Er — aktrisa
* Yuan Chunqing — [[Shansi]] provinsiyasining partiya boshligʻi va [[Shensi]] provinsiyasining sobiq gubernatori 1952-yilda Changde, Xanshou okrugida tugʻilgan <ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Yuan Chunqing|url=http://www.chinavitae.com/biography/Yuan_Chunqing%7C2237|nashriyot=China Vitae|qaralgan sana=12 December 2013|arxivsana=2022-01-25|arxivurl=https://web.archive.org/web/20220125162130/https://www.chinavitae.com/biography/Yuan_Chunqing%7C2237}}</ref>
* Xiang Xiang — ijodi 2004-yilda boshlangan pop qoʻshiqchisi 1984-yilda Changde, Taoyuan okrugida tugʻilgan <ref>{{Veb manbasi|url=http://www.xiami.com/artist/profile/id/2275?spm=a1z1s.6659509.6856553.1.XGWFqi|qaralgan sana=19 December 2013|til=zh-hans}}</ref>
* Chjan Lu — Xalq ozodlik armiyasi astronavtlar korpusi astronavti<ref>{{Veb manbasi|sarlavha=友好城市_史说常德_柳城常德_常德市人民政府门户网站|url=https://www.changde.gov.cn/lccd/sscd/yhcs|qaralgan sana=2022-10-17|ish=www.changde.gov.cn}}</ref>

== Xalqaro munosabatlar ==

* {{Flagicon|USA}} [[Yolo tumani|Yolo County]], United States
* {{Flagicon|MEX}} [[Apaxco]], Mexico
* {{Flagicon|GER}} [[Hannover|Hanover]], Germany
* {{Flagicon|SRI}} [[Anuradhapura]], Sri Lanka
* {{Flagicon|AUS}} [[Ipswich, Kvinslend|Ipswich]], Australia

== Manbalar ==
{{Manbalar|2}}

== Havolalar ==

* [http://www.changde.gov.cn/ Changde hukumatining veb-portali]

[[Turkum:Hunan prefekturasi darajasidagi bo'linmalar]]
[[Turkum:ChangdeCS1 Xitoy tilidagi manbalar]]