Buller albatros sahifasining manbasini koʻrish

{{Avtomatik taksonquti
| range_map = Thalassarche bulleri map.svg
| nomi = Buller albatros
| tasvir = Thalassarche bulleri - SE Tasmania.jpg
| olam = [[Eukariotlar]]
| tip = [[Xordalilar]]
| sinf = [[Qushlar]]
| urugʻ = [[Mollymawk]]
| oila = [[Albatrossimonlar]]
| sarlavha = Xalqaro ilmiy nomi
| sarlavha_matn = ''Thalassarche bulleri''  ([https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%82%D1%88%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%B4,_%D0%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D0%BB Rothschild], [[1893]])
| sinonimlari = ''Diomedea bulleri''
}}
'''Buller''' '''albatros''' yoki '''bullerov albatros'''<ref name="bir">[[:ru:Бёме, Рюрик Львович|''Бёме Р. Л.'']], [[:ru:Флинт, Владимир Евгеньевич|''Флинт В. Е.'']] Пятиязычный словарь названий животных. Птицы. Латинский, русский, английский, немецкий, французский / Под общ. ред. акад. [[:ru:Соколов, Владимир Евгеньевич|В. Е. Соколова]]. — М.: Русский язык, РУССО, 1994. — С. 15. — 2030 экз. — ISBN 5-200-00643-0.</ref> ({{Lang-la|Thalassarche bulleri}}) — [[albatrossimonlar]] oilasiga mansub albatros turi. Tur [[Yangi Zelandiya|Yangi Zelandiyalik]] ornitolog [[:ru:Буллер,_Уолтер|Valter Buller]] (1838-1906) sharafiga nomlangan.

== Tavsif ==
Buller albatrosning uzunligi 76 dan 81 sm gacha, qanotlari 200 dan 213 sm gacha va ogʻirligi 2,05 dan 3,35 kg gacha. [[Jinsiy dimorfizm]] yoʻq, ammo urgʻochilari erkak qushlardan bir oz kichikroq.
[[Fayl:Thalassarche bulleri in flight 6 - SE Tasmania.jpg|left|thumb]]
Ushbu albatrosning patlari oq rangda, boshi va boʻyni och kulrang, qanotlari orasidagi orqa va qanot qoplamalari toʻq rangda boʻladi. [[Dum]] patlarining yuqori tomoni ham toʻq rangda, pastki tomoni esa oq boʻladi. Tumshugʻi jigarrang rangga ega boʻlib, tepa hamda va pastki jagʻda sariq uzun chiziqlar bor. Oyoqlari koʻkish-oq rangda boʻladi.

Yosh qushlarning boshi koʻpincha kulrang. Tumshugʻi kulrang-koʻk. Faqat uch yoshli qushlarda tumshugʻi katta qushlarning tumshugʻi kabi rangga oʻzgaradi.
[[Fayl:Thalassarche bulleri in flight 1 - SE Tasmania.jpg|left|thumb|'''Buller albatros''' Tasman yarim orolining sharqida, Tasmaniya, Avstraliya.]]
Buller albatrosini [[kulrang boshli albatros]] bilan chalkashtirib yuborish ehtimoli katta. Chunki ular juda oʻxshash.

== Tarqalish ==
Ularning tarqalish maydoni [[Yangi Zelandiya]] atrofidagi dengizlarni qamrab oladi, ammo Tinch okeanining sharqiy qismida [[Chili]] qirgʻoqlarida ham yolgʻiz qushlarni uchratishgan. Buller albatroslari [[Chatem]], Sners hamda {{Tarjima qilinmagan 5|Соландер (острова)|Solander orollari|en|Solander Islands}}da uya qurib koʻpayadi.

== Oziqlanish ==
Buller albatros asosan [[Boshoyoqli mollyuskalar]], shuningdek, [[baliq]] va [[qisqichbaqalar]] bilan oziqlanadi. Ular oziq-ovqatlarni asosan suv ombori yuzasidan oladi. Ba'zida albatroslar chuqur shoʻngʻimaydi. Koʻpincha ular kemalarga ergashib, ulardan toʻkilgan chiqindi bilan oziqlanadilar.

== Koʻpayish ==
[[Fayl:Thalassarche bulleri.jpg|thumb|Buller albatros (Thalasarche bulleri). Patlar ostidagi ikkita parazitga eʼtibor bering.]]
Buller albatroslari har yili dekabr oyining oxiridan yanvar oyining oʻrtalariga qadar uya quradi. Ular oʻz uyalarini dengizga qaragan tepaliklar va qoyalarda zich oʻsimliklarda quradilar. Ba'zan esa uyalarni toshlar orasidagi ochiqroq landshaftda joylashtiradi. Uya asosan tuproq va oʻtdan quriladi. Buller albatroslari eski uyalar joylariga juda bogʻlangandir.

Uyaga bir dona tuxum qoʻyadi. U jigarrang-qizil dogʻli oq rangda boʻladi. Inkubatsiya davri oʻrtacha 60 kun davom etadi. Yosh qushlar oʻrtacha 167 kundan keyin mustaqil boʻladilar. Uya qurishda, tuxumni bosib yotishda va polaponni boqishda ikkala ota-ona qushlar birdek ishtirok etadilar.

== Turlarni himoya qilish ==
Bu [[Tur (biologiya)|tur]] ilgari [https://en.wikipedia.org/wiki/International_Union_for_Conservation_of_Nature IUCN] tomonidan zaif yaʼni yoʻqolib ketish xavfi bor turlar qatoriga kiritilgan<ref>Lee, James (6 Oct 2008)</ref>. Ammo yangi tadqiqotlar natijasida ularning soni taxmin qilinganidan koʼpligi aniqlanib 2008-yilda u deyarli xavf ostidagi maqomdan chiqarildi<ref>BirdLife International (2018). "[https://www.iucnredlist.org/species/22728328/132656798 Thalassarche bulleri]". [[Qizil kitob|IUCN Red List of Threatened Species]]. 2018: e.T22728328A132656798. doi:[https://doi.org/10.2305%2FIUCN.UK.2018-2.RLTS.T22728328A132656798.en 10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T22728328A132656798.en]. Retrieved 11 November 2021.</ref>. Ular 16 100 000 km2 (6 200 000 sq milya) va koʻpayish diapazoni 4 km2 (1,5 sq mi) ni tashkil qiladi. 1999-yilgi hisob-kitoblarga koʻra, 64 000 ta qush bor va shundan 31 939 tasi balogʻatga yetgan katta qushlardir. Bular quyidagicha joylashgan: Snares orollarida 8877 juft, Solander orolida 4912 juft<ref>Sagar, P. M., et al. (1999)</ref>, Forty-fours Island orolida 16000 juft, 2130 juft Big and Little Sister orolida, 20 juft esa Three Kingsdagi Rosemary Rock qoyasida<ref>Croxall, J. P. & Gales, R. (1998)</ref>.

Snares orollaridagi qushlar soni ortib bormoqda, lekin oxirgi paytlarda 1970-yillardagidek koʻp emas, holbuki 1985-yildan 1996-yilgacha barqaror boʻlgan Solander orolida qushlar soni hozirda taxminan 18% ga oʻsgan<ref>Sagar, P. M. & Stahl, J. C. (2005)</ref>. Snares orollarida katta qushlarning omon qolish darajasi 95,5% ga koʻtarildi va koʻkalamzorlashtirish muvaffaqiyati darajasi 70,8% ni tashkil etdi. Big and Little Sister orolida kattalarning omon qolish darajasi 93,5% va koʻpayish muvaffaqiyati darajasi 57-60% orasida.

Buller albatroslari Yangi Zelandiyadagi baliq chilarning eng keng tarqalgan ovidir va hatto 1992-yilda toʻr-sondali kabellar taqiqlangan boʻlsa-da, kalamar trollari hali ham ularni ovlaydi. Koʻpgina orollar qonuniy himoyalangan, xususiy yerlarda joylashgan Chatam orollari koloniyalari bundan mustasno.

== Manbalar ==
<references responsive="1"></references>

== Adabiyot ==

* G. Tuck, H. Heinzel: Die Meeresvögel der Welt, Verlag Paul Parey, 1980, ISBN 3-490-07818-7
* Hadoram Shirihai: A Complete Guide to Antarctic Wildlife – The Birds and Marine Mammals of the Antarctic Continent and Southern Ocean, Alula Press, Degerby 2002, ISBN 951-98947-0-5
[[Turkum:Qushlar]]
[[Turkum:Hayvonlar]]
[[Turkum:Albatroslar]]
[[Turkum:Qushlar ekotizimi]]