Azimjon Asqarov sahifasining manbasini koʻrish

{{Shaxsiyat bilgiqutisi
| ismi                     = Azimjon Asqarov
| tasvir                   = Azimzhan Askarov.jpg
| tasvir_eni               =
| izoh                     = Azimzhan Askarov 2013-yilda
| asl_ismi                 = 
| tavallud_paytidagi_ismi  = 
| tavallud_sanasi          = {{tugʻilgan sanasi|1951|05|17}}
| tavallud_joyi            = [[Bozorqoʻrgʻon]], [[Qirgʻiziston]]
| vafot_sanasi             = {{vafot sanasi va yoshi|2020|07|25|1951|05|17}}
| vafot_joyi               = [[Bishkek]], Qirgʻiziston
| fuqaroligi               = Qirgʻiziston
| taʼlimi                  =
| kasbi                    = faol va jurnalist
| dini                     =
| faoliyat_yillari         =
| asarlari                 =
| boʻyi                    =
| unvoni                   =
| turmush_oʻrtogʻi         = Xadicha Asqarova
| bolalari                 =
| otasi                    =
| onasi                    =
| qarindoshlari            =
| mukofotlari              = {{ubl|[[Homo Homini Award]] (2011)|[[CPJ International Press Freedom Award]] (2012)|2014 Human Rights Defender Award (2015)}}
| veb-sayt                 = 
| imzosi                   =
}}
'''Azimjon Asqarov''' (17.05.1951-yil — 25.07.2020) — [[qirgʻiziston]]lik siyosiy faol va jurnalist. 2002-yil militsiya shafqatsizligini oʻrganish uchun „Воздух“ („Havo“) guruhiga asos solgan. Millati oʻzbek boʻlgan Asqarov asosan oʻzbeklar jabr koʻrgan [[Qirgʻizistondagi tartibsizliklar (2010)|2010-yil iyun tartibsizliklari]] paytida zoʻravonlik holatlarini hujjatlashtirib borgan.

Asqarov zoʻravonliklar ortidan qoʻlga olingan va unga ommaviy tartibsizliklar uyushtirish, milliy nizo qoʻzgʻash va qotillikda qatnashish ayblovlari qoʻyilgan<ref>{{yangiliklar manbasi|title=Oʻzbek faoli Azimjon Asqarovga etnik nizo qo'zg'atish va boshqa ayblar qo'yildi|url=http://www.amerikaovozi.com/content/azimjon-asqarov-kyrgyzstan-international-appeal-100344809/812493.html|accessdate=30-yanvar 2013-yil|newspaper=[[Amerika Ovozi]]|date=12-avgust 2010-yil}}</ref><ref name="IPHR">{{veb manbasi|url=http://www.iphronline.org/kyrgyzstan_askarov_20100916_e.html|title=Kyrgyzstan: Appeal to the international community - call for a new, fair review of the case of human rights defender Azimzhan Askarov sentenced to life in Kyrgyzstan|date=16-sentabr 2010-yil|publisher=[[International Partnership for Human Rights (IPHR)]]|accessdate=17-aprel 2011-yil|archivedate=2012-10-12|archiveurl=https://www.webcitation.org/6BMgVK2lE?url=http://www.iphronline.org/kyrgyzstan_askarov_20100916_e.html}} {{Webarxiv|url=https://www.webcitation.org/6BMgVK2lE?url=http://www.iphronline.org/kyrgyzstan_askarov_20100916_e.html |date=2012-10-12 }}</ref>. Koʻplab xalqaro inson huquqlarini himoya qilish guruhlari qarshilik koʻrsatgan va qiynoqlar va sud zalida militsiya xodimlari tomonidan guvohlarni qoʻrqitish kabi kamchiliklarga toʻla deb koʻrsatilgan sud jarayoni ortidan Asqarov bir umr qamoq jazosiga hukum qilingan<ref name="BBC">{{veb manbasi |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-11326361 |title=Human rights groups condemn Kyrgyzstan activist jailing |date=16-sentabr 2010-yil |publisher=[[BBC News]] |accessdate=17-aprel 2011-yil}}</ref>. 2010-yil noyabrda Asqarovning sogʻligʻi qamalgani sabab tez surʼatda yomonlashayotgani aytildi. [[Human Rights Watch]], [[Reporters Without Borders]], [[People In Need]], [[Committee to Protect Journalists]] va [[Amnesty International]] kabi bir qancha guruhlar Asqarovni qoʻllab, uni ozodlikka chiarishga chorladi. Amnesty International Asqarovni „[[vijdon mahbusi]]“ ({{lang-en|prisoner of conscience}}) deb topdi<ref name="Amnesty">{{veb manbasi |url=http://www.amnesty.org/en/library/asset/EUR58/021/2010/en/1e047da0-0125-4487-a844-98705bdb4f3d/eur580212010en.html |title=Kyrgyzstan: Further Information: Prisoner of Conscience on Brink of Death: Azimzhan Askarov |date=12-noyabr 2010-yil |publisher=[[Amnesty International]] |accessdate=17-aprel 2011-yil}}</ref>.

2015-yil AQSh Asqarovni „Inson huquqlari himoyachisi“ mukofoti bilan taqdirladi. Buni Qirgʻiziston hukumati qoralab, AQSh va Qirgʻiziston oʻrtasida hamkorlik boʻyicha 1993-yil imzolangan bitimni bekor qildi. 2016-yilning 12-iyulida Qirgʻiziston oliy sudi umbrbod qamoq jazosi hukmini bekor qildi hamda Asqarov ishini qayta koʻrib chiqish uchun Chuy viloyat sudiga joʻnatdi<ref>{{yangiliklar manbasi|title=Qirgʻiziston Oliy Sudi: Asqarov ishi qayta koʻrib chiqilsin, avvalgi hukmlar bekor qilinsin|url=http://www.ozodlik.org/a/27851192.html|accessdate=12.07.2016|work=Ozodlik radiosi|date=12.07.2016}}</ref>. 2017-yilning 24-yanvarida Asqarov qaytadan umrbod qamoq jazosiga hukm qilindi. Faol 2020-yilning 25-iyulida qamoqda vafot etdi.

== Shaxsiy hayoti ==
Azimjon Asqarov 1951-yilning  17-mayida [[Qirgʻiziston]]da joylashgan [[Jalolobod viloyati]]dagi [[Bozorqoʻrgʻon|Bozorqoʻrgʻon qishlogʻida]] tugʻilgan. [[Toshkent]]da badiiy sanʼat bilim yurtida oʻqigan. Uylanganidan keyin Asqarov 15 yil davomida rassom va bezakchi boʻlib ishlagan. Asqarov Xadicha Asqarovaga uylangan va ularning uch farzandi bor.

== Inson huquqlari boʻyicha faoliyati ==
Asqarov inson huquqlarini himoya qilish faoli boʻlib 1990-yillardan beri ishlab keladi<ref name="clovekvtisni">{{veb manbasi |url=http://www.clovekvtisni.cz/index2en.php?id=548&idArt=1942 |title=Azimjan Askarov, Winner of the Homo Homini Award - A Profile |year=2011 |publisher=[[People In Need (Czech Republic)|People in Need]] |accessdate=17-aprel 2011-yil }}{{Deadlink|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. 2002-yil Qirgʻiziston qamoqxonolaridagi ahvolni oʻrganish uchun „Воздух“ („Havo“) guruhiga asos solgan. Asqarov asosan Bozorqoʻrgʻon atrofida ishlagan va qoʻlga olingunicha guruhga rahbarlik qilgan. Faoliyati davomida militsiya shafqatsizligi va zoʻravonligi boʻyicha bir necha yangi ish ochgan<ref name="clovekvtisni" />. Uning izlanishlaridan keyin bir necha militsiya xodimi ishdan boʻshatilgan<ref name="clovekvtisni" />. Asqarov 2006-yil qiynoqlar haqidagi gaplarni tanqid qilib yozgani uchun uni prokuror tergovchisi sudlaganini aytgan. Olti oy choʻzilgan sud jarayonida Asqarov gʻolib chiqdi<ref name="clovekvtisni" />. Natijada Asqarovning soʻzlariga koʻra „Qonunni himoya qilish jamiyatida dushmanlar meni toʻxtatishga fursat poylab yurishardi“<ref name="clovekvtisni" />.

== Qoʻlga olinishi va sudlanishi ==
[[Tasvir:Askarov2.jpg|thumb|right|150px|2010-yilgi sud jarayoni davomida olgan tan jarohatlarini koʻrsatmoqda]]
2010-yil iyunda Qirgʻizistonda [[oʻzbeklar|oʻzbek]] va [[qirgʻizlar|qirgʻiz]] millatlari vakillari orasida [[Qirgʻizistondagi tartibsizliklar (2010)|qonli toʻqnashuvlar]] yuzaga keldi. Bu toʻqnashuvlarda asosan oʻzbek millatiga mansub 2 000 dan oshiq kishi halok boʻldi va yuz minglagan kishi boshqa joyga koʻchishga majbur boʻldi<ref name="BBC" /><ref>{{veb manbasi |url=http://www.segodnya.ua/news/14145188.html |title=В Киргизии уже не стреляют, но мародерство продолжается |publisher=Segodnya.ua |accessdate=15-iyun 2010-yil |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100617111828/http://www.segodnya.ua/news/14145188.html |archivedate=2010-06-17 |deadurl=no }}</ref>. Zoʻravonlikdan keyin oʻnlagan oʻzbek faollari va diniy yetakchilari Qirgʻiziston hukumati tomonidan qoʻlga olindi va milliy nizo chiqarishda ayblandi<ref name="Kramer">{{yangiliklar manbasi |title=Uzbeks Accused of Inciting Violence in Kyrgyzstan |author=Andrew E. Kramer |url=http://www.nytimes.com/2010/07/02/world/asia/02kyrgyzstan.html?scp=1&sq=askarov&st=cse |work=[[The New York Times]] |date=1-iyul 2010-yil |accessdate=16-aprel 2011-yil |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110426225625/http://www.nytimes.com/2010/07/02/world/asia/02kyrgyzstan.html?scp=1&sq=askarov&st=cse |archivedate=2011-04-26 |deadurl=no |seperator= }}</ref>. Bular orasida qotilliklarni va uylarni yoqish hollarini videoga olib yurgan Asqarov ham bor edi<ref name="Amnesty" />. Asqarov keyin videolarni xalqaro ommaviy axborot vositalirga tarqatdi va qirgʻiz harbiylarini qotilliklarda qatnashishda aybladi<ref>{{veb manbasi |url=http://www.washingtontimes.com/news/2010/jun/19/us-envoy-urges-action-kyrgyz-riots/ |title=U.S. envoy urges action on Kyrgyz riots |author=Romain Goguelin and Yuras Karmanau |date=19-iyun 2010-yil |work=The Washington Times |accessdate=6-avgust 2011-yil}}</ref>.

Asqarov 2010-yil 15-iyunda Bozoqqoʻrgʻonda qoʻlga olingan. Ozgina vaqtdan keyin Qirgʻizistonning inson huquqlar boʻyicha ombudsmeni [[Tursunbek Aqun]] bunga qarshi chiqqan<ref>{{veb manbasi |url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704638504575318863078391380.html |title=Kyrgyzstan Tears Down Barricades |author=Richard Boudreaux |date=21-iyun 2010-yil |work= [[The Wall Street Journal]] |accessdate=17-aprel 2011-yil}}</ref>.

Asqarov boshqa inson huquqlari himoyachilari bilan birga [[Jalolobod viloyati]]ning [[Novken tumani]]da joylashgan sudda sud qilingan<ref name="Amnesty" />. [[Human Rights Watch]]dan borgan kuzatuvchi himoyalanuvchida ham, guvohlarda ham yangi koʻkarishlar koʻringanini va ularda qiynoq alomlatlari boʻlganligini aytgan<ref name="HRW">{{veb manbasi |url=http://www.hrw.org/en/news/2010/06/23/kyrgyzstan-ensure-safety-due-process-detained-activist |title=Kyrgyzstan: Ensure Safety, Due Process for Detained Activist |date=23-iyun 2010-yil |publisher=Human Rights Watch |accessdate=6-avgust 2011-yil}}</ref>. Kuzatuvchi yana Asqarovni, boshqa himoyalanuvchilarni va ularning advokatlarini sudda oʻtirganlar ochiqchasiga qoʻrqitishganini va ularga hujum qilishganini aytgan. Qonun himoyachilari boʻlsa hech nima qilmasdan qarab turishgan<ref name="BBC" />. Asqarovning advokati Nurbek Toqtaqunov milliy nizo davomida halok boʻlgan militsiya xodimining qarindoshlari unga kelib Asqarovni himoya qilishda davom etsa kuch ishlatishlarini aytib qoʻrqitishgan. Amnesty International Asqarov va Toqaqunovning xavfsizligidan xavotirga tushib ularni himoyalashga chiqarigan<ref>{{veb manbasi |url=http://www.amnesty.org/en/library/asset/EUR58/005/2010/en/a875ff0a-6cce-4741-9ad8-4d7ab48d57ce/eur580052010en.html |title=Human Rights Defender Beaten in Custody: Azimzhan Askarov |date=25-iyun 2010-yil |publisher=Amnesty International |accessdate=6-avgust 2011-yil |archivedate=2012-10-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121007174405/http://www.amnesty.org/en/library/asset/EUR58/005/2010/en/a875ff0a-6cce-4741-9ad8-4d7ab48d57ce/eur580052010en.html }} {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121007174405/http://www.amnesty.org/en/library/asset/EUR58/005/2010/en/a875ff0a-6cce-4741-9ad8-4d7ab48d57ce/eur580052010en.html |date=2012-10-07 }}</ref>.

Asqarov militsiyada ushlab turilgan vaqtida uni urishganini va qiynashganini aytgan<ref name="clovekvtisni" />. Asqarovning advokatlari uning orqasi koʻkarib ketganini aytishgan<ref name="Kramer" />. 2010-yil 4-noyabrda prokuror matbuot anjumani qilib doʻpposlash yuz berganini rad qilgan<ref name="Amnesty" />.

== Qamalishi va sogʻligʻi ==
2010-yil 10-noyabrda Asqarovga chiqarilgan farmonni apellatsiya sudi qoʻllagan. Ikki kundan keyin [[Amnesty International]] Asqarovning sogʻligʻi tezlik bilan yomonlashayotgani haqida xabar bergan. Keyin uni qamoqxonadan [[Bishkek]]dagi shifoxonalardan biriga olib borishgan<ref>{{veb manbasi |url=http://www.uznews.net/news_single.php?lng=en&sub=&cid=3&nid=15624 |title=Jailed ethnic Uzbek activist admitted to Kyrgyz capital’s prison hospital |date=12-noyabr 2010-yil |publisher=uznews.net |accessdate=17-aprel 2011-yil}}</ref>. Uning oila aʼzolari Asqarov qamoqxonada yaxshi qaralmayotganidan xavotirda ekanliklarini aytishgan<ref name="Amnesty" />.

2011-yil 8-fevralda Qirgʻiziston oliy sudi Asqarovning ishi boʻyicha yangi dalillarni koʻrib chiqishga rozi boʻlgan. Ammo koʻrib chiqish keyinga qoldirilgan<ref name="FIDH">{{veb manbasi |url=http://www.fidh.org/ASKAROV-Case |title=Askarov Case |date=30-mart 2011-yil |publisher=[[International Federation for Human Rights]] |accessdate=17-aprel 2011-yil |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110501024712/http://fidh.org/ASKAROV-Case |archivedate=2011-05-01 |deadurl=no }}</ref>. 2011-yil 11-aprelda ishini koʻrib chiqish ikkinchi marta qoldirilgan<ref name="Uznews1" />. 2011-yil 20-dekabrda Qirgʻiziston oliy sudi Asqarovga chiqarilgan hukmni kuchda qoldirgan<ref name="Kloop1">{{yangiliklar manbasi | url = http://kloop.kg/blog/2011/12/21/verhovny-j-sud-otstavil-v-sile-pozhiznenny-j-prigovor-azimzhanu-askarovu/ | title=Верховный суд оставил в силе пожизненный приговор Азимжану Аскарову (Russian) | work=Kloop | date=2011-12-20}}</ref>.

Asqarovning advokati keyin oliy sud qarorini BMT inson huquqlari konsuliga appelatsiya qilishga qaror qilgan,<ref name="Kloop1" />. ammo Asqarovning oʻzi bunga qarshi boʻlgan. Sabab sifatida qaror chiqquncha tirik qolmasligi mumkinligini aytgan<ref name="Kloop2">{{yangiliklar manbasi | url = http://kloop.kg/blog/2012/02/06/pravozashhitnika-askarova-vpervy-e-navestil-deputat-parlamenta/ | title=Правозащитника Аскарова впервые навестил депутат парламента (Russian) | work=Kloop | date=2012-02-06}}</ref>. Asqarov oʻz ishi Qirgʻiziston ichida qayta koʻrib chiqilishini istaydi<ref name="Kloop2" />.

2013-yil martda Azimjon Asqarovning turmush oʻrtogʻi Xadicha Asqarova xalqaro tashkilotlarga ochiq xat bilan murojaat qilgani xabar qilindi. Xadicha Asqarova yordam soʻrab [[BMT Inson Huquqlari Komissarligi]]ning [[Markaziy Osiyo]] idorasiga, [[Yevropa Ittifoqi]]ning [[Qirgʻiziston]]dagi elchiligiga, [[Yevropada Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkiloti]]ning [[Bishkek]]dagi idorasiga, [[AQSh Davlat Departamenti]]ga, [[AQSh]], [[Germaniya]] va [[Fransiya]] elchixonalariga va yana boshqa bir necha xalqaro tashkilotlarga murojaat qilgan<ref>{{yangiliklar manbasi|title=Azimjon Asqarov rafiqasi xalqaro tashkilotlardan koʻmak soʻradi|url=http://www.bbc.co.uk/uzbek/central_asia/2013/03/130304_azimjon_asqarovs_wife_appeal.shtml|accessdate=7-mart 2013-yil|newspaper=BBC|date=4-mart 2013-yil}}</ref>.

== Xalqaro eʼtibor ==
Amnesty International, Human Rights Watch,<ref name="HRW"/>. [[Committee to Protect Journalists]],<ref>{{veb manbasi |url=http://www.cpj.org/blog/2011/03/otunbayeva-must-put-words-into-action-in-askarov-c.php#more |title=Otunbayeva must put words into action in Askarov case |author=Muzaffar Suleymanov |date=11-mart 2011-yil |publisher=[[Committee to Protect Journalists]] |accessdate=17-aprel 2011-yil |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110418233553/http://www.cpj.org/blog/2011/03/otunbayeva-must-put-words-into-action-in-askarov-c.php#more |archivedate=2011-04-18 |deadurl=no }}</ref>. [[Front Line]],<ref>{{veb manbasi |url=http://www.newssafety.org/index.php?option=com_content&view=article&id=19113:media-watchdog-calls-on-kyrgyzstan-to-release-journalists-amid-ethnic-strife&catid=100:kyrgyzstan-media-safety |title=Kyrgyzstan: Update - Unfair trial and fear of torture of human rights defender Mr Azimjan Askarov |date=13-sentabr 2010-yil |publisher=[[Front Line (NGO)|Front Line]] |accessdate=17-aprel 2011-yil |arxivsana=2012-03-10 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20120310080040/http://www.newssafety.org/index.php?option=com_content&view=article&id=19113:media-watchdog-calls-on-kyrgyzstan-to-release-journalists-amid-ethnic-strife&catid=100:kyrgyzstan-media-safety }}</ref>. [[International Partnership for Human Rights (IPHR)]],<ref name="IPHR" />. va [[International Federation for Human Rights]]<ref name="FIDH" />. hammasi Asqarovga chiqarilgan hukmni qoraladi. Committee to Protect Journalists Asqarov va u bilan birga qamalgan Ulugʻbek Abdusalomovni ozod qilishga, ularni qamagan militsiya xodimlarini „mansablarini suiisteʼmol qilishgani uchun“ tergov qilishga chaqirgan<ref>{{veb manbasi |url=http://www.cpj.org/2010/06/kyrgyzstan-detains-journalists-as-violence-continu.php |title=Kyrgyzstan detains journalists as violence continues |author=Committee to Protect Journalists |date=23-iyun 2010-yil |accessdate=17-aprel 2011-yil |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110419030636/http://www.cpj.org/2010/06/kyrgyzstan-detains-journalists-as-violence-continu.php |archivedate=2011-04-19 |deadurl=no }}</ref>. [[AQSh|Amerika]]lik aktyor [[Martin Sheen]] ham Asqarovni qoʻlladi<ref>{{veb manbasi |url=http://centralasianewswire.com/International/Actor-Martin-Sheen-takes-up-cause-of-ethnic-Uzbek-rights-advocate/viewstory.aspx?id=3701 |title=Actor Martin Sheen takes up cause of ethnic Uzbek rights advocate |date=31-may 2011-yil |publisher=centralasianewswire.com |accessdate=17-aprel 2011-yil |archivedate=2012-07-07 |archiveurl=https://archive.today/20120707190822/http://centralasianewswire.com/International/Actor-Martin-Sheen-takes-up-cause-of-ethnic-Uzbek-rights-advocate/viewstory.aspx?id=3701 }} {{Webarxiv|url=https://archive.today/20120707190822/http://centralasianewswire.com/International/Actor-Martin-Sheen-takes-up-cause-of-ethnic-Uzbek-rights-advocate/viewstory.aspx?id=3701 |date=2012-07-07 }}</ref>. Bishkekdagi AQSh elchixonasi ham Qirgʻiziston hukumatini Asqarovning arizasini „betaraf qarab chiqishga“ chaqirgan<ref name="Uznews1">{{veb manbasi |url=http://www.uznews.net/news_single.php?lng=en&sub=usual&cid=32&nid=16921 |title=Case of Kyrgyz activist sentenced to life for ethnic clashes stalls |date=11-aprel 2011-yil |publisher=uznews.net |accessdate=17-aprel 2011-yil}}</ref>. [[Reporters Without Borders]] uni zudlik bilan ozod qilishga chaqirgan<ref>{{veb manbasi |url=http://www.ecoi.net/local_link/144843/259855_de.html |title=Call for humane treatment for jailed journalists and respect for press charter |date=19-avgust 2010-yil |publisher=[[Reporters Without Borders]] |accessdate=18-aprel 2011-yil |arxivsana=2016-03-27 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20160327083019/http://www.ecoi.net/local_link/144843/259855_de.html }}</ref>.

2011-yil 8-martda [[People In Need]] Asqarovga „inson huquqlari, demokratiya va siyosiy mojarolarni kuch ishlatmasdan yechish yoʻllarini targʻib qilgani uchun“ [[Homo Homini Award]] mukofotini berdi<ref name="clovekvtisni" />. Asqarov qamoqxonadan „Yosh boladek yigʻladim. Quvonchimni izhor qilishga soʻz yoʻq. Koʻp qiynoqlardan va kamsitishlardan keyin yana bir bor inson huquqlari va adolat uchun kurashishning baland qiymatini anglab yetdim!“<ref name="clovekvtisni" /> deb javob yozgan.

2011-yil mayda Asqarovning rasmlari koʻrgazmasi ochildi. Koʻrgazmani uning ayoli va bir necha inson huquqlari tashkilotlari uyushtirdi<ref name="paint">{{veb manbasi |url=http://www.rferl.org/content/jailed_kyrgyz_activists_exhibition/24177367.html |title=Exhibition Opens Of Paintings By Jailed Kyrgyz Rights Activist |date=17-may 2011-yil |publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty |accessdate=24-may 2011-yil}}</ref><ref name="paint2">{{yangiliklar manbasi | url = http://kloop.kg/blog/2011/05/17/v-bishkeke-vystavleny-kartiny-osuzhdennogo-azimzhana-askarova/ | title=В Бишкеке выставлены картины осужденного Азимжана Аскарова (Russian) | work=Kloop | author=Ayim Baky | date=2011-05-17}}</ref>. Rasmlarda „Fargʻona vodiysi aholisi va ularning kundalik hayotidan lavhalar“ tasvirlangan<ref name="paint"/>.

2012-yil Asqarovga [[Jurnalistlarni Himoya Qilish Komiteti]] ({{lang-en|Committee to Protect Journalists}}) [[Matbuot Erkinligi Xalqaro Mukofoti]]ni ({{lang-en|International Press Freedom Award}}) berdi<ref>{{yangiliklar manbasi|title=Azimjon Asqarov - matbuot erkinligi bo'yicha xalqaro mukofot sohibi|url=http://www.amerikaovozi.com/content/nyc-cpj-international-award-askarov/1551492.html|accessdate=30-yanvar 2013-yil|newspaper=[[Amerika Ovozi]]|date=24-noyabr 2012-yil}}</ref>. Mukofot hujum, qoʻrqitish yoki qamalishga qaramasdan matbuot erkinligi uchun kurashishda jasorat koʻrsatgan jurnalistlarga beriladi<ref name="2012 awards">{{veb manbasi|url=http://cpj.org/awards/2012/|title=CPJ International Press Freedom Awards 2011|publisher=Committee to Protect Journalists|archiveurl=https://www.webcitation.org/6As7WSZve?url=http://cpj.org/awards/2012/|archivedate=2012-09-22|accessdate=22-sentabr 2012-yil}}</ref>.

2015-yil AQSh Asqarov hamda Venesualada faoliyat yurituvchi „[[Foro Penal]]“ nodavlat tashkilotini „Inson huquqlari himoyachisi“ ({{lang-en|Human Rights Defender Award}}) mukofoti bilan taqdirladi<ref name="2014 Human Rights Defender">{{cite web |title=Winners of the 2014 Human Rights Awards |url=https://2009-2017.state.gov/r/pa/prs/ps/2015/07/245023.htm |website=[[United States Department of State]] |access-date=24 April 2024 |date=17 July 2015}}</ref>. [[Amerika Qoʻshma Shtatlari davlat departamenti]]ning mukofot eʼlon qilingan matbuot relizida Asqarov „2010-yilning iyunida sodir boʻlgan milliy zoʻravonlik davomida sodir etilgan oʻlim va vayronagarchilikni hujjatlashtirgani, keyinchalik oʻzi bu hodisalarga bogʻliq ayblovlar bilan qoʻlga olingani“ eʼtirof etildi<ref name="2014 Human Rights Defender"/>. Buni Qirgʻiziston hukumati qoralab, AQSh va Qirgʻiziston oʻrtasida hamkorlik boʻyicha 1993-yil imzolangan bitimni bekor qildi<ref>{{veb manbasi |url=http://www.ozodlik.org/content/article/27142495.html|title=Qirgʻiziston AQSh bilan hamkorlik shartnomasini bekor qildi|date=22-iyul 2015-yil|publisher=Ozodlik radiosi|accessdate=29-iyul 2015-yil}}</ref>. 

== Oʻlimi ==
[[Fayl:Azimzhan Askarov&#039;s body transportation.jpg|thumb|Asqarovning murdasi Qirgʻizistondan Oʻzbekistonga olib ketilmoqa]]
Asqarov 2020-yilning 25-iyulida — [[pnevmoniya]] alomatlari bilan shifoxonaga yotqizilganidan keyin bir kun oʻtib vafot etdi. Oʻlimi paytida 59 yoshda boʻlgan Asqarov yurak va boshqa surunkali xastaliklardan aziyat chekib kelgan edi<ref name=AP>{{yangiliklar manbasi|title=Kyrgyzstan’s rights activist Azimzhan Askarov dies at 69|url=https://apnews.com/7f5051e03ec0b5e4e4db9e16e293d7ed|date=23-iyul 2020-yil|accessdate=25-iyul 2020-yil|agency=Associated Press}}</ref><ref>{{veb manbasi|url=https://24.kg/english/160697_Sentenced_to_life_imprisonment_Azimzhan_Askarov_dies_in_prison/|title=Sentenced to life imprisonment Azimzhan Askarov dies in prison|first=Darya|last=PODOLSKAYA|date=25-iyul 2020-yil|website=24.kg|accessdate=25-iyul 2020-yil}}</ref>. U 2020-yilning 31-iyulida [[Oʻzbekiston]]ning [[Toshkent viloyati]]da dafn etildi. Oʻlimidan oldin faol Oʻzbekistonda dafn etishlarini vasiyat qilgan edi. Shuningdek, uning qarindoshlari agar u Qirgʻizistonda dafn etiladigan boʻlsa, qabri qirgʻiz millatchilari tomonidan vandalizmga uchrashidan xavotir olgan<ref>{{yangiliklar manbasi |title=Rights defender Azimjan Askarov laid to rest in Uzbekistan |url=https://en.fergana.news/news/120692/ |accessdate=2-avgust 2020-yil |work=Fergana |date=31-iyul 2020-yil}}</ref>.

== Manbalar ==
{{manbalar|2}}

== Havolalar ==
{{Commons turkum|Azimzhan Askarov}}
*[http://freedomhouse.kg/home/186-video-o-azimzhane-askarove-pravozashchitnike-otbyvayushchego-pozhiznennoe-zaklyuchenie-v-kyrgyzstane Azimjon Asqarov] {{Webarxiv|url=https://archive.today/20130615174315/http://freedomhouse.kg/home/186-video-o-azimzhane-askarove-pravozashchitnike-otbyvayushchego-pozhiznennoe-zaklyuchenie-v-kyrgyzstane |date=2013-06-15 }}, [[Freedom House]] tayyorlagan qisqa hujjatli film {{ref-ru}} (inglizcha, qirgʻizcha va oʻzbekcha subtitrlar bilan)
* [http://www.ozodlik.org/content/article/2158719.html „Azimjon Asqarov bir umrlik qamoqqa hukm etildi“], ''[[Ozodlik radiosi]]'', 15.09.2010.
* [http://www.ozodlik.org/content/azimjon_asqarov_ezdu_niyatli_rassom/24177161.html „Azimjon Asqarov — ezgu niyatli rassom“], ''Ozodlik radiosi'', 17.05.2011.
* [http://www.ozodlik.org/content/article/24448170.html „Azimjon Asqarov hozircha ochlik eʻlon qilmaydi“], ''Ozodlik radiosi'', 11.01.2012.
* [http://www.ozodlik.org/content/article/24776858.html „Azimjon Asqarovni New Yorkda nufuzli mukofot kutmoqda“], ''Ozodlik radiosi'', 21.11.2012.

{{Footer CPJ International Press Freedom Award laureates}}
{{Footer Homo Homini Award laureates}}

{{Bu yaxshi maqola}}

{{DEFAULTSORT:Asqarov, Azimon}}
{{Ovozli Vikipediya|sana=2022-08-14|Azimjon Asqarov.ogg}}
[[Turkum:Qirgʻizistonlik faollar]]
[[Turkum:Qirgʻizistonlik jurnalistlar]]
[[Turkum:Qirgʻizistonlik oʻzbeklar]]
[[Turkum:1951-yilda tugʻilganlar]]
[[Turkum:2020-yilda vafot etganlar]]