Al-Masjid al-Harom sahifasining manbasini koʻrish

{{Masjid
 |Oʻzbekcha nomi        = al-Masjid al-Haram
 |Asl nomi   =  {{lang-ar|المسجد الحرام}}
 |Tasvir             = Kaaba mirror edit jj.jpg
 |Tasvir imzosi     = al-Masjid al-Haramdagi kaʼba binosi
 |Tasvir kengligi      = <!-- по умолчанию 270 px-->
 |Mamlakat                  =  Saudiya Arabistoni
 |Hudud turi             = viloyat
 |Hudud                  = Makka
 |Joylashuv nomi = shahar
 |Joylashuvi          = Makka
 |Manzil                   = 
 |lat_dir = N|lat_deg = 21|lat_min = 25|lat_sec = 21
 |lon_dir = E|lon_deg = 39|lon_min = 49|lon_sec = 35
  |region     =   
  |CoordScale = 
 |Maqomi                  = 
 |Maktab yoʻnalishi          = sunniy
 |IDB                     = 
 |Mulkdor             = 
 |Masjid turi              = Jomeʼ-Masjid
 |Meʼmoriy uslub     = Islom meʼmorchiligi
 |Loyiha muallifi           = 
 |Meʼmor              = 
 |Binokor               = [[Ibrohim alayhis-salom|Ibrohim]] paygʻambar va uning oʻgʻli [[Ismoil alayhis-salom|Ismoil]]
 |Binokorlik tashabbuschisi = 
 |Homiylar          = 
 |Asosiy sana           = {{Diqqatga sazovor joylar/Sana||||||}}
 |Qurila boshladi    = 
 |Qurilib bitkazildi = 
 |Imom                    = 
 |Holati               = amaldagi
 |Umumiy maydoni           = 
 |Oʻlchami                 = 900 000 kishi
 |Bino maydoni       = <!-- м²-->
 |Hajmi             = 
 |Gumbazlar soni      = 
 |Balandligi                  = 
 |Gumbaz balandligi           = 
 |Gumbaz yoʻgʻonligi          = 
 |Minoralar soni    = 9
 |Minoralar balandligi         = 89 m
 |Qurilish materiali                = 
 |Taroveh                 = 
 |Saharlik va iftor           = 
 |Kutubxona              = 
 |Madrasa                 = 
 |Sayt                    = http://www.gph.gov.sa/
 |Qoʻshimcha maʼlumotlar = <!-- 16.12-->
 |Commons = Masjid al-Haram
}}
'''al-Masjid al-Haram''' ({{lang-ar|المسجد الحرام}} „Muqaddas Masjid“) — dunyodagi eng katta [[masjid]], Makkadagi Kaʼba ibodatxonasi va u bilan bogʻliq boʻlgan majmua. Ushbu masjid [[Makka]] [[shahar|shahrida]] boʻlib [[musulmon]]lar [[namoz]] qilganda yuzlanadigan hamda musulmonlar tarafidan dunyogagi eng muqaddas joy deb bilingan [[Kaʼba]]ni oʻrab olgan. Ushbu masjid „Haram“ yoki „Haram Sharif“ deb ham tilga olinadi.

[[Qurʼon]]da shu nom bilan tilga olingan. Bu majmua qadimdan mavjud boʻlgan, [[arablar]]da [[islom]]gacha ham sigʻiniladigan muqaddas joylardan biri hisoblangan. Yunon tarixchisi [[Ptolemey]] asarlarida [[II asr]]da [[Makka]] va undagi ibodatxonaning mavjudligi tilga olingan. [[630-yil]]i musulmonlar Makkani egallagach, Al-masjid al-Haram islom dinining markazi, eng muqaddas ibodatxona deb tanilgan. Al-masjid al-Haram majmuasining markazida Kaʼba va hovlisida [[Zamzam]] bulogʻi, ikki tepalik ([[Safo va Marva]]) bor. Tepaliklar tim bilan tutashtirilgan. Masjid [[1570-yil]]da majmua boʻlib shakllangan. Toʻgʻri toʻrtburchak tarhli (160*110 m), [[hovli]] atrofi 3—4 qatorli ravoqli ustunlar qatori bilan oʻralgan. Ustun (jami 550 ta)lar marmar va granitdan ishlangan. Boshasi muqarnaslar bilan bezatilgan. Shim. va jan.-gʻarbiy qismidagi koʻchaga qaragan peshayvon asosiy binodan bir oz tashqariga chiqarib qurilgan. Bino burcheklariga 7 salo-batli minora ishlangan [ulardan eng qadimiysi (757 yilda qurilgan) shim. qismida joylashgan, shimoli-sharqiy qismidagisi 15-asrda, qolganlari 16-asr boshlarida qurilgan]. Al-masjid al-Haram musulmonlar haj qiladigan mukaddas joy hisoblanadi. U gʻayrimuslimlar uchun yopiqdir. Oxirgi taʼmirlash ishlaridan soʻng Al-m. alH. maydoni kengayib, 328 ming kv.m.ni tashkil etadi. Bu bir vaqtning oʻzida 730 ming, haj va [[umra]] paytlarida esa 1 mln. namozxonni oʻz bagʻriga sigʻdira oladi. Haj marosimining boshlanishi va tugʻallanishida albatta Al-masjid al-Haramga kelib Kaʼba tavof qilinadi. <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil.</ref>

== Manbalar ==
{{manbalar}}

== Sh. qarang ==
* [[Masjid]]
* [[al-Masjid al-Aqso]]
* [[al-Masjid an-Nabaviy]]

{{islam-stub}}
{{mosque-stub}}
{{Saudiya Arabistoni masjidlari}}
[[Turkum:Saudiya Arabistoni]]
[[Turkum:Saudiya Arabistonidagi masjidlar]]