Tartus

Tartus
Tartus; طَرْطُوس
	Shahar
	34°53′00″N 35°53′00″E / 34.88333°N 35.88333°E G OKoordinatalari: 34°53′00″N 35°53′00″E / 34.88333°N 35.88333°E G O
Mamlakat	Suriya
muhofaza	Tartus
tuman	Tartus
Hukumat
• Voliy	Firas Ahmad al-Hamid
Asos solingan	Miloddan avvalgi 2-ming yillik
Maydon	20 km2 (7.7 mi²)
Markazi balandligi	22 m
Rasmiy til(lar)i	arab tili
Aholisi (2023)	458,327
Vaqt mintaqasi	UTC+3
Telefon kodi	+963 43
	Tartus

Tartus (arabcha: طرطوس) — Suriyaning gʻarbiy qismidagi shahar. Tartus muhofazasining maʼmuriy markazi.

Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sanoati va dengiz floti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tartus Suriyaning muhim savdo markazi boʻlib, mamlakatning Oʻrta yer dengizidagi ikkita asosiy portidan biriga ega. Shahar porti katta kengayishni boshdan kechirmoqda, chunki Iroqning koʻplab import tovarlari Tartus porti orqali Iroqni qayta qurish ishlariga yordam berish uchun keltiriladi^[3]. Shaharda kuniga 6,5 ming tonna sement ishlab chiqarish quvvatiga ega sement zavodi mavjud^[4]. Shaharda farmatsevtika sanoati ham mavjud, mamlakatda mojaro boshlanganidan beri yettita farmatsevtika zavodi ochildi va yana 3 tasi qurilmoqda^[5]. Shahar sanoat zonasida oziq-ovqat, kimyo va yogʻochni qayta ishlash sanoati ham mavjud^[6].

Xizmat koʻrsatish sohasi Tartus shahrida bandlik uchun eng jozibador sohalardan biridir^[7]. Yaxshi ilmiy malakaga ega boʻlgan aholisining yuqori foizi xizmat koʻrsatish sohasida ishlaydi hamda ular davlat va xususiy sektor oʻrtasida taqsimlanadi, garchi xususiy sektorning ishtiroki Oʻrta yer dengizining boshqa qirgʻoqboʻyi shaharlari bilan solishtirganda hali ham talab darajasidan past.

Turizmi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tartus — sayyohlar uchun sevimli manzil va binolari, bozorlari, zamonaviy kurortlari, sayyohlik inshootlari va porti bilan goʻzal zamonaviy shahar. Tartus plyajlari Suriya qirgʻogʻining goʻzal davomi boʻlib, uzunligi taxminan 90 km, yumshoq qum, shaletlar, mehmonxonalar, kafelar va dengiz restoranlari joylashgan^[8]. Soʻnggi bir necha yil ichida shaharga investitsiyalar kiritildi. Eng kattasi Antaradus va Porto qirgʻoqlarini rivojlantirishdir^[9].

Rossiya harbiy-dengiz bazasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tartusda 1971-yilda Suriya bilan tuzilgan shartnomaga koʻra, Sovet davridan qolgan harbiy-dengiz kuchlarining taʼminot va texnik bazasi joylashgan boʻlib, unda hozirgacha Rossiya harbiy-dengiz kuchlari xizmat qiladi. Tartus sobiq Sovet Ittifoqidan tashqaridagi soʻnggi rus harbiy bazasi va uning Oʻrta yer dengizidagi yagona yonilgʻi quyish joyi boʻlib, Rossiya harbiy kemalarini NATO aʼzosi boʻlgan Turkiya boʻgʻozlari orqali Qora dengiz bazalariga qaytishdan saqlaydi^[10].

Madaniyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Muzeyi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avliyo Meri sobori dastlab 12-asrda Tampler cherkovi sifatida qurilgan. Sobor musulmonlar shaharni egallab olgandan keyin masjid, keyin esa Usmonlilar tomonidan kazarma sifatida foydalanilgan. U Fransiya mandati ostida taʼmirlangan va 1956-yildan buyon binoda Amrit va mintaqadagi boshqa koʻplab joylardan topilgan qadimiy buyumlar namoyish etilgan Tartus milliy muzeyi joylashgan^[11].

2021-yil sentyabr oyida Qadimiy ashyolar bosh boshqarmasi Tartus milliy muzeyida parchalanib ketgan meʼmoriy elementlarni keng qamrovli taʼmirlash va oʻrnatish ishlarini boshladi^[12].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ „President al-Assad issues decrees on appointing new governors for eight Syrian provinces“. Syrian Arab News Agency (2022-yil 20-iyul). Qaraldi: 2022-yil 15-avgust.
↑ „Tartus Population 2023“. Macrotrends. Qaraldi: 2023-yil 21-iyul.
↑ „World Bank Progress Report, 31 December 2005“. 2006-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2006-yil 7-avgust.
↑ „Cement Factory in Tartous province“ (2022-yil 31-yanvar).
↑ „Pharmaceutical industry reactivated in Tartous through 7 laboratories“. SANA (2022-yil 29-may). Qaraldi: 2022-yil 4-sentyabr.
↑ „28 new industrial facilities start production in Tartous during first half of 2019“. SANA. Qaraldi: 2022-yil 14-sentyabr.
↑ „58 new facilities at Tartous industrial zone“ (2021-yil 22-oktyabr).
↑ „Al-Ahlam Beach in Tartus“. SANA (2015-yil 19-avgust). Qaraldi: 2022-yil 4-avgust.
↑ „antaradus.com“. antaradus.com. Qaraldi: 2020-yil 29-may.
↑ Kramer, Andrew E.. „Russian Warships Said to Be Going to Naval Base in Syria“ (2012-yil 18-iyun). 2022-yil 5-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 20-iyun.
↑ „Tartous Museum“. SANA (2022-yil 7-mart). Qaraldi: 2022-yil 8-sentyabr.
↑ Nisreen Othman/ Mazen Eyon.. „Archaeology Department starts acts of restoration of Tartous Cathedral Museum“. SANA (2021-yil 14-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 14-sentyabr.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Geografiyaga oid ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

[1] „President al-Assad issues decrees on appointing new governors for eight Syrian provinces“. Syrian Arab News Agency (2022-yil 20-iyul). Qaraldi: 2022-yil 15-avgust.

[2] „Tartus Population 2023“. Macrotrends. Qaraldi: 2023-yil 21-iyul.

[WB_Report-3] „World Bank Progress Report, 31 December 2005“. 2006-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2006-yil 7-avgust.

[4] „Cement Factory in Tartous province“ (2022-yil 31-yanvar).

[5] „Pharmaceutical industry reactivated in Tartous through 7 laboratories“. SANA (2022-yil 29-may). Qaraldi: 2022-yil 4-sentyabr.

[6] „28 new industrial facilities start production in Tartous during first half of 2019“. SANA. Qaraldi: 2022-yil 14-sentyabr.

[7] „58 new facilities at Tartous industrial zone“ (2021-yil 22-oktyabr).

[8] „Al-Ahlam Beach in Tartus“. SANA (2015-yil 19-avgust). Qaraldi: 2022-yil 4-avgust.

[9] „antaradus.com“. antaradus.com. Qaraldi: 2020-yil 29-may.

[10] Kramer, Andrew E.. „Russian Warships Said to Be Going to Naval Base in Syria“ (2012-yil 18-iyun). 2022-yil 5-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 20-iyun.

[11] „Tartous Museum“. SANA (2022-yil 7-mart). Qaraldi: 2022-yil 8-sentyabr.

[12] Nisreen Othman/ Mazen Eyon.. „Archaeology Department starts acts of restoration of Tartous Cathedral Museum“. SANA (2021-yil 14-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 14-sentyabr.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

k m t Suriya shaharlari va shaharchalari roʻyxati
Muhofaza markazlari	Damashq Darʼo Dayr uz-Zavr Halab Hamo Hasaka Hims Idlib Loziqiya Qunaytira Raqqa Rif Damashq Suvaydo Tartus
Tuman markazlari	Abu Kamol Afrin Ariho Atorib Ayn al-Arab Azoz al-Bob Baniyas Dorayyo Dayr Hofir Dumo Duraykish Fiq al-Haffa Harim Izra' Jabla Jarobulus Jisr ash-Shugʻur Maarat an-Noʻmon Al-Malikiya Manbij Masyof Mayadin Mharda Al-Muharram An-Nabk Palmira Qamishli Qardaha Qatana Qudsiya Al-Qusayr al-Qutayfa Ra's al-'Ayn Ar-Rastan as-Safira Safita Salomiya Salhad As-Sanamayn As-Suqaylabiya Talkalax At-Tall Tell Abyad At-Tavra Yabroʻd Az-Zabadoniy Shahba Ash-Shayx Badr
Nohiya markazlari	Abu Qilqil Abu al-Thuhur Akhtarin Amuda Arbeen Arima al-Ariqah al-Arishah Armanaz Arwad al-Asharah Assal al-Ward Awj Ayn al-Fijah Ayn Halaqim Ayn Issa Ayn al-Nasr Babbila Banan Barri Sharqi Beit Jinn Binnish Bir al-Helou Busro Bulbul Busayrah Da'el al-Dana Darat Izza Darkush al-Darbasiyah Deir Atiyah al-Dimas al-Dumayr Furqlus Ghabaghib Ghandoura al-Ghariyah al-Ghizlaniyah al-Hader Hadidah al-Hajar al-Aswad al-Hajib Hajin al-Hamidiyah al-Hamraa Harasta Harbnafsah Harran al-Awamid al-Hirak Hish Hisyah Al-Hol Huraytan al-Huwash Ibbin Samaan Ihsim Jayrud al-Jalaa al-Janudiyah Jaramana al-Jarniyah Jasim al-Jawadiyah Jubb al-Jarrah Jubb Ramlah Jindires al-Jiza al-Qabu Kafr Batna Kafr Nabl Kafr Takharim Kafr Zita al-Karamah al-Kasrah Kessab al-Khafsah Khan Shaykhun Khasham Kirnaz Kuwayris Sharqi Khanaser Khirbet Ghazaleh Khirbet al-Tin Mahmoud al-Kiswah Ma'arrat Misrin Maabatli Maadan Ma'loula Madaya Mahin Malah al-Malihah al-Mansurah Mare' Markada Mashta al-Helu Maskanah al-Masmiyah al-Mazraa Muhambal Muhasan al-Musayfirah al-Mushannaf Muzayrib al-Nashabiyah al-Nasirah Nawa Nubl al-Qadmus al-Qahtaniyah Qalaat al-Madiq Qarah al-Qaryatayn al-Qurayya Qurqania Rajo Rankus Rasm Harmil al-Imam al-Rai al-Riqama al-Ruhaybah al-Saan Saasaa Sabburah al-Sabe' Biyar al-Sabkhah Sadad Sahnaya Saidnaya Salqin Saraqib Sarmin Sarrin Soʻvron Sebei al-Shaddadah al-Shajara Shaqqa Sharran Shathah Shaykh al-Hadid al-Shaykh Maskin Shayukh Tahtani Shin Sinjar Sirghaya Slinfah Suluk al-Surah al-Saghirah al-Suwar Suran al-Susah al-Sukhnah al-Tabni Talbiseh Taldou al-Tamanah Tasil Tell al-Daman Tell Hamis Tell Rifaat Tell Salhab Tell Tamer Tedef Thiban Uqayribat Urum al-Kubra Wadi al-Oyun al-Yaarubiyah al-Zirbah az-Ziyarah