Shamollash

Ishoratlarni tahrirla
Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Shamollash — organizm sovqotishi oqibatida kelib chiqadigan oʻtkir respirator kasalliklarning umumiy nomi. Havo haroratining pasayishi, namligining ortishi va boshqa omillar shamollashga sabab boʻladi. Shamollash kishining kuch-quvvatini va organizmning mikroblarga qarshi kurashish qobiliyatini susaytiradi. Shamollash deganda koʻpincha nafas yoʻli kasalliklari: tumov, katar, bronxit, zotiljam, gripp va boshqalar tushuniladi. Shamollagan kishining eti uvishadi yoki sovqotadi, aksiradi, burni achishib suv keladi, isitmasi chiqadi, boshi ogʻrib, lohas boʻladi, darmoni quriydi.

Biror aʼzo shamollaganda koʻpincha uning nerv tomirlari va muskullari yalligʻlanib ogʻriydi, masalan, radikulit, ishias, mialgiya, nevralgiya, yuz nervi falaji va hokazo. Shamollash organizm sezuvchanligining ortishi bilan kechadigan (allergik) kasalliklar, masalan, boʻgʻim revmatizmi, ayrim surunkali xastaliklarga, masalan, surunkali nefrit va boshqalar zoʻriqishiga sabab boʻladi.

Alomatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shamollash odatiy belgilar kabi, burun oqishi, tomoq og'rishi va qo'l og'riqlari kiradi, ba'zan Mushaklar og'rig'i, charchash, bosh og'ri va ochko'zlik kabi alomatlar yuzaga[1]. G'arq og'riqlari holatlarning taxminan 40-50% ga teng[2] va mushaklar og'riq ham taxminan 50%ga teng[3]. Kattalarda issiqlik odatda mavjud emas, lekin chaqaloqlar va kichik bolalar uchun keng tarqalgan. Kasal odatda kuzatuvchi gripp bilan taqqoslaganda yengil bo'ladi. Hosil va issiqlik kattalarda grippning yuzaga kelishi ehtimoli yuqoriligini ko'rsatsa-da, ushbu ikki holat o'rtasida katta o'xshashlik mavjud[4]. O'rtacha sovuqni keltirib chiqaradigan bir qator viruslar ham asimptomatik infeksiyalarga olib kelishi mumkin[5][6].

Sabablari[tahrir | manbasini tahrirlash]

O'tmishda bo'lgan sovuq - bu yuqori nafas olish yo'llari yuqumli kasalligi bo'lib, uning sababchisi turli viruslar bo'lishi mumkin. Eng keng tarqalgan holat - bu rinovirus (30-80%), 99 ta serotiplar ega pikornavirus turi[7]. Boshqa keng tarqalgan viruslar: adenoviruslar, enteroviruslar, parainfluenza va RSV[8]. Ko'pincha birdan ortiq virus mavjud[9]. Jami 200 dan ortiq virus turlari sovuq bilan bog'liq[10]. Ba'zi umumiy sovuqlarning virus sababi (20-30%) noma'lum[8].

Epidemiologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

O'rtacha sovuq odamlarning eng keng tarqalgan kasalligi[11] va butun dunyodagi odamlarga ta'sir qiladi[12]. Kattalar odatda yiliga ikki-uchta shamollashi mumkum[13], bolalar yiliga olti-o'n marta shamollashi (maktabdagi bolalar uchun yiliga o'n ikki marta shamollashi) mumkin[14], Immunitetning pasayishi tufayli keksalarda simptomatik infektsiyalar ko'payadi[15].




  1. ↑ Eccles p. 24
  2. ↑ "Common cold". BMJ Clinical Evidence 2011 (3): 1510. March 2011. PMID 21406124. PMC 3275147. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3275147. "Common colds are defined as upper respiratory tract infections that affect the predominantly nasal part of the respiratory mucosa" 
  3. ↑ "Understanding the symptoms of the common cold and influenza". The Lancet. Infectious Diseases 5 (11): 718–25. November 2005. doi:10.1016/S1473-3099(05)70270-X. PMID 16253889. PMC 7185637. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=7185637. 
  4. ↑ Eccles p. 26
  5. ↑ Eccles p. 129
  6. ↑ Eccles p. 50
  7. ↑ "Sequencing and analyses of all known human rhinovirus genomes reveal structure and evolution". Science 324 (5923): 55–9. April 2009. doi:10.1126/science.1165557. PMID 19213880. PMC 3923423. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3923423. 
  8. ↑ 8,0 8,1 „Common Cold: Cause“,Encyclopedia of Behavioral Medicine, 2nd, Springer, 2020 — 504 bet. DOI:10.1007/978-3-030-39903-0_795. ISBN 978-3-030-39901-6. 
  9. ↑ Eccles p. 107
  10. ↑ "Understanding the symptoms of the common cold and influenza". The Lancet. Infectious Diseases 5 (11): 718–25. November 2005. doi:10.1016/S1473-3099(05)70270-X. PMID 16253889. PMC 7185637. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=7185637. 
  11. ↑ Eccles p. 1
  12. ↑ „Rhinoviruses“,Principles and Practice of Clinical Virology, 6th, John Wiley & Sons, 2009 — 496 bet. ISBN 978-0-470-74139-9. 
  13. ↑ "Common cold". BMJ Clinical Evidence 2011 (3): 1510. March 2011. PMID 21406124. PMC 3275147. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3275147. "Common colds are defined as upper respiratory tract infections that affect the predominantly nasal part of the respiratory mucosa" 
  14. ↑ "Treatment of the common cold". American Family Physician 75 (4): 515–20. February 2007. PMID 17323712. Archived from the original on 26 September 2007. https://web.archive.org/web/20070926230125/http://www.aafp.org/afp/20070215/515.html. 
  15. ↑ Eccles p. 78 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Shamollash&oldid=4292771" dan olindi