Yangi Ladoja kanali

Shlisselburgdagi Novoladozhskiy kanalining ogʻzi

Yangi Ladoja kanali (imperator Aleksandr II) — Svir va Neva daryolarini bogʻlaydigan Ladoja koʻlining Janubiy qirgʻogʻi boʻylab uzluksiz suv yoʻli. 5 yil ichida qurilgan, 1861-yildan 1866-yilgacha, sayoz va eskirgan Pyotr I davridagi eski Ladoja kanaliga parallel ravishda, oktabr inqilobidan oldin u imperator Aleksandr II Liberator nomi bilan atalgan.

Tarix

1826-yilda kuchli qurgʻoqchilik tufayli eski Ladoja kanali orqali yuk tashish butunlay toʻxtadi va Shuning uchun Shlisselburgda yangi granit shlyuzlari qurildi. Novaya Ladojada Volxovdan kanalga suv quyadigan bug nasoslari (kuniga 29000 m³ quvvatga ega) oʻrnatildi. Xuddi shu yili tadqiqotlar oʻtkazildi va kanalni chuqurlashtirish boʻyicha bir nechta loyihalar tuzildi. Ammo biron bir pudratchi ishni bajarmadi. Shu munosabat bilan quruqlik va suv yoʻllari boshqarmasi oʻz-oʻzidan yangi kanal qurishga qaror qildi, ammo qulflarsiz.

Qurilish 1861-yil 28-mayda boshlangan va 1866-yil 1-sentabrda kanal kemalar harakatiga ochilgan. Yangi kanal Novoladojskiy deb ataldi, u Ladoja koʻliga yaqinroq boʻlgan eski kanalga parallel. Uzunligi 111 km, pastki qismida kengligi — 26 m, oynaning kengligi ~37 m, Neva va Volxov kiraverishidagi kanal kengligi 100 m ga oshadi, koʻlda eng past darajadagi chuqurlik — 1,8 m, oʻrtacha darajada-3 m gacha. Taxminiy qiymati 4,6 million rubl. Baʼzi manbalar ushbu kanalda yuk qiymatining 0,5% miqdorida toʻlov (myto) boʻlganligini xabar qiladi.

Adabiyotlar

• Jitkov S. M. Istoricheskiy obzor ustroystva i soderjaniya vodnix putey i portov v Rossii za stoletniy period 1798—1898. SPb. 1900 g.
• Николаев А. С., Житков С. М.. Краткий исторический очерк развития водяных и сухопутных сообщений и торговых портов в России. Санкт-Петербург: типография Министерства путей сообщения, 1900. 
• Petrashen I. V. Mariinskaya sistema. 1810—1910. SPb. 1910 g.
• Po vodnim putyam Severo-Zapada. Putevoditel. G. Ye. Yevgenev (Paщenko). L.: „Rechnoy transport“. 1958 g.
• Volgo-Balt. Ot Volgi do Baltiki. Albom. Avt.-sost.: V. V. Lapin, A. N. Chistikov. SPb.: „Liki Rossii“. 2004 g.
• Mariinskaya vodnaya sistema. Vidayuщiesya gidrotexnicheskie soorujeniya mira. Avtor-sost. Chistikov A. N. SPb.: „Liki Rossii“. 2011 g.

Havolalar

• „Волхов и южный берег Ладоги.“. 2002-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 11-yanvar.

• „Староладожский и Новоладожский каналы“ (ru). map.infoflot.ru. 2018-yil 3-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 11-yanvar.

• „город ШЛИССЕЛЬБУРГ 3“ (ru). www.mccme.ru. 2017-yil 1-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 11-yanvar.

• „Карта с участком канала, впадающего в Неву“. 2009-yil 25-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 11-yanvar.