Vladimir Zaxarov

Vladimir Zaxarov
Vladimir Zaxarov
Tugʻilgan sanasi	1954-yil 30-sentyabr
Tugʻilgan joyi	Olmaliq, Toshkent viloyati, OʻzSSR
Vafot sanasi	2019-yil 1-fevral
Vafot joyi	Tomsk, Rossiya
Fuqaroligi	SSSR Rossiya
Kasbi	teatr rejissyori
Teatr	„2+Ku“ qoʻgʻirchoq teatri
	k; m; t;

Vladimir Yakovlevich Zaxarov (ruscha: Владимир Яковлевич Захаров, 1954-yil 30-sentyabr, Olmaliq, Toshkent viloyati, OʻzSSR – 2019-yil 1-fevral, Tomsk, Rossiya) – rus madaniyat va sanʼat arbobi, asosan qoʻgʻirchoqboz rassom sifatida tanilgan. „2+Ku“ qoʻgʻirchoq teatri robototexnigi, tashkilotchisi va direktori (1992-yildan). Tomsk Rassomlar uyushmasi aʼzosi.

Tarjimai holi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1954-yilda Toshkentdan 50 kilometr janubda joylashgan Olmaliq shahrida rus oilasida tugʻilgan. 1972-yilda Olmaliqdagi 16-maktabni tamomlab, Tomsk shahridagi Politexnika institutiga oʻqishga kirgan.

2019-yil fevral oyida Rossiyaning TV2 axborot agentligining veb-saytida Vladimir Zaxarov haqida shunday deyiladi^[1]:

…Toʻrtinchi sinfda singlisi bilan birgalikda maktabda qoʻlqop qoʻgʻirchoq teatri tashkil qilgan. Tomsk politexnika institutini elektr tizimlarining kibernetikasi mutaxassisligi boʻyicha tamomlagan, Mashinasozlik texnologiyasi ilmiy-tadqiqot institutida robototexnika sohasida muhandis-konstruktor boʻlib ishlagan va robotlarni ishlab chiqish va joriy etish va texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish bilan shugʻullangan.
1987-yildan „Skomorox“ viloyat qoʻgʻirchoq teatrida qoʻgʻirchoq rassomi boʻlib ishlagan (M. Bulgakovning „Usta va Margarita“ asari asosidagi „Bu boʻlgan yoki boʻlmagan“ spektakli, A. Platonov asari asosidagi „Kotlovan“, „Kichik suv parisi“, „Giubal Vaxazar“ va boshqalar).

U toʻliq animatsiya mexanik harakatlana oladigan unikal bilak qoʻgʻirchogʻini ixtiro qildi. 1991-yilda u oʻzining „2+Ku“ teatrini tashkil etdi, u yerda hamma narsani qildi: qoʻgʻirchoqlar yaratdi, ssenariylar yozdi, aktyorlik qildi, dekoratsiya yasadi.

2004-yilda Tomskning 400 yilligi munosabati bilan u shaharga zamonaviy teatr binosi – ertaklar sandiqini sovgʻa qildi. Ushbu „sandiq“ bolalar va kattalar uchun ertaklarni oʻz ichiga olgan boʻlib, ularni eng mashhur Tomsk hikoyachisi har hafta oxirida ommaga aytib bergan – „Kirpi haqida“, „Kichik shahzoda“, „Koʻchib yuruvchi quyon“ …

Vladimir Zaxarov 1978-yilda Tomsk politexnika institutini tamomlagan va SSSRning „maxfiy“ Bosh muhandislik vazirligiga (hozirgi Roskosmos korporatsiyasi) tayinlangan. 1978—1986-yillarda Mashinasozlik texnologiyasi ilmiy-tadqiqot institutida (Tomsk filiali) ishlagan, u yerda mexatronika tizimlari: avtomatlashtirilgan elektromexanik va mexanik tizimlarni kibernetik tizimlar bilan sintez qilish ustida ishlagan. Biroq, texnik qurilmalar bilan shunchaki ishlash Vladimir Zaxarov uchun unchalik qiziq emas edi.

Iqtibos^[2]:

„Men hali ilmiy-tadqiqot institutida ishlab yurganimda, „Skoromox“ qoʻgʻirchoq va aktyorda Mixail Bulgakovning „Usta va Margarita“ romani asosida Roman Vinderman tomonidan sahnalashtirilgan „Bu boʻlganmi yoki yoʻq edi“ spektakli uchun bufet ustida ish boshladim. Ammo tez orada men hech narsa qilishga vaqtim yoʻqligini, teatr qiziqroq ekanligini va men tanlashim kerakligini angladim. Ilmiy-tadqiqot institutini tark etish oson kechmadi va tuman partiya komiteti darajasida qaror qilindi. Chunki men robotlarni ishlab chiqish va amaliyotga tatbiq etish bilan bir qatorda shahar sut zavodi va gʻisht zavodida texnologik jarayonlarni avtomatlashtirdim, robot boshqaruv tizimlarini taʼmirladim, raqamli dasturlash boshqaruvi dastgohlarini boshqarish tizimiga kirdim. Hech kim buni qilmadi. Mening oʻrnimga birovni qoʻyishga toʻgʻri keldi va ular 14 nafar mutaxassisdan iborat guruh tuzdilar“.

1985-yilda Vladimir turmushga chiqdi va oʻzini butunlay sanʼatga bagʻishladi. Zaxarov ijodiy faoliyatining asosiy oʻrni Butunittifoq leninchi kommunistik yoshlar soyuzi Tomsk shahar komsomol qoʻmitasi qoshidagi „Pyerro“ shahar havaskor qoʻshiq klubi boʻlib, u yerda Vladimir faol aʼzolardan biri, keyin esa klub prezidenti boʻldi. Klubning shahar ijodiy muhitidagi sezilarli oʻrni uning ishtirokchilaridan kelib chiqadigan turli xil tadbirlar va tashabbuslar – shaharning tabiiy muhitida havaskor turizm, bard qoʻshiq tanlovlari, yangi yoshlar raqs uyushmalari (break dance va boshqalar), shaharning erkin sanʼatkorlari uchun „Tomsk Arbati“ muhitini yaratishga urinishlari bilan belgilandi… Keyinchalik Vladimir Zaxarov Roman Vinderman tomonidan isloh qilingan qoʻgʻirchoq va aktyor teatrida ishlashga boradi, u yerda robototexnik mahorati Zaxarovni avtomatlashtirilgan qoʻgʻirchoqlar yaratish gʻoyasiga boshladi va u syujetga yogʻochdan yasalgan qoʻgʻirchoq qahramonini kiritishga qaror qildi.

„2+Ku“ teatri[tahrir | manbasini tahrirlash]

1991-yilda Vladimir Zaxarov rafiqasi bilan „2+Ku“ mualliflik teatriga asos soldi, u yerda Vladimir usta qoʻgʻirchoqboz, sahna ishchisi, rejissyor va ssenariy muallifiga aylandi. Deyarli darhol qoʻgʻirchoqlar va mini-teatr Tomskning muhim diqqatga sazovor joyiga aylandi.

Dastlab Vladimir Zaxarovning teatri Universitet bogʻida, u va uning rafiqasi tomonidan yaratilgan „Ku-ku-sh-ka“ kafe-klubi" norasmiy yoshlar intellektual ijodiy muassasasida, Tomsk iqtisodiyot va huquq instituti binoning podvalida joylashgan edi. Bu kafeda nafaqat „2+Ku“ teatrining chiqishlari, balki bardlar, havaskor adabiy, ijodiy va musiqiy jamoalarning chiqishlari ham boʻlib, hattoki „Perekryostok“ mustaqil yoshlar jurnali ham nashr etilgan. Shu bilan birga, kafe oʻzining oshxonasi va arzon narxlari bilan mashhur boʻlib, Tomskning atrofdagi universitetlar talabalariga bu yerda ovqatlanish imkonini berdi. 2+Ku teatrining spektakllari oraligʻida Vladimir Zaxarovning qoʻgʻirchoqlari kafe zalida tashrif buyuruvchilar bilan „muloqot qilishdi“. Afsuski, „tirik qoʻgʻirchoqlar“ ning kiberizatsiyalangan tizimlari nafaqat madaniyat va ijod ixlosmandlarining, balki vandallarning ham eʼtiboriga aylandi. Bir necha marta kafedagi qoʻgʻirchoqlar kolleksiyasi shikastlangan va oʻgʻirlangan. Bunday voqealar Vladimir Zaxarovga zarar yetkazdi. Yana bir yara uning hayot va ijod falsafasi bilan sevgan insonining hayot yoʻli, biznesi va ijodi oʻrtasidagi nomuvofiqlik edi. Bir nechta inqirozli vaziyatlardan soʻng, kafe bir necha marta qayta tashkil etildi. Zaxarov dastlab Tomsk shahar Olimlar uyi binosiga ishga kirdi (1997), keyin oʻz dunyosini yaratdi – teatr ruhiga hamohang bezatilgan Yujniy koʻchasi 29-uyda „2+Ku“ Tirik qoʻgʻirchoq teatri.

Hammasi boʻlib Vladimir Zaxarov oʻzining pyesalari va boshqa mualliflarning matnlari asosida 15 dan ortiq spektakl yaratdi va ijro etdi. 2018-yil dekabr oyida 2+Ku teatrida bolalar uchun maxsus yaratilgan soʻzsiz balet „Boshqa qoʻgʻirchoqning hikoyasi“ nomli yangi spektakl premyerasi boʻlib oʻtdi.

Teatrdan tashqari, Vladimir Zaxarovning boshqa koʻplab sevimli mashgʻulotlari bor edi: u kichik shakldagi yogʻoch oʻymakorligi bilan shugʻullangan; sheʼr, qoʻshiq, ertak yozgan; havaskor filmlar (hujjatli va badiiy) suratga olgan, oʻzi miniatyuralar teatrida aktyor boʻlgan. Uning barcha asarlarida chuqur falsafa yaqqol namoyon boʻldi.

Vafoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

2019-yilning 1-fevral kuni kechki payt Tomsk shahridagi bir qator ommaviy axborot vositalari Yujniy koʻchasidagi „2+Ku“ teatri yonida kuchli yongʻin chiqqani haqida xabar berishdi^[3]. Yarim tunga yaqin TV2 axborot agentligi yongʻinda oʻlik holda topilgan shaxs 2+Ku teatri asoschisi Vladimir Zaxarov boʻlib, teatr ustaxonasi ichidagi yongʻinni bir chelak suv bilan oʻchirmoqchi boʻlgan Zaxarov tutunga toʻlgan xonaga kirganini, lekin hech qachon chiqmagani haqida xabar berdi.

Vladimir Zaxarov 65 yoshida vafot etdi. U 6-fevral kuni Tomskdagi Baktin qabristoniga dafn qilindi.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bondarevich N. N. Ya ne znayu, k kakomu chasu gotovit moyo serdse… [O Zaxarove Vladimire Yakovleviche i sozdannom im teatre] / Sayt Administratsii goroda Tomska (Wayback Machine saytida 2021-03-22 sanasida arxivlangan). – Томск: Мэрия, 2004. – Elektronniy resurs: admin.tomsk.ru (Wayback Machine saytida 2023-02-06 sanasida arxivlangan).
Jukovskaya, Anna. Povelitel kukol. Kak v tomskom teatre „ojivlyayut“ personajey // „Novosti. VTomske.ru“. – Томск, 2017. – 12 oktyabrya, foto.
Kto est kto v Tomske i Tomskoy oblasti [spravochnik] / Red.: Yu. Belyaev, Yu. Semyonova. – Томск: „Firma DO“, 1996. – 334 s., ill. – S. 204, foto.
Muchnik, Viktoriya. „Istoriya drugoy kukli“ ot Vladimira Zaxarova. Premera v teatre „2+Ku“ // Portal TV2. – Томск, 2018. – 10 dekabrya, foto.
Vesnina, Tatyana Skazochnik iz Tomska [o Vladimire Zaxarove] // „Strastnoy bulvar, 10“. Jurnal Soyuza teatralnix deyateley Rossiyskoy Federatsii. – M., 2012. – oktyabr, № 10 (150), fotogalereya. – Elektronniy resurs: strast10.ru.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ IA TV2 (01.02.2019): Sozdatel teatra „2+Ku“ Vladimir Zaxarov pogib pri pojare, kotoriy proizoshyol v masterskoy..
↑ Bondarevich N. N. Ya ne znayu, k kakomu chasu gotovit moyo serdse… (Tomsk, 2004).
↑ „РИА Томск (02.02.2019): Замыкание проводки стало причиной пожара у театра «2+Ку» в Томске“. 2019-yil 7-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-fevral.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

[1] IA TV2 (01.02.2019): Sozdatel teatra „2+Ku“ Vladimir Zaxarov pogib pri pojare, kotoriy proizoshyol v masterskoy..

[2] Bondarevich N. N. Ya ne znayu, k kakomu chasu gotovit moyo serdse… (Tomsk, 2004).

[3] „РИА Томск (02.02.2019): Замыкание проводки стало причиной пожара у театра «2+Ку» в Томске“. 2019-yil 7-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-fevral.

[1]

[2]

[3]