Uttar pradesh

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Hindiston shimolidagi shtat. 200 milliondan ortiq aholiga ega bo'lib, u Hindistondagi eng ko'p aholi shtati, shuningdek dunyodagi eng ko'p aholiga ega bo'lgan mamlakatdir.[13] U 1950 yilda Hindiston respublikaga aylanganidan keyin tashkil etilgan. U Hindiston hukmronligi davrida (1947-1950) Birlashgan provinsiyalarning vorisi bo'lgan, u o'z navbatida 1935 yilda tashkil etilgan Birlashgan viloyatlar [Uttar pradesh] va oxir-oqibat Agra Birlashgan viloyatlarining vorisi bo'lgan va Oudh 1902 yilda Britaniya Raj davrida tashkil etilgan. Shtat 18 ta bo'linma va 75 tumanga bo'lingan, shtat poytaxti Laknau va Prayagraj sud poytaxti bo'lib xizmat qiladi. 2000-yil 9-noyabrda Uttar-Pradeshning gʻarbiy Himoloy tepaliklari hududidan yangi Uttaranchal (hozirgi Uttaraxand) shtati tashkil etildi. Shtatning ikkita yirik daryosi, Gang va uning irmog'i Yamuna hindlarning ziyoratgohi bo'lgan Prayagrajdagi Triveni Sangamda uchrashadi. Boshqa mashhur daryolar - Gomti va Saryu. Shtatdagi o'rmon qoplami shtat geografik hududining 6,1 foizini tashkil qiladi. Ekin maydonlari umumiy geografik maydonning 82 foizini, sof ekin maydoni esa ekin maydonlarining 68,5 foizini tashkil qiladi.[14]

Maydoni[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shtat g'arbda Rajastan, shimoli-g'arbda Haryana, Himachal-Pradesh va Dehli, shimolda Uttarakxand va Nepal bilan xalqaro chegara, sharqda Bihar, janubda Madxya-Pradesh bilan chegaradosh va Jharkhand va Chhattisgarh shtatlariga tegib turadi. janubi-sharqga. U 240,928 km2 (93,023 sq milya) maydonni egallaydi, bu Hindistonning umumiy maydonining 7,3% ga teng va hududi bo'yicha to'rtinchi Hindiston shtatidir.

[iqtisadiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qadimdan shakar ishlab chiqarish bilan mashhur bo'lsa-da, shtat iqtisodiyotida hozirda xizmat ko'rsatish sanoati ustunlik qiladi. Xizmat ko'rsatish sohasi sayohat va turizm, mehmonxona sanoati, ko'chmas mulk, sug'urta va moliyaviy maslahatlarni o'z ichiga oladi. Uttar-Pradesh iqtisodiyoti yalpi ichki mahsulotda ₹17,05 lakh crore (210 milliard AQSH dollari) va aholi jon boshiga YaIM 65,431 ₹ (820 AQSH dollari) bilan Hindistondagi uchinchi yirik davlat iqtisodiyotidir.[6] Uttar-Pradeshda 1968 yildan beri turli sabablarga ko'ra va jami 1700 kun davomida o'n marta prezidentlik boshqaruvi joriy qilingan.[15] Ayni paytda shtatda uchta xalqaro aeroport mavjud: Chaudxari Charan Singx xalqaro aeroporti (Laknau), Lal Bahadur Shastri aeroporti (Varanasi) va Kushinagar xalqaro aeroporti (Kushinagar). Ollohobod tutashuvi Shimoliy markaziy temir yo'lning shtab-kvartirasi va Goraxpur temir yo'l stantsiyasi Shimoliy-Sharqiy temir yo'lning bosh qarorgohi bo'lib xizmat qiladi. Shtat Oliy sudi Ollohobodda joylashgan. Shtat tegishli ravishda quyi palata Lok Sabha va yuqori palata Rajya Sabhaga 80 o'rin va 31 o'rin ajratadi.