Umiida

Derbi, G'arbiy Avstraliya atrofidagi aborigen qabilalarining an'anaviy yerlari

Qabila nomi Umida, shuningdek, Umida va Umede deb ham yoziladi, shimoliy G'arbiy Avstraliyaning Kimberli mintaqasining mahalliy avstraliyalik xalqi hisoblanadi.

Til

Umiida qabilasi odamlari (g'arbiy) Worrorra tilining lahjalaridan birida so'zlashganlar. Ular haqida juda kam narsa ma'lum hamda Ungarrangu 1960-yillarda Xovard Kout tomonidan yo'q qilinganligi ma'lum.

Mamlakat

Norman Tindalening hisob-kitoblariga ko'ra, ularning qabilaviy mustamlakari ularga 1,800 kvadrat mil (4,700 km²) tayinlaydilar. Yampi Sound qirg'oq chizig'i va uning kirish joylari bo'ylab, janubda Konus ko'rfazigacha egallanadi. Bundan tashqari, shimolga qarab, ular Koolandan Makligacha bo'lgan orollarga egalik qilishardi. Ularning g'arb tomon kengayishi Baturst oroli, Bayliss oroli va Striklend ko'rfazigacha yetib boradi. Ularning ichki hududlari faqat suv havzasigacha yetgan edi.

Ijtimoiy tashkilot va hayot

Umiidalar oroldagi ko'chmanchi chorvador xalq bo'lib, qabila bilan do'stona munosabatda bo'lgan Djaui va Unggarranggu qabilalari bilan birga o'z hududlaridagi ko'plab orollardan dengiz manbalarini yig'ishgan va ulardan foydalanishgan.

Mifologiya

Worrorraning boshqa qo'shni xalqlari singari Umiida ham Wandjina/Wunggurr madaniy hududiga tegishli hisoblanib, u yerni orzu qilganlar Wandjina, chuchuk suv yaratuvchisi, asosiy yashash joylarning qo'riqchilari va oddiy Worrorran kamalak iloni Vunggurrni tasavvur qilishadi.

Aloqa tarixi

Umiida qabilari aholisining bir qismi Beagle ko'rfaziga olib ketilgan va u yerda barchalari vafot etishgan. Umiida naslidan bo'lgan odamlar esa Brumda, ya'ni Garbiy Avstraliyada yashashlari hali ham ma'lum.

Muqobil nomlari

• Umeda, Umidi
• Aobidai (Unggarranggu eksonimi)
• Umi:da
• Oken
• Okat
• Okvata
• Okata, Okada (muqobil Umiida qabilasi avtonimi, Unggarranggu tomonidan ikkala umumiy til uchun doimiy foydalanilgan)

Manbalar

 

• „AIATSIS map of Indigenous Australia“. AIATSIS.

• „Tindale Tribal Boundaries“. Department of Aboriginal Affairs, Western Australia (2016-yil sentyabr). 2016-yil 8-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 21-avgust.

• Bowern, Claire „Language and land in the Northern Kimberley“,. Language, land & song: Studies in honour of Luise Hercus. EL Publishing, 2016 — 277–286 bet. ISBN 978-0-728-60406-3. 
• McGregor, William B.. The Languages of the Kimberley, Western Australia. Routledge, 2013. ISBN 978-1-134-39602-3. 
• Tindale, Norman Barnett „Umede (WA)“,. Aboriginal Tribes of Australia: Their Terrain, Environmental Controls, Distribution, Limits, and Proper Names. Australian National University, 1974. ISBN 978-0-708-10741-6.