Toshli orol (Michigan)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

 

Grosse Ile'dan Toshli orolning ko'rinishi
1908-yilda Tosh orolidagi uylar

Toshli orol - Michiganning janubi-sharqida Detroit daryosida joylashgan orol. Bu hudud, asosan, ovchilik va baliqchilik uchun ishlatilgan; 19-asrning oʻrtalaridan 20-asrning oʻrtalarigacha u kichik aholi punkti boʻlgan va Livingstone kanalining qurilishi, shuningdek, Detroit daryosi bilan bogʻliq turli qurilish loyihalari uchun markaziy hudud boʻlib xizmat qilgan. 1990-yillarga kelib bu hudud butunlay qarovsiz boʻlib qolgan; u hozir jamoatchilikka ochiq va Michigan Tabiiy resurslar departamenti tomonidan boshqariladi.

Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Toshli oroli Wayne okrugidagi Grosse Ile shaharchasida, Detroit daryosi tomonda St. Clair ko'lining quyi oqimi va Eri ko'lining yuqori oqimida joylashgan. Uning g'arbiy tomonida ancha katta Grosse Ile joylashgan bo'lib, u taxminan 1,000 ft (300 m) uzoqlikda joylashgan; bir paytlar Grosse Ile bilan temir yoʻl koʻprigi orqali bogʻlangan , ammo, 1912-yilga kelib buzib tashlangan. Avvalgi Grosse Ile Trenton, Michigandir. Uning sharqida Livingstone kanali bo'lib, taxminan 500 ft (150 m) kenglikda, Crystal orolida joylashgan. Crystal orolining sharqida Amherstburg kanali (Ontario) bo'ylab joylashgan. Janubi-sharqida Bois Blanc oroli; janubi-g'arbida Powder House oroli, Fox oroli, Elba oroli va Sugar oroli joylashgan.

Amerika Qo'shma Shtatlari Geologik xizmati (USGS) 1980-yilda Toshli orolining balandligini 577 ft (176 m) deb berdi va taxminan 100 acre (40 ha) maydonga ega.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1906-yilgi USGS xaritasida Toshli orol. Temir yo'l hali ham mavjud, ammo tosh qoziqlar hali qurilmagan.
20-asr boshlarida Toshli orolida Livingstone kanalining qurilishi

Toshli orolda dastlab Potavatomi, ya'ni tub aholi baliq ovi bilan shug'ullangan; 1781-yilda Grosse Iledagi Macomblar oilasiga topshirildi. U Joseph Fletcher va Edward Tiffin tomonidan 1818-yilda AQSh hukumati tomonidan o'tkazilgan so'rovda "Tosh oroli" sifatida ko'rsatilgan. Shuningdek, u 1855-yilgi hudud xaritasida, John William va David Macombga tegishli Grosse Iledagi uchastkalarning sharqida ko'rinadi.

19-asr oxirida Kanada janubiy temir yoʻlining AQSh va Kanada oʻrtasidagi oʻtish qismida Grosse Ile bilan bogʻlaydigan temir yoʻllar qurildi. 1907-yilga kelib ko'prik uzoq muddatga tashlab ketilgan. Kemalar qatnovidagi toʻsqinlikni olib tashlash masalasini koʻrib chiqish uchun 7-sentabr kuni jamoatchilik muhokamasi oʻtkazildi va bu ko'prik 1912-yilga kelib olib tashlandi.

1900-yillarda kemalar harakati uchun Livingstone kanalini chuqurlashtirish va kengaytirish loyihasi boshlandi; Toshli orol deyarli bir kechada mashhurlikka erishdi. Toshli orol muhandislik yilnomalaridagi eng jasoratli ishlardan biri - uzunligi bir milya va eni oltidan bir milya bo'lgan koferdamning o'rta qismidagi qurilishi amalga oshirilgan poydevor bo'lganidir. 1920-yillarga kelib Dunbar & Sullivan oroldan chuqur qazish ishlari markazi sifatida foydalangan. 1931-yilga kelib ish kuniga 24 soat davom etgandi.

1994-yilda Grosse Ile tabiat va yerni muhofaza qilish tashkiloti orolni sotib olishni boshladi. Orol 1997-yilda Michigan shtati tomonidan Michigan tabiiy resurslar trast fondi orqali 750 000 dollarga (hozirda 1.37 dollarga teng) sotib olingan. Orol hozirda Grosse Ile shaharchasining bir qismi bo'lsa-da, u yerda aholi yashamaydi va hech qanday kommunal kompaniyalar tomonidan xizmat ko'rsatilmaydi. 2015-yil holatiga ko'ra Toshli orol (shuningdek, yaqin atrofdagi Celeron oroli) Michigan shtatiga tegishli edi va Michigan Tabiiy resurslar departamentining yovvoyi tabiat bo'limi tomonidan boshqariladi. Toshli orolning ko'p qismi Pointe Mouillee shtat o'yin maydonining bir qismi bo'lib, shimoli-sharqiy burchakdagi shimoliy-janubiy qoziqlarning kichik bir qismi bundan mustasno, ovchilik va lager uchun jamoatchilikka taqdim etilgan.

Ekologiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ulkan ko'llar atrof-muhitini o'rganish instituti Toshli orol hududini tog'lik, botqoq va tez harakatlanuvchi sayoz suvlar aralashmasi deb ta'rifladi va bu Detroit daryosining pastki qismidagi eng yirik yovvoyi tabiatning mavjudligi va baliqlar eng ko'p bo'lgan joylardan biri ekanligini ta'kidladi. Taxminan 50 acre (20 ha), turli xil o'simliklarni o'z ichiga oladi. Uning suvlari qisman ohaktosh bilan himoyalangan boʻlib, sayoz koʻrfazni hosil qiladi, undan 23 dan ortiq turdagi suv qushlari koʻchish vaqtida oʻtish joyi sifatida foydalanishi aniqlangan. Orolda baliqlarning ko'p turlari ko'payotgani haqida 1982-yilda AQSh baliq va yovvoyi tabiat xizmati tomonidan xabar qilingan.