Sharifa Fatima
Sharifa Fatima (الشَّرِيفة فاطِمَة. 1461-davomida yoki undan keyin[1]sharifa sharafli boʻlib, uning asl ismi Fotima binti al-Hassan boʻlgan) XV asr Yamandagi Zaydiy ayol kishi boʻlsada, sayyid boshligʻi boʻlgan edi.
Saʼda va Najronni fath qilgan[2]. U Zaydiy imom Al-Nosir Muhammad Salohad-Dinning nabirasi edi[2].
Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Fatima Hasanning qizi va imom Al-Nosir Muhammad Salohiddin (vaf. Vaqti bilan 1391-yil)ning otalik nevarasi edi. U amakivachchasi imom Al-Mansur Ali ibn Salah ad-Dinning o‘g‘li an-Nosir Muhammadga turmushga chiqdi (vaf. yili boʻyicha 1436-yilda). Er-xotinning bir farzandi, Badr ismli qizi bor edi.
1436-yilda uning amakisi va qaynotasi imom oʻlatdan vafot etdi va uning oʻrniga turmush oʻrtogʻi keldi, ammo koʻp oʻtmay oʻzi vafot etdi. Erkak merosxoʻrlari yetishmagani uchun Sharifa Fotimaning oʻzi hokimiyat tepasiga keldi[3]. Ammo Zaydiy ayolni imomlikka qabul qila olmadi va shuning uchun uzoq qarindoshi Al-Mahdiy Salohad-Dinni imom qilib tanladi: u ham unga uylandi.
Biroq, uning turmush oʻrtogʻini imomlik lavozimida boshqa ikki uzoq qarindoshlar: Al-Mutavakkil al-Mutahhar va Al-Mansur an-Nosirlar eʼtiroz bildirgan. Uning turmush oʻrtogʻi Al-Mansur an-Nosir tomonidan asirga olingan va 1445-yilda asirlikda vafot etgan. Fotimaning oʻzi asirlikdan qochib, Dufar va Saadadagi bazasi bilan oʻzini mustaqil hukmdor sifatida koʻrsatdi. Bu davrda u Zaydining oʻz fraktsiyasining de-fakto rahbari edi.
Al-Mansur an-Nosir uni magʻlub eta olmaganida, ular Al-Mansur an-Nosir va uning qizi Badr oʻrtasidagi nikoh ramziy ittifoq tuzib, sulh tuzdilar. 1453-yilda u Shayx Saad Hasan bin Muhammadni oʻziga qarshi Al-Mansur an-Nosirga qoʻshilishni rejalashtirganlikda ayblanib qatl qildi. Qatl etilganlarning ukasi Al-Mansur an-Nosir tarafini oldi, u 1456-yilda Saadni muvaffaqiyatli qamal qildi va uni Sanoga asir qilib oldi[4].
1461-yilda Sano al-Mutavakkil al-Mutahhar tomonidan qoʻlga olindi, u ikkalasini ham, Al-Mansur an-Nosirni ham asirga oldi. Koʻp oʻtmay, qal’aga Al-Mansur an-Nosir tarafdorlari bostirib kirishdi. Fotima bilan nima sodir boʻlganligi aytilmagan, faqat uning vafot etgani aytilgan[5].
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Mernissi, Fatima (2006) [First published in French 1990], The Forgotten Queens of Islam (Fourth paperback printing-nashr), Minneapolis: University of Minnesota Press, 20-bet, ISBN 0-8166-2439-9
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Al-Zirikli, Khairaddin (2002), http://www.toratheyat.com/vb/printthread.php?p=15705, Al-a‘lam (arab), 5-jild (15th-nashr), Beirut: Dar al-‘Ilm li al-Malayyin, 130-bet, OCLC 78683884
{{citation}}:|chapter-url=missing title (yordam) - ↑ 2,0 2,1 Al-Zirikli, Khairaddin (2002), http://www.toratheyat.com/vb/printthread.php?p=15705, Al-a‘lam (arab), 5-jild (15th-nashr), Beirut: Dar al-‘Ilm li al-Malayyin, 130-bet, OCLC 78683884
{{citation}}:|chapter-url=missing title (yordam)Al-Zirikli, Khairaddin (2002), „Al-Sharifa Fatima“, Al-a‘lam (in Arabic), vol. 5 (15th ed.), Beirut: Dar al-‘Ilm li al-Malayyin, p. 130, OCLC 78683884 - ↑ Nützel, Heinrich. Münzen der Rasuliden nebst einem Abriss der Geschichte dieser jemenischen Dynastie : [nem.] // Zeitschrift für Numismatik / Redigirt von Alfred von Sallet. — B. : Weidmann, 1892. — Bd. XVIII. — S. 81—156.
- ↑ Porter, Venetia Ann. Historia och monument av den i tahiriderna i Jemen 858-923 / 1454-1517 :[ Eng. ] : Doktorsavhandling / Durham University sedan. — 1992. — P. 50-51, 56.
- ↑ Ibn Fand, Muhammad ibn Ali. Maatir Al-Abrar fi tafsil mudzhmalat Jawahir Al-Akhbar, wa-al-yusamma lavahik en-vanadin bi-l-al hadaik Waerden :[ Ar. ] = مآثر الأبرار . — Amman Muassasat al-Imam Zaid bin Ali al-Takafiya 2002. — Vol. 3. — OCLC 60522207 .