Reuters

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Reyterdan yoʻnaltirildi)

ReutersAngliyaning eng yirik axborot agentligi. 1851-yil Londonda Paul Reuter tomonidan tashkil etilgan. Xususiy sohibkorlar tresti. Chet el xabarlarini tarqatadi[1].

Reuters — Thomson Reuters korporatsiyasiga tegishli axborot agentligi. Unda dunyo boʻylab 200 ga yaqin joyda 2500 ga yaqin jurnalist va 600 nafar fotojurnalist 16 tilda yozadi. Reuters dunyodagi eng yirik va eng ishonchli axborot agentliklaridan biridir. Agentlik 1851-yilda Londonda nemis asli Pol Reyter tomonidan tashkil etilgan. U 2008-yilda Kanadaning Tomson korporatsiyasi tomonidan sotib olingan va hozirda Tomson Reuters axborot vositalari bo'limi hisoblanadi.

Pol Reuter Berlindagi kitob nashriyot firmasida ishlagan va 1848-yildagi inqiloblar boshida radikal risolalarni tarqatish bilan shug'ullangan. Bu nashrlar Reyterga katta e'tibor qaratgan, u 1850-yilda Aaxenda kabutarlar va elektr qurilmalari yordamida yangilik prototipini ishlab chiqqan. 1851-yildan boshlab telegraf, Bryussel va Axen o'rtasida xabarlarni uzatish uchun bugungi Aachenning Reuters uyi joylashgan joyda ishlagan.

Reuter 1851-yilda Londonga ko'chib o'tdi va London qirollik birjasida axborot agentligini tashkil qildi. Bosh qarorgohi Londonda joylashgan Reuter kompaniyasi dastlab tijorat yangiliklarini yoritib, banklar, brokerlik uylari va biznes firmalariga xizmat koʻrsatgan. Birinchi gazeta mijozi 1858-yilda London Morning Advertiser gazetasiga obuna boʻlgan va koʻp oʻtmay obuna boʻla boshlagan. Britannica entsiklopediyasiga ko'ra: "Reutersning gazetalar uchun ahamiyati nafaqat u taqdim etgan moliyaviy yangiliklarda, balki xalqaro ahamiyatga ega bo'lgan voqealar haqida birinchi bo'lib xabar berish qobiliyatidadir." U Avraam Linkolnni birinchi bo'lib xabar qilgan. Masalan, 1865-yilda Evropada suiqasd haqida.

Reuters oilasining so‘nggi a’zosi Margarita baronessa de Reyter 2009-yili 96 yoshida vafot etadi.

Jurnalistlar

Reuters butun dunyo bo'ylab 200 ga yaqin joyda 2500 ga yaqin jurnalist va 600 fotojurnalistni ishlaydi. Reuters jurnalistlari “ishonchlilik, aniqlik, tezkorlik va eksklyuzivlik obro‘siga tayanadigan halollik va erkinlik qadriyatlarini saqlab qolish” uchun tegishli manfaatlarni adolatli taqdim etish va oshkor qilish uchun qo‘llanma sifatida standartlar va qadriyatlardan foydalanadilar.

2000-yil may oyida amerikalik muxbir Kurt Shork Syerra-Leoneda xizmat vazifasini bajarayotganda pistirmada halok bo'ldi. 2003-yilning aprel va avgust oylarida axborot operatorlari Taras Protsyuk va Mazen Dana AQSh qo'shinlari tomonidan Iroqda sodir bo'lgan turli hodisalarda halok bo'ldi. 2007-yil iyul oyida Namir Nur-Eldin va Said Chmag Bag‘dodda AQSh harbiylarining Apache vertolyotidan o‘qqa tutilishi oqibatida halok bo‘ldilar. 2004-yilda operator Adlan Xasanov chechen bosqinchilari tomonidan, Dhia Najim esa Iroqda o‘ldirilgan. 2008-yil aprelida operator Fadel Shana G‘azo sektorida Isroil tanki urib ketishi oqibatida halok bo‘ldi.

1960-yillar oxirida Xitoyning Pekindagi madaniy inqilobini Reuters agentligi uchun yoritib borar ekan, jurnalist Entoni Grey bir necha xitoylik jurnalistlarning Gonkong mustamlakachi Britaniya hukumati tomonidan qamoqqa olinishiga javoban Xitoy hukumati tomonidan hibsga olingan. U 1967-yildan 1969-yilgacha 27 oy qamoqda bo'lganidan so'ng ozod qilindi va Britaniya hukumati tomonidan OBE bilan taqdirlandi. Ozodlikka chiqqanidan keyin u eng ko'p sotilgan tarixiy roman muallifiga aylandi.

2016-yil may oyida Ukrainaning Myrotvorets sayti Ukraina sharqidagi separatistlar nazorati ostidagi hududlarda oʻzini oʻzi eʼlon qilgan hukumat tomonidan akkreditatsiyadan oʻtgan 4508 jurnalist, jumladan, Reuters muxbirlari va dunyoning boshqa OAV xodimlarining ismlari va shaxsiy maʼlumotlarini eʼlon qildi.

2018-yilda Reutersning ikki jurnalisti Myanmada Rohinja qishlog‘idagi qirg‘inni tergov qilish chog‘ida davlat sirlarini qo‘lga kiritganlikda ayblangan. Hibsga olish va hukmlar matbuot erkinligiga hujum sifatida qoralandi. Jurnalistlar Va Lone va Kyaw So Oo bir qancha mukofotlarga, jumladan, Xorijiy matbuot assotsiatsiyasining Media mukofoti va Xalqaro reportaj uchun Pulitser mukofotiga sazovor bo'lishdi va boshqa ta'qibga uchragan jurnalistlar qatori 2018-yil uchun yilning eng yaxshi odami deb nomlandilar. 511 kunlik qamoqdan so‘ng Va Lone va Kyav So Oo 2019-yil 7-mart kuni prezidentning afv etishi bilan ozod etildi.

2023-yil fevral oyida Reuters jurnalistlari guruhi Nigeriya harbiylari tomonidan inson huquqlarining buzilishini fosh qilgan tadqiqoti uchun Selden Ring mukofotiga sazovor bo‘ldi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil.

2. https://daryo.uz/

3. https://en.wikipedia.org/

4. O'qing, Donald (1992). Yangiliklar kuchi: Reuters tarixi 1849-1989. Oksford Oxford University Press. ISBN 0-19-821776-5.