Oryoldagi I.A. Bunin yodgorligi
Ivan Alekseyevich Bunin yodgorligi — rus yozuvchisi, adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti sovrindori I.A.Bunin ning bronza haykali. Haykal Proletar (Levashova) togʻida Oryol shahrida oʻrnatilgan[1]. Mualliflar SSSR Davlat mukofoti va. E. Repin nomidagi RSFSR Davlat mukofoti laureati V. M. Klikov, meʼmor R. I. Semerjiyev[2].
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
1894-yilda I. A. Buninning ota-onasi Voronejdan Oryol viloyati (hozirgi Lipetsk viloyati) Yelets tumanidagi Butirki fermasidagi meros mulkiga koʻchib oʻtishdi. Boʻlajak yozuvchi atigi uch yoshda edi. Oʻshandan beri uning taqdiri uzoq vaqtdan beri Oryol bilan bogʻliq edi. 1881-1886-yillarda Yelets gimnaziyasida tahsil oldi. 1886 — 1889-yillarda Yelets tumanidagi Ozerki shahrida yashagan, oilasi Butirkidagi yer sotilgandan keyin koʻchib oʻtgan. 1889-yil kuzida u Oryolga joylashdi va „ Oryol xabarnomasi“ ning xodimi boʻldi. Bu yerda, Oryolda Buninning birinchi kitobi „Sheʼrlar“ (1891) nashr etildi. Tanqidchilarning fikricha, bu yillardagi manzara lirikasi, shuningdek, keyinchalik yozilgan bir qator nasriy asarlar Oryol oʻlkasi haqidagi taassurotlarga toʻla. 1892-yilda yozuvchi Oryoldan Odessaga joʻnab ketdi.. I. A. Bunin nomi Oryolda bir necha bor abadiylashtirilgan. Yozuvchining muzeyi mavjud boʻlib, unda Buninning noyob kolleksiyasi jamlangan. Bunin nomi Oryol mintaqaviy ilmiy universal kutubxonasiga ham berilgan. 1992-yilda kutubxona binosi oldida mashhur adibning byusti ochildi (haykaltarosh O. A. Uvarov)[3]. V. M. Klikov ijodiga mansub yodgorlikni oʻrnatish gʻoyasi I. A. Buninning 125 yilligini nishonlashga tayyorgarlik koʻrish paytida paydo boʻldi. Yodgorlik 1995-yil oktabr oyida fuqarolarning katta yigʻilishi bilan ochildi[4].
Tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yodgorlik rus monumental sanʼati anʼanalarida yaratilgan. Yozuvchining bronza siymosi bronza poydevorga oʻrnatilgan. Bunin tik holda tasvirlangan. Qoʻllarini tirsaklarida chalishtirib, yorqin va xayrixoh nigohlari uzoqlarga qaratilgan. Yozuvchi poyiga bronza gulchambar qoʻyilgan. Poydevorda: „Bunin Ivan Alekseyevichga“[2] deb yozilgan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „И. А. Бунин“. Орёлъ знакомый и незнакомый. Qaraldi: 2014-yil 27-oktyabr.
- ↑ 2,0 2,1 „И. А. Бунин“. 2RF.ru. 2014-yil 27-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 27-oktyabr.
- ↑ „Иван Алексеевич Бунин“. Encyclopaedia-Russia.ru. Qaraldi: 2014-yil 27-oktyabr.
- ↑ „Памятник И. А. Бунину“. rutravtlltr. Qaraldi: 2014-yil 27-oktyabr.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Бельский А.. Город Орёл: Краеведческий словарь. Орёл: ОГУП «Орловская областная типография «Труд», 2000.
- Коллектив авторов.. Живая связь времён: Памятники, мемориальные доски г. Орла. Орёл: Вешние воды, 2004. (Wayback Machine saytida 2023-06-24 sanasida arxivlangan)
- Новичихин Е. Памятник И. А. Бунину в Орле. — 2005.