Mushuk va oshpaz
"Mushuk va oshpaz" - Ivan Andreevich Krilovning masallaridan biri.
Syujeti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ertakning syujetiga koʻra, oshpaz qovoqxonaga boradi va sichqonlardan oziq-ovqat zaxiralarini qoʻriqlash uchun mushuk Vaskani qoldiradi. Biroq, mushuk nafaqat oziq-ovqat zaxiralarini qoʻriqlamaydi, balki ularning bir qismini oʻzi ham eydi. Shunday qilib, mushuk pirogni yeb, „kurchonka“ (oʻzb. xoʻroz)ni ham yeydi.
Oshpaz mushukning yegan taomlarini ko‘rgach, mushukdan jahli chiqadi. Shu bilan birga, oshpaz mushukga qichqirayotganda, mushuk qolgan ovqatlarni yeyayotganini payqamaydi[1].
1812-yil voqealari bilan aloqasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Masal, A. Kirpichnikovning soʻzlariga koʻra, yozuvchining Barklay de Tollining sustligidan noroziligini aks ettiradi. Kutuzovning bosh
qoʻmondon etib tayinlanishi arafasida yozilgan[2], Ikkinchi Jahon urushi boshlanishidagi voqealarga ishora qiladi[3]. Shu bilan birga, sovet adabiyotshunosi M. A. Briksman ertakning birinchi oʻqilishi 1812-yil mart oyida, yaʼni harbiy harakatlar boshlanishidan oldin „Rus soʻzini sevuvchilarning suhbati“ toʻgaragida boʻlib oʻtganligini va shuning uchun u hech narsaga ega emasligini taʼkidladi[4].
Axloqiy jihati[tahrir | manbasini tahrirlash]
"Mushuk va oshpaz" ertagining axloqiy jihati shundaki, iltimos va ishontirish har doim ham yomon odamga ta'sir qilmasligidadir. Yaxshi odam uchun bunday muomala adolat topishga yordam bermaydi. Baʼzan bir badjahlga taʼsir qilishning yagona yoʻli qonuniy kuch ishlatishdir. Krilovning oʻzi ertakning axloqini uning soʻnggi satrlarida shunday izohlaydi: „Toʻgʻri, u erda nutqlar zoe ketmasligi uchun, Qudratdan foydalanish kerak boʻlgan joy“[5].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Крылов Иван Андреевич. Лица, осуществившие загрузку в Викитеку - ссылка. „Кот и Повар (Крылов) — Викитека“. ru.wikisource.org. 2019-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 12-fevral. . Litsenziya CC BY-SA dlya vkladov avtorov, obщestvennoe dostoyanie — dlya basen.
- ↑ А. Кирпичников. Очерки — 184 bet.
- ↑ Валентин Иванович Коровин. Басни Ивана Крылова: в помощь преподавателям, старшеклассникам и абитуриентам. МГУ, 1997. ISBN 9785211036888.
- ↑ Серман И. З. „Батюшков и Жуковский в спорах о Крылове“,. Свободные размышления. М.: Новое литературное обозрение, 2013 — 145 bet. ISBN 978-5-4448-0099-7.
- ↑ „Мораль басни "Кот и повар"“.