Milliy Qarash

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Najmiddin Erbakan, "Milliy Qarash" asoschisi va uning 2011 yilgacha rahbari

"Milliy Qarash" yoki Erbakanchilik[1], Najmiddin Erbakan tomonidan asos solingan, 1969-yilda “Mustaqil Harakat” bilan boshlangan va dastlab Milliy Nizom partiyasi bilan bir partiyaga aylangan va bugungi kungacha davom etayotgan islomiy mafkura va siyosiy harakatdir[2]. Bugungi kunda Turkiyada Yangidan Rifoh va Saodat partiyasi rasman "Milliy Qarash" mafkurasini qabul qilmoqda. Biroq har ikki partiya o‘zlarini milliy qarashning yagona vakili deb taʼkidlab, bir-birini "Milliy Qarash"ga xiyonat qilishda ayblamoqda[2].

"Milliy Qarash" Turkiyaning oʻz insoniy va iqtisodiy qudrati bilan rivojlana olishini va oʻzining asosiy qadriyatlarini saqlab, tarixining kuchini ortda qoldirib, tezroq harakat qilishini himoya qiladi. Ularning partiyalari 1974-1978-yillarda hukumatda toʻrt marta ikkinchi darajali ittifoqchi sifatida, 1996-1997-yillarda[Not 1] beshinchi marta asosiy ittifoqchi sifatida qatnashgan. Ularning hukmronligi davrida ular Heavy Industry Move va D8 guruhi va Pool System[3] ni yaratish kabi loyihalarni amalga oshirdilar. “Milliy qarash” harakati dunyodagi islom davlatlarini birlashtirish va Islom Iqtisodiy Hamkorlik Tashkiloti va Islom Harbiy Ittifoqi[4] bilan adolatli yangi dunyo barpo etishni maqsad qilgan.

Milliy Nizom partiyasi, Milliy Najot partiyasi, Farovonlik partiyasi va Fazilat partiyasining yopilishidan keyin tashkil etilgan Saodat partiyasi va Yangidan Rifoh Partiyasi bilan siyosati davom ettirilmoqda. "Milliy Qarash" harakatidan chiqib tashkil etilgan partiyalar Adolat va taraqqiyot partiyasi va Xalq ovozi partiyasidir. Adolat va Taraqqiyot partiyasini asos solgan Bulent Arinch, Abdulloh Gul, Rejep Tayyip Erdogʻan kabi insonlar oʻz siyosatini "Milliy Qarash"bilan boshlagan.

Asosiy konsepsiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Adolatli tartib: Bu foiz boʻlmagan erkin bozor iqtisodiyotini nazarda tutadi. U pulni tovar kabi sotib olish va sotishni rad etadi. Uning fikricha, bu holat adolatni buzib, kuchlini kuchliroq qiladi.
  2. Real iqtisodiyot: ishlab chiqarishga asoslangan kooperativ koʻp sheriklik tuzilmalarini mustahkamlash tamoyiliga asoslanadi. U shunday barcha korxonalarga foizsiz davlat kreditlari berish tarafdori.
  3. Huquq kontseptsiyasi: Bu adolatsiz daromadga va iqtisodning ekspluatatsiyaga asoslanganligiga qarshi.
    1. Insonlarga tugʻilishdan beri berilgan huquqlar, asosiy inson huquqlari
      • Yashash huquqi
      • Egalik qilish huquqi
      • Nasl-nasabni himoya qilish
      • Fikr yuritish erkinligi
      • Boshqa maʼlum boʻlgan asosiy inson huquqlari erkinliklari (sayohat qilish, ishga joylashish, kasb tanlash va boshqalar).
    2. Ish.
    3. Kelishuvlar va shartnomalar rozilik bilan tuziladi.
    4. Odil sudlovdan kelib chiqadigan huquqlar. Insonning orzusi baxtli hayotda yashashdir. Baxtga faqat Haqiqiy Haqiqatni tushunish bilan erishish mumkin. Insonlar baxti uchun huquqlarning haqiqiy tushunchasini qabul qilish va amalga oshirish juda muhimdir.
  • Milliy ittifoq
  • Millat ittifoqi
  • Jumhur ittifoqi
  • Saodat va Kelajak ittifoqi
  1. „Arşivlenmiş kopya“. 9 şubat 2022da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9 şubat 2022.
  2. 2,0 2,1 „Milli Görüş Hareketinin Kuruluşu: Türk Siyasetinde Milli Nizam Partisi Deneyimi“. DergiPark. 29-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-mart.
  3. „Arşivlenmiş kopya“. 30 ocak 2016da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 ocak 2016.
  4. „Arşivlenmiş kopya“. 24 ocak 2016da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 ocak 2016.


Manba xatosi: <ref> tags exist for a group named "Not", but no corresponding <references group="Not"/> tag was found