Kuldyalg minorasi
Kuldyalg minorasi (estoncha: Kuldjala torn — „oltin oyoq minorasi“) — Tallin qalʼasi devorining himoya inshooti; Saunatorn va Nunnatagun minoralari orasida joylashgan. XV-asr meʼmorchiligi yodgorligi[1].
Shahar devorining bu burchak minorasining paydo boʻlishi 1311-1320-yillarda mudofaa kamarini mustahkamlash boʻyicha ishlarning yangi bosqichi bilan bogʻliq. Daniya hukumati magistraturaga qatʼiy talablar qoʻydi: monastir hududlarini, shu jumladan ayollar-monastirni himoya qilishni taʼminlash. Qurilish xarajatlarining bir qismi monastirni qoplashi kerak edi va agar kerak boʻlsa, magistr devorni dengiz tomon yoʻnaltirishga vakolatli edi. Shu maqsadda monastirning burchagidan Toompea yonbagʻrigacha boʻlgan devor uchastkasi qurildi; monastirning gʻarbiy tomonida minora qurildi. Dizaynda bir necha bosqichlarni ajratish mumkin. Shaharning tashqi siyosatining yomonlashishi bilan bogʻliq holda, shahar devoridagi faol ishlar 1370-1372-yillarda qayta tiklandi. Minora qurilgan, qal’a devorining jangovar harakatiga ulangan oraliq qavat hosil boʻlgan. Bu yuqori qavatni koʻtarish va otish maydonini koʻpaytirish uchun ancha yuqori boʻldi.
De Gulden Voet minorasining nomi 1434-yilda paydo boʻlgan. Keyinchalik devor shimolga qarab kengaytirildi va Loevenshede minorasi qurildi Loewenschede.
Muhim oʻzgarishlar 1422-yildan keyin va 1610-yillarda, Kuldala minorasi maksimal balandligi 22,5 metrga yetganida amalga oshirildi[2].
Minora besh qavatli boʻlib, ichki qismi shaharga qaragan taqa shakliga ega. Yuqori qavatlar mudofaa funktsiyalariga ega edi, pastki qavatlar esa saqlash joylari sifatida ishlatilgan.
Shahar qal’a devorining tiklash ishlari 60-yillarda boshlangan. Keyin Kik-in-de-Kek, Kuldyala minorasi va Nunna minorasi tartibga keltirildi. Minora yaxshi saqlanib qolgan va hozirda uning binolaridan Kodulin yoshlar tashkiloti koʻrgazmalar va maʼruzalar uchun foydalanilmoqda.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Belorussiya Litva Latviya Estoniya. Spravochnik-putevoditel. — Moskva: Iskusstvo, 1986. ISBN 5-210-00094-X.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „3015 All-linna kindlustused - linnamüür, tornid, väravaehitised, muldkindlustused, vallikraav, 13.-18.saj.“ (et). Kultuurimälestiste register. 2021-yil 2-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 3-sentyabr.
- ↑ Kesklinna Sõnumid. „Linnamüüri kaks torni antakse linlaste käsutusse“ (et). Tallinn (2005-yil 7-oktyabr). 2021-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-iyun.