Kort Ayke yodgorligi
Kort Ayke yodgorligi — Komi Respublikasining Kortkeros qishlogʻida. 2016-yil 12-noyabrda Kortkeros qishlogʻiga kiraverishda oʻrnatilgan.
Art-ob’ektning yaratilish tarixi.[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mifologik temirchi Kort Ayke afsonasi asosida qishloqqa kiraverishda art-ob’ektni oʻrnatish gʻoyasi MO MR „Kortkerosskiy“ madaniyat boshqarmasi boshligʻi lavozimida ishlagan Popova Tatyana Gennadiyevnaga tegishli, vazifani amalga oshirish va hunarmandlarni jalb qilish yoʻlini esa Rossiya temirchilar uyushmasining prezidenti boʻlib ishlagan Yuriy Shagunov oʻylab topdi.Kort Ayki obrazining muallifi Sankt-Peterburglik temirchi-rassom Aleksandr Sushnikov va Moskvalik temirchi Georgiy Gorbachev[1].
Mahsulot Sankt-Peterburgdan temir festivali oʻtkaziladigan joyga demontaj qilingan holda yetkazib berildi. Ehtiyot qismlarni yigʻish barcha ishtirokchilar — temirchilarning (shu jumladan chet ellik) birgalikdagi saʼy-harakatlari bilan amalga oshirilgan va oʻz hunariga sodiq odamlar jamoasining ramzi boʻlgan. Qayiqlarni yasab tugatish zarurati va mualliflarning juda bandligi tufayli, buyum 2016-yil noyabrigacha Kortkeroslik temirchi Igor Usachevning hovlisida va yakuniy yigʻilish Sushnikov A. va Usachev I. koʻngillilar tomonidan boʻyash, shuningdek, Komi Respublikasi yoʻl boshqarmasidan ruxsatnoma va loyiha hujjatlarini olish tugagandan soʻng, u qishloqqa kiraverishda oʻrnatildi[2][3].
Kort Ayki mualliflari uni yodgorlik emas, balki art-ob’ekti deb hisoblaydi[4]. Bu tomoshabinlarning hissiy reaksiyasi uchun yaratilgan sanʼat asari. Kort Ayka — bu turli xil materiallar va narsalardan yaratilgan madaniy boʻlmagan ob’ekt boʻlib, yaratuvchining ijodiy gʻoyasini jamoatchilik bilan vizual aloqa orqali yetkazadi[5]. Uni yaratishdan maqsad: mahalliy afsonalar asosida hududni brendlash, mintaqaviy turizmni rivojlantirish, turistik trafikini jalb qilish, Kortkeros qishlogʻini OAV da Komi Respublikasida temirchilikning tugʻilgan joyi sifatida belgilash boʻlgan.
Yodgorlikni oʻrnatish Butunrossiya temirchilar bayramiga[6] toʻgʻri keldi. Obyekt 100x100 va 80x80 mm oʻlchamdagi poʻlat burchak va 40x4 mm oʻlchamdagi tasmalardan yasalgan. Asosi qalin poʻlat plitalar. Yodgorlik issiq quyish usuli bilan yasalgan. Ogʻirligi taxminan 1 tonna[7].
Tanqid[tahrir | manbasini tahrirlash]
Art ob’ektning oʻrnatilishi mahalliy OAV da muhokamalarga sabab boʻladi. Komi respublikasining ayrim aholisining gaplariga koʻra, butparast va qaroqchiga yodgorlik oʻrnatish xristianlik eʼtiqodiga qarshi jinoyat hisoblanadi va Kortkeros hududida butparastlikning qayta tiklanishidan dalolat beradi[8]. Pravoslav yeparxiyasi vakillari ushbu yangilikka izoh berib, bu buyum hech qanday diniy yoki mafkuraviy maʼnoga ega emasligini aytishdi[9].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Авторы памятника Корт Айке“. bnkomi.ru. 2018-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-may.
- ↑ „Финишная сборка“. komi.kp.ru. 2018-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-may.
- ↑ „Установка“. syktyvkar-eparchia.ru. 2017-yil 16-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-may.
- ↑ „Авторы о памятнике Корт Айке“. respublika11.ru. 2017-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-may.
- ↑ „Арт-Объекты“. mustartgallery.ru. 2016-yil 16-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-may.
- ↑ „Установка памятника была приурочена к Всероссийскому дню кузнеца“. союзкузнецов.рф. 2020-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 24-mart.
- ↑ „Изготовление памятника Корт Айке“. komi.kp.ru. 2018-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 25-may.
- ↑ „Сыктывкарская и Коми-Зырянская епархия: Корт айка не является объектом религиозного поклонения“. komiinform.ru. 2017-yil 22-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 15-mart.
- ↑ „Памятник Корт Айке“. syktyvkar-eparchia.ru. 2017-yil 16-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 15-mart.