Komoriya pasporti
Komoriya pasporti Komor orollari ittifoqi fuqarolariga xalqaro sayohat uchun beriladi. 2017-yil 1-yanvar holatiga ko‘ra, Komoriya fuqarolari 48 mamlakat va hududga kelganlarida vizasiz yoki vizasiz bo‘lishlari mumkin bo‘lib, Komoriya pasporti sayohat erkinligi bo‘yicha 88-o‘rinni egallagan (Jazoir, Kambodja, Misr, Gvineya va Laos pasportlari bilan bog‘langan). Henley viza cheklovlari indeksi boʻyicha[1].
BAA va Fors koʻrfazining boshqa mamlakatlari Komor orollari bilan hamkorlik qiladi, bunda Komor orollari pasportlari koʻplab fuqaroligi boʻlmagan odamlarga (shu jumladan dissidentlarga) beriladi[2][3].
Komor orollari pasportlarini sotish sxemasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Komor orollari pasportlarini sotish sxemasi 2006-yilda sobiq tadbirkor Bashar Kiwan va Komor orollarining oʻsha paytdagi prezidenti Abdulloh Sambi tomonidan yaratilgan va uning vorisi Ikililou Dhoinine bilan birga davom etgan.
Investitsion dastur boʻyicha fuqarolik Komor orollari infratuzilmasini rivojlantirish va Fors koʻrfazidagi arab davlatlarida fuqaroligi boʻlmagan rezidentlar masalasini „hal qilish“ boʻyicha ikki tomonlama maqsadlarga erishish uchun ikki tomonlama yechim sifatida taqdim etildi. Xususan, bu Birlashgan Arab Amirliklari va Quvaytga Bidoon nomi bilan tanilgan ushbu mamlakatlardagi 4000 fuqaroligi boʻlmagan oilalar uchun fuqarolikni sotib olishga imkon beradi, buning evaziga Hind okeanidagi kambagʻal arxipelagini rivojlanish loyihalariga sarflash uchun 200 million dollar oladi. Biroq, Kivan va ikkala sobiq prezidentning atrofidagilar 45 million dollardan ortiq mablagʻni oʻgʻirlashdi, chunki mamlakat mamlakatni yaxshilash uchun biron bir rivojlanish rejasiga sarflanmagan pulni koʻrmadi. Shuningdek, pasportlar norasmiy kanallar orqali istalgan jismoniy shaxsga kerakli narxda sotilgani aniqlandi[4].
Rasmiy maʼlumotlar bazasi 48 mingga yaqin xorijlik, shu jumladan, asosan Bidoon fuqarolari pasport olganligini koʻrsatdi, bu prezident tomonidan tasdiqlangan rasmiy raqamdan 6000 ga yaqin koʻp, bu rasmiy kanallardan tashqari savdo koʻlamini taʼkidlab oʻtdi. Sxemaning birinchi bosqichi, 2006 yildan 2011 yilgacha hokimiyatda boʻlgan Sambi davrida, 4,000 fuqaroligi boʻlmagan oilalarga fuqarolik berish evaziga Komor orollariga 200 million dollar ishlab topishi kerak edi. Amirlik rasmiylari pulni toʻliq toʻlaganliklarini aytishdi, ammo hisobotda aytilishicha, Komor orollaridagi davlat hisoblarida pul izlari kam[5][6].
Bugungi kunda Kiwan, Sambi va Dhoinine, shuningdek, Komor hukumatining boshqa rasmiy asosiy aʼzolari davlat mablagʻlarini oʻgʻirlash, firibgarlik va notoʻgʻri ishlatishda ayblanmoqda va barcha aloqador tomonlarga nisbatan jinoiy ish qoʻzgʻatishga chaqirmoqda[7][8]. Quvaytda Komor orollari sxemasini eʼlon qilgan Quvayt ichki ishlar vazirligining sobiq yordamchisi general-mayor Mazen Al-Jarrah[9] 2021-yil fevral oyida odam savdosiga yordam berish uchun pora olgani uchun sudlangan edi[10].
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Bidoon
- Komoriya fuqarolari uchun viza talablari
- Muhammad Bashar Kivan
- Komoriya pasportini sotish mojarosi
- Semleks guruhi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Global Ranking - Visa Restriction Index 2017“. Henley & Partners. Qaraldi: 2017-yil 14-mart.
- ↑ „Special report: Ten years on, the UAE's stateless people reflect on how life has improved and on the challenges ahead“. The National (2018-yil 5-sentyabr). Qaraldi: 2019-yil 17-aprel.
- ↑ „The controversial plan to give Kuwait’s stateless people citizenship of a tiny, poor African island - The Washington Post“.
- ↑ „Kuwait's stateless Bidun 'offered Comoros citizenship'“ (en-GB). BBC News (2014-yil 10-noyabr). Qaraldi: 2021-yil 8-mart.
- ↑ AfricaNews. „Ex-Comoros president Sambi charged over passport scheme“ (en). Africanews (2018-yil 21-avgust). 2018-yil 22-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 8-mart.
- ↑ Taylor, Adam. „The controversial plan to give Kuwait's stateless people citizenship of a tiny, poor African island“ (en-US). Washington Post. Qaraldi: 2021-yil 8-mart.
- ↑ „Comoros ex-presidents embroiled in passport sale scandal“ (en). France 24 (2018-yil 10-aprel). Qaraldi: 2021-yil 26-mart.
- ↑ Ahmed, David Lewis, Ali Amir. „Exclusive: Comoros passport scheme was unlawful, abused by 'mafia' networks - report“ (en). Reuters (2018-yil 23-mart). Qaraldi: 2021-yil 8-mart.
- ↑ „Kuwait says stateless to be offered Comoros citizenship“ (en-US). news.yahoo.com. Qaraldi: 2021-yil 25-mart.
- ↑ „Kuwait: Tougher penalties sought in human trafficking case involving Bangladeshi MP“ (en). gulfnews.com. Qaraldi: 2021-yil 25-mart.