Gangrenoz ektimasi
Gangrena teri ektimasining shikastlanishi bilan tavsiflanadi ,pufakchalar yoki vezikulalar tez rivojlanadi pustulalar va nekrotik yaralar buzilgan teri bilan eritematoz chegara hosil qiladi, "Ektima" terining yiring hosil qiluvchi infektsiyasini anglatadi," gangrenozum " qo'shimcha gangrena yoki nekrozni anglatadi. Bu klassik ravishda Pseudomonas aeruginosa bakteremiyasi bilan bog'liq, ammo bu patognomonik emas[1]. Pseudomonas aeruginosa-gramm manfiy aerob tayoqchadir[2].
Ushbu turdagi teri lezyoni birinchi marta 1897 yilda L. Barker tomonidan Pseudomonas aeruginosa bakteriyasi bilan birgalikda tasvirlangan. Unga Xitsman va Kreibich tomonidan "ektima gangrenasi" nomi berilgan[1].
Bu asosan immunitet tanqisligi virus sindromi bo'lgan bemorlarda uchraydi. Asosan ko'p holatlar Pseudomonas aeruginosa infektsiyasi bilan bog'liq bo'lsa-da, yaqinda bu teri lezyoni Escherichia coli, Citrobacter freundii, Klebsiella pneumoniae, boshqa turli xil Pseudomonas turlari va Morganella morganii kabi boshqa mikroorganizmlar bilan aloqadorligi haqida ma'lumotlar mavjud[1].
Belgilari va alomatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Birlamchi teri lezyoni odatda og'riqsiz, yumaloq va eritematoz makula bilan boshlanadi. So'ng u pustulaga, keyin markaziy gemorragik fokusli bo'shliqqa aylanadi.Bo'shliq lateral cho'zilgan yaraga aylanadi. Nihoyat, u eritematoz bilan o'ralgan Markaziy qora gangrenoz yaraga aylanadii[1].
Lezyonlar bitta yoki ko'p bo'lishi mumkin. Ular asosan oraliqda va qo'l chuqurida uchraydi.Ammo, ular tananing har qanday qismida paydo bo'lishi mumkin[1].
Organizmga to'g'ridan-to'g'ri shilliq qavat yoki teri kabi mexanik himoya to'siqlarining parchalanishi orqali kiradi. Immunitet tanqisligi holatining rivojlanishiga olib keladigan sharoitlar bemorni ektima gangrenozum va sepsisga ko'proq moyil qilishi mumkin[1]. Gumoral yoki immunitet xavfIni oshiradi, chunki organizm doimgidek qon oqimidan tozalanmaydi. Odatda terining shikastlanishini keltirib chiqaradigan organizmning asosiy mexanizmi bu organizmning dermis va terining teri osti yog' to'qimalarida arteriya va tomirlarning kirib borishidir. Bu perivaskulyar invaziya qon aylanishi buzilganligi sababli tugun shakllanishiga, oshqozon yarasi, vaskulit va nekrozga olib keladi. Perivaskulyar tuzilishli bakteriyalarning teri orqali to'g'ridan-to'g'ri kirishi yoki sepsis holatida gematogen tarqalishi orqali kiradi[1].
Tashxis[tahrir | manbasini tahrirlash]
Klinik tashxis kuzatuv va quyidagi testlar orqali amalga oshiriladi.
(1) Suyuqlikning pustulalar yoki bullalardan gramm dog ' va to'qima tampon haqida
(2) Qonning hosil bo'lishi
(3) siydikning hosil bo'lishi
(4) teri biopsiyasi
(5) To'qimalarning hosil bo'lishi
Magnit-rezonans tomografiya nekrotiza yuzasidan farqlash uchun plantar oyoqning ektima gangrenasida amalga oshirilishi mumkin[1].
Ektima gangrenozum bilan bog'liq asosiy organizm Pseudomonas aeruginosa bakteriyasi hisoblanadi. Biroq, ko'p bakterial holatlar ham qayd etish mumkin. Profilaktika choralariga tegishli gigiena qoidalariga rioya qilish, immuniteti zaif bemorlarni mumkin bo'lgan sharoitlardan qochish va o'z vaqtida tibbiy davolanishni bo'rgatish kiradi[1].
Davolash[tahrir | manbasini tahrirlash]
Davolash choralariga Pseudomonas aeruginosa bakteriyasi uchun antibiotiklarni o'z ichiga oladi. Antipseudomonal penitsillinlar, aminoglikozidlar, ftorxinolonlar, uchinchi avlod sefalosporinlari yoki seftriakson aztreonamlar ham berilishi mumkin. Odatda, antibiotiklar madaniyat va sezgirlik natijasiga qarab o'zgartiriladi[1].Oq qon tanacharalari soni juda past bo'lgan bemorlarda granulotsit-makrofag koloniyasini ogohlantiruvchi omil berilishi mumkin. Nedensel agentlarga qarab antiviral yoki antifungal qo'shilishi mumkin[1].
Jarroxlik muolajalarga javob bermaydigan keng tarqalgan nekroz bo'lsa, jarrohlik kerak bo'ladi.
Yaqinda Meksikadagi universitet kasalxonasida 2004- yildan 2010- yilgacha ektima gangrenasining barcha holatlarini retrospektiv o'rganish shuni anglatadiki, immuniteti zaif bemorlarda neytropeniya ektima gangrenasi eng keng tarqalgan xavf omilidir [2].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Kingsberry, M. (2017). Ecthyma gangrenosum: Overview. https://emedicine.medscape.com/article/1053997-overview#showall. Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name ":1" defined multiple times with different content - ↑ Martínez-Longoria, César Adrián; Rosales-Solis, Gloria María; Ocampo-Garza, Jorge; Guerrero-González, Guillermo Antonio; Ocampo-Candiani, Jorge (October 2017). "Ecthyma gangrenosum: a report of eight cases". Anais Brasileiros de Dermatologia 92 (5): 698–700. doi:10.1590/abd1806-4841.20175580. ISSN 0365-0596. PMID 29166510. PMC 5674706. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=5674706.