Gabon bayrogʻi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Gabon bayrogʻi
Mamlakat Gabon
Mutanosibligi 3:4
Qabul qilindi 17-avgust, 1960-yil (63 yil avval) (1960-08-17)
Gabon Prezident bayrogʻi
Mutanosibligi 3:4
Qabul qilindi 2016-yil
Gabon bayroqlari bilan namoyishchilar

Gabon bayrogʻi (fransuzcha: drapeau du Gabon) — uchta gorizontal yashil, sariq va koʻk chiziqlardan iborat trikolor. 1960-yilda kantonda fransuz uch rangli bayrogʻini oʻz ichiga olgan oldingi mustamlaka bayrogʻi oʻrniga qabul qilingan, u oʻsha yili mamlakat mustaqillikka erishganidan beri Gabon Respublikasining bayrogʻi boʻlib keladi. Hozirgi bayroqning dizayni trikolorni olib tashlashni va markazdagi sariq chiziqni kengaytirishni nazarda tutmoqda.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1839-yilda fransuzlar zamonaviy Gabon ustidan nazoratni qoʻlga kiritishdi, oʻshanda mahalliy boshliq oʻz yerlarining suverenitetini ularga topshirgan edi.[1] 1885-yildagi Berlin konferensiyasi Fransiyaning hududga boʻlgan daʼvosini diplomatik tan olish orqali tasdiqladi[2] va keyinchalik u 1910-yilda Fransiya Ekvatorial Afrikasining bir qismiga aylandi. Fransiyaning Gabon ustidan mustamlaka hukmronligi ostida hukumat mustamlakaga oʻziga xos mustamlaka bayrogʻidan foydalanishni taqiqladi. Buning sababi, ularda bayroq vatanparvarlik tuygʻusini kuchaytirishi va mustaqillikka itaruvchu kuch boʻlishi mumkinligidan xavotirda edilar. Biroq, Afrikada dekolonizatsiya harakatining kuchayishi bilan fransuzlar Gabonga fransuz hamjamiyatida oʻzini oʻzi boshqaradigan respublika sifatida cheklangan avtonomiya berishga majbur boʻldilar. Avtanomiya taklifni qoʻllab-quvvatlovchi referendum oʻtkazilgandan keyin 1958-yilda berilgan.

Gabon — fransuz mustamlakalarining „eng ilgʻorlaridan biri“ hisoblangan[3] — tezda yangi bayroq dizaynini ishlab chiqdi, bir yil oʻtib, 1959-yilda rasman qabul qilindi.[4] Unda hozirgi bayroq bilan bir xil boʻlgan gorizontal uch rangli boʻlib, lekin markazdagi sariq chiziq uni oʻrab turgan yashil va koʻk chiziqlardan torroq edi. Fransiyaning uch rangli bayrogʻi kantonda joylashgan boʻlib, Gabon Fransiya bilan ushbu „ramziy aloqa“ ga ega boʻlgan yagona fransuz avtonom respublikasiga aylandi.[5]

Gabon 17-avgustda mustaqil davlat boʻlishidan bir hafta oldin[6] 1960-yil 9-avgustda bayroq biroz oʻzgartirildi. Oʻzgartirish kantondagi Trikolorni olib tashlashni va markazdagi sariq chiziqni kattalashtirishni va shu bilan boshqa ikkita bant bilan teng kenglikni berishni talab qildi.

Dizayn[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ramziyligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bayroqning ranglari va ramzlari madaniy, siyosiy va mintaqaviy maʼnolarga ega. Sariq rang mamlakat boʻylab kesib oʻtuvchi Ekvatorga ishora qiladi shuningdek, quyoshni ham anglatadi.[7] Yashil Gabonning tabiiy resurslarini, shuningdek, uning „keng oʻrmonli maydoni“ning ramzidir. Moviy rang dengizni, xususan, mamlakat boʻylab „keng qirgʻoq“ga ega boʻlgan Janubiy Atlantika okeanini ifodalaydi. Whitney Smith Britannica Encyclopædia va Dorling Kindersley ning Complete Flags of World asarida markaziy bandni faqat sariq rangda tasvirlagan boʻlsa, World Factbook uni sariq va oltin rang sifatida tavsiflaydi.

Oʻziga xoslik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gabon bayrogʻining nisbati 3:4 ga teng. Gabon qonunlari bilan mustahkamlangan bu noodatiy bayroq nisbati faqat uchta boshqa davlat bayroqlari tomonidan taqsimlanadi — Kongo Demokratik Respublikasi (baʼzi manbalarda nisbatlar 2:3), Papua-Yangi Gvineya va San-Marino.[8] Bundan tashqari, mamlakat bayrogʻi qoʻshni mamlakatlardan farqli oʻlaroq, pan-afrikanizm harakatining yashil, sariq va qizil ranglarini ishlatmaydi. Afrikadagi boshqa sobiq fransuz mustamlakalaridan farqli oʻlaroq, bayroq Fransiya bayrogʻiga oʻxshash vertikal emas, balki gorizontal trikolordan iborat.

Tarixiy bayroqlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bayroq Davomiyligi Foydalanish Tavsif
1959-1960-yillar Gabon bayrogʻi Gorizontal yashil va koʻk chiziqlar markazda ingichka sariq chiziq bilan ajratilgan, kantonda fransuz trikolorli.
1960-1990-yillar Gabon Prezident standarti Yuqori uchdan bir qismini tashkil etuvchi uchta sariq doirali yashil maydon. Pastki uchdan ikki qismida sariq maydon mavjud boʻlib, uning orqa tomonida Gabon bayrogʻini koʻtargan galleon uchta koʻk dengiz toʻlqinlari suzib yuradi.
1990-2016-yillar Gabon Prezident standarti Gorizontal yashil va koʻk chiziqlar markazda sariq chiziq bilan ajratilgan, oʻrtada gerb joylashgan.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Gabon profile“. BBC News. BBC (15-yanvar 2014-yil). Qaraldi: 4-sentabr 2014-yil.
  2. ↑ „History of Gabon“. Lonely Planet. 2020-yil 24-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-iyul.
  3. ↑ Smith, Whitney (19 July 2013). "Flag of Gabon". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc.. http://global.britannica.com/EBchecked/topic/1355240/flag-of-Gabon. Qaraldi: 3 September 2014.  (subscription required)
  4. ↑ Kindersley Ltd., Dorling. Complete Flags of the World. Penguin, 6-yanvar 2009-yil — 92 bet. ISBN 9780756654863. 
  5. ↑ Brooke, James. „Gabon Keeps Strong Links With France“. The New York Times (23-fevral 1988-yil). Qaraldi: 16-avgust 2014-yil.
  6. ↑ Weinstein, Brian (1 May 2014). "Gabon – French control". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc.. http://global.britannica.com/EBchecked/topic/223148/Gabon/40750/French-control. Qaraldi: 12 September 2014.  (subscription required)
  7. ↑ „Gabon“. The World Factbook. CIA. Qaraldi: 3-sentabr 2014-yil.
  8. ↑ Europa World Year. Taylor & Francis Group, 2004 — 3633 bet. ISBN 9781857432558.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Gabon_bayrogʻi&oldid=4215893" dan olindi