Göttingen Fanlar akademiyasi
Göttingen Fanlar Akademiyasi (nemischa: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen) — Germaniya Fanlar akademiyalari ittifoqi aʼzosi, Quyi Saksoniyaning asosiy tadqiqot markazi, Göttingendagi jamoat notijorat tashkiloti.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Göttingen Fanlar Akademiyasi 1751-yilda Georg II buyrugʻi bilan Gannover saylovchilarining Akademik Assambleyasi sifatida tashkil etilgan va shu tariqa Germaniyadagi ikkinchi eng qadimgi davlat akademik assambleyasi (Berlin Fanlar Akademiyasidan keyin) hisoblanadi.
Yangi muassasaning XVIII asrdagi boshqa fanlar akademiyalaridan ajralib turadigan xususiyati universitet bilan eng yaqin aloqasi edi. Aslini olganda, ikkala tashkilot dastlab bir-biriga bogʻlangan tizim sifatida yaratilgan: universitetning vazifasi „yoshlar tarbiyasi“ deb eʼlon qilingan, akademiyaning vazifalari esa „tadqiqotlar olib borish va fanlar ravnaqiga koʻmaklashish“dir. Shunga asoslanib, oʻzini oʻqituvchilikka emas, balki ilmiy faoliyatga bagʻishlashga qaror qilgan har qanday professor Göttingen Akademiyasiga aʼzo boʻlishi mumkin edi. Shunday qilib, Göttingen universitetining rahbarlaridan biri, mashhur anatom olim Albrecht Haller (1708-1777) Fanlar akademiyasining birinchi prezidenti boʻldi. Bugungi kunda Akademiya oʻz mohiyatiga koʻra universitetning tadqiqot va ekspert markazi hisoblanadi.
Tuzilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Göttingen Fanlar Akademiyasida sinflarga klassik boʻlinish mavjud. Tashkil etilgan paytdan to hozirgi kungacha ikkita sinf ajratilgan: fizika-matematika va tarix-filologiya. Biroq, Akademiyaga tegishli sinfda qabul qilish rasmiyatchilikdir, chunki Akademiyaning asosiy prinsipi fanlararolik tamoyili hisoblanadi[1]. Umumiy boshqaruvni plenum — Akademiyaning barcha haqiqiy aʼzolari yigʻilishi amalga oshiradi. Plenum chaqiriqlari orasidagi vazifa amaldagi boshqaruv prezident, vitse-prezident, ikkala sinf raislari va plenum qarori bilan prezidiumga tayinlangan akademiya aʼzolaridan iborat prezidiumga yuklanadi[2]. Akademiya rahbari prezident hisoblanadi.
Loyihalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Göttingen universiteti bilan yaqin aloqalar akademiyaning nemis tili va adabiyoti tarixiga alohida qiziqishini oldindan belgilab berdi. Tadqiqot faoliyatining anʼanaviy yoʻnalishlari qatorida I. V. Gyote va aka-uka Grimmlarni yetkazib berdi. Bugungi kunda Akademiyada Gyote lugʻatini (nemischa: Goethe-Wörterbuch) va ertaklar ensiklopediyasi (nemischa: Enzyklopädie des Märchens) yaratish ustida ish olib borilmoqda.
Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Göttingen Fanlar akademiyasi quyidagi mukofotlar bilan taqdirlaydi: Denni Heineman mukofoti, Lixtenberg medali va boshqalar[3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Struktur der AdW zu Göttingen“. 2009-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 5-dekabr.
- ↑ Obichno akademik, zanimayuщiy doljnost predsedatelya v odnom iz klassov, imeet takje status vitse-prezidenta, takim obrazom na praktike „yadro“ prezidiuma sostavlyayut ne 5, a 3 cheloveka
- ↑ „Akademie der Wissenschaften zu Göttingen: Kategorien“. 2015-yil 1-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 21-oktyabr.