Foydalanuvchi:Web Baxadir dev
web_Baxadir_dev Ol kim?
Creaker, Xaker, Programmist
Geldibaev Baxadir Sultamurat Uli xojeli rayoninda Tuwilgan
Xaker (Ingilisshe: hack — yaǵnıy shabiw¸ baltalaw ) — informatsion texnologiyalar boyınsha ayriqsha jagdayda ilmiy tájriybege iye qánige. Kompyuter sistemasın oǵada tereń biletuǵın shaxs. Aldın basdan xaker degen termin kompyuter programmaların demde jaza alatuǵın, yamasa qurılmalardı demde on'lay alatuǵın programmistlerge isletilingen. Xakerlar tiykarlanıp 3 túrge bo'linedi : Black hat, White hat hám Grey hat.
Hack sózi hippilar jargonida kútimlenip, dúnya sózligine kirgen. Házir xaker sózi creker, yaǵnıy buzıwǵa qaratılǵan mánisinde nadurıs isletiledi.
Xakerler — iskerligi boyınsha bir neshe turlerdi quraydı :
1. Xakerlar-virus (kiber urilar) jaratıwshılar bolıp tabıladı.
2. PEN TESTER — hár túrlı saytlardı buzıwshiler (Web-hacker) ler.
3. Cracker — programmalıq támiynatlar, oyınlar hám basqa soǵan uqsas zatlardı buzıwshilar.
4. Shellcoders & Reverser — pútkil jáhán professional xakerlari.
Bunnan tısqarı, kiber urilardin ámelge asıratuǵın jınayatları túrlerine kóre taǵı bir neshe tiplarga bolıw múmkin, mısalı :
«Sada» kiber urilar — olar jaman esaplanǵan xakerlarning júdá kem bólegi bolıp, geypara zattı joq etip taslaw ushın isleydiler. Olardı taǵı bul «rm -f -d *, del *. *, format c:\» buyrıqların suyiwshi dep ataw múmkin. Ulıwma alǵanda, bul tipdagi xakerlarni pútkil kompyuter álemindegiler jaman kórediler.
«Hazilkesh» kiber urilar — Olardı xakerlar mazqarabazlar dep aytıw múmkin. Olar ádetde, úlken zálel keltiriwmeydi. Qandayda bir-bir server yamasa sayttı buzǵanlarında, óz laqapların qaldırıp, serverdiń fayllarına tiymesten shıǵıp ketiwedi. Basqasha aytqanda, olardı túrli muzıka hám shıraylı effektler kórsetiwshi virus jaratıwshılar dep ataw múmkin.
«Isten shigaruwshi» kiber uri (vzlomshik) lardin tiykarǵı waziypası — ondaǵı maǵlıwmatlardı ol urlaw yamasa almastırıw ushın kompyuter sistemaların saldamlı maqsetler menen buzıwdan ibarat. Kiber o'g'rilar sheńberinde oǵırı úlken húrmet hám sıylasıqǵa iye bolǵan professional kreker (Cracker) lar bar. Ulıwma alǵanda, sistemanı izdan shıǵarıw ushın tómendegi tiykarǵı basqıshlar ámelge asıriladı : esaplaw sistemasın odaǵı bas noqatların anıqlaw ushın úyrenip, programmalıq hújimdi islep shıǵıw jáne onı tikkeley ámelge asırıw. Álbette, óz maqsetine erisiw ushın barlıq úsh basqıshnı basıp ótken kiber o'g'rinigina haqıyqıy professional xaker deyiw múmkin.
«Friker» kiber urilar — Qálegen mámleket menen biypul sóylesiw múmkinshiliklerin izlew jolında isleytuǵın kiber o'g'rilar bolıp tabıladı. Kompyuter qawipsizligin támiyinlewde ızleniwshi kiber sanitar hám jaramsız niyetlerde ızlenuvchan kiber o'g'rilar ortasında aspan menen yercha parq bar. Informaciya qawipsizligine kompyuterde paydalanıwshıları mámleket shólkemleri, túrli shólkemlerdiń barlıǵı ámel qılıwları kerek. Keri jaǵdayda, tekǵana kompyuteringizning operatsion sisteması isten shıǵıwı, bálki programmalıq támiynatlar hám hújjetler óship ketiwi, hátte jasırın maǵlıwmatlardı nápsiqaw maqset degi insanlar qolına túsiwi hesh gáp emes.