Emine xatun

Emine xatun
Tavalludi	- Marash
Vafoti	- Usmoniylar imperiyasi
Turmush oʻrtogʻi	Mehmed I
Bolalari	Murod II
Otasi	Suli Shabanbek yoki Mehmedbey

Emine xatun — beylik hukmdori Dulkadirogʻullarning qizi, Usmonli sultoni Mehmed I ning xotini, Sulton Murod II ning onasi.

Biografiya

Kelib chiqishi

Emine Marashda tugʻilgan va beklik hukmdori Dulkadirogʻullarining qizi edi. Boʻstonzade Emineni „yulduzdek sof va benuqson“ deb taʼriflagan. Beylarning qaysi biri uning otasi boʻlganligi haqida tarixchilarda munozara bor. E.Zambuara, F.Babinger, E.Alderson va I.Uzuncharshili kabi tarixchilarnning fikriga koʻra, Suli Shaban Bey uning otasi boʻlish ehtimoli koʻproq edi. Ch.Improvingning yozishicha, Suli bek uning otasi edi. N.Sakaoʻgʻli otaning Nosireddin Mehmed Bey yoki, baʼzi ehtimollarga koʻra, Suli ekanligini yozgan. Tarixchilar R.Junanch, Y.Mordtman va K.Imber Mehmed Bey Eminening otasi ekanligiga shubha qilmaganlar.

Nikoh

Emine va Mehmedning turmush qurish vaqti ham bahs mavzusi. Emine kelin boʻlib qayerga — Amasiya yoki Bursaga kelgani ham maʼlum emas, chunki yilnomachilarda toʻy haqida maʼlumot yoʻq, Neshri faqat sovchilarni tilga olgan. Nishan haqida shunday yozgan edi: „U (Mehmed Chelebiy) Tokatda yeb-ichganida Dulkaduroʻgʻlidan elchi keldi. Biz bir-birimiz bilan uzoq gaplashdik va dushmanlikni tugatishga qaror qildik. Ular yarashishdi. Keyin Sulton qizi Dulkadaroʻgʻli bilan unashtiriladi. U boy sovgʻalar va nikoh uzugini olib keldi“. E.Alderson unashtiruv Boyazid Dulqodirni zabt etgan 1399-yilda sodir boʻlgan deb hisoblagan, biroq nikoh keyinroq, yaʼni 1404-yilda Mehmedning mavqei barqarorlashganidan keyin tuzilgan. Ayrim tarixchilar nikohni oʻz vaqtida 1403-yilda, Mehmed Chelabiy Boyazidning sobiq mulklarining bir qismini markazi Anqarada boshqara boshlagan va Chamurlu jangida ukasi Isoni magʻlub etgan bilan bogʻlashadi. Nikoh Mehmed Chelebiy bilan qoʻshini otlari va chavandozlari bilan mashhur boʻlgan Dulqodirogʻullari bekining ittifoqiga muhr bosdi. Bu ittifoq Mehmed Chalabiyga Iso Chalabiyni yengishga imkon berdi. Dulqodir bekiga Mehmed bilan ittifoq kerak edi, chunki Dulkadirogʻlar mamluklar bilan chegara urushlarini olib borishgan. Beylik hukmdorlari Xalil va Suliy mamluklar tomonidan uyushtirilgan qotilliklar qurboniga aylangan, Nosiriddin Mehmed esa oʻz ittifoqchilarini qidirgan. Emine Xotunning vafot etgan sanasi va joyi, qayerda dafn etilgani haqida maʼlumot yoʻq.

Bolalar

Uning farzandlari borligi haqida aniq maʼlumot yoʻq. Bu borada turli qarashlar mavjud. E.Alderson va H.Louri, Emine 1403 yoki 1404-yildada tugʻilgan Murod II ning onasi edi. Murod 1421-yilda sulton boʻldi. Entoni Alderson, Emine oʻgʻlining taxtga oʻtirishidan oldin vafot etganini taxmin qildi. Ammo baʼzi tarixchilar Murodning Emine oʻgʻli ekanligiga qoʻshilmaydilar. H.Louri Inaljik Murodning xotini Mehmed emas, balki onasini kanizak deb bilgan. Turk tarixchisi H.Husameddin (H.Husameddin) „Tarixi Amasiya“ kitobida Murodning onasini aslzoda turk ayoli — Divitdor Ahmed poshoning qizi Shehzoda Xotun deb atagan.