Edmontonia
| †Edmontoniya | |
|---|---|
 | |
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | Eukariotlar |
| Tip: | Xordalilar |
| Sinf: | Sudralib yuruvchilar |
| Turkum: | Dinozavrlar |
| Oila: | Nodosaurids |
| Urugʻ: | Edmontonia |
| Xalqaro ilmiy nomi | |
| Edmontonia Sternberg, 1928 | |
Turlari
| |
Edmontonia[1] (lotincha: Edmontonia — zirhli dinozavrlar turkumi, kech boʻr davri nodozavrlar oilasiga mansub. Edmontonia skeletlari Kanada va AQShda topilgan.
Kaltakesak Kanadaning Alberta provinsiyasida joylashgan Edmonton geologik tuzilishi sharafiga nomlangan, uning qoldiqlari birinchi boʻlib topilgan[2].
Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]
Edmontonia balandligi 2 metr va uzunligi 7 metr boʻlib, ogʻirligi 4 tonnaga yaqin boʻlgan oʻtxoʻr dinozavr[2]. Uning orqa va boshining yuqori qismi suyaklar bilan qoplangan boʻlib, ular dumga yaqinroq boʻlgan tikanlarga oʻxshardi. Toʻrtta eng katta tikanlar kaltakesakning yelkasidan turli yoʻnalishlarda boʻlib, yirtqichlardan himoya yoki kurash vositasi boʻlib xizmat qilgan[3].
Kashfiyot va qarashlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Pangolin turi (E. longiceps) birinchi marta 1924-yilda Jorj Paterson tomonidan Morrin qishlogʻi yaqinidagi Horsehoe Canyon geologik shakllanishida kashf etilgan. Biroq, unga ism faqat 1928-yilda Charlz Sternberg tomonidan berilgan. NMC 8531 holotipi qisman skeletdan iborat.
Keyinchalik Texasdagi Aguya geologik qatlamida yana bir tur topildi, u 1930-yilda E. rugosidens nomini oldi. Bosh suyagi tuzilishidagi turlar bilan farq qilganligi sababli, Robert Bakker uni Chassternbergia (Sternberg sharafiga) alohida jins yoki kichik jinsga ajratdi[4], ammo bu ilmiy hamjamiyatda umumiy eʼtirofga ega emas[5].
Bugungi kunga qadar maʼlum boʻlgan uchinchi tur, E. australis, faqat topilgan servikal qalqonlardan maʼlum boʻlgan[6], hozirda Glyptodontopelta (Burns, 2008)[7] ning sinonimi hisoblanadi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Neysh D. Barrett P. Dinozavri. 150 000 000 let gospodstva na Zemle / nauch. red. A. O. Averyanov. — M.: Alpina non-fikshn, 2019. — S. 73. — 223 s. — ISBN 978-5-91671-940-6.
- ↑ 2,0 2,1 Edmontoniya[sayt ishlamaydi]
- ↑ "Edmontonia." In: Dodson, Peter & Britt, Brooks & Carpenter, Kenneth & Forster, Catherine A. & Gillette, David D. & Norell, Mark A. & Olshevsky, George & Parrish, J. Michael & Weishampel, David B. The Age of Dinosaurs. Publications International, LTD. p. 141. ISBN 0-7853-0443-6.
- ↑ Bakker, R.T. (1988). Review of the Late Cretaceous nodosauroid Dinosauria: Denversaurus schlessmani, a new armor-plated dinosaur from the Latest Cretaceous of South Dakota, the last survivor of the nodosaurians, with comments on Stegosaur-Nodosaur relationships. Hunteria 1(3):1-23.(1988).
- ↑ Carpenter K. „Phylogenetic analysis of the Ankylosauria“,. The Armored Dinosaurs. Indiana University Press, 2001 — 455—484 bet. ISBN 0-253-33964-2.
- ↑ Ford, T.L. (2000). A review of ankylosaur osteoderms from New Mexico and a preliminary review of ankylosaur armor. In: Lucas, S.G., and Heckert, A.B. (eds.). Dinosaurs of New Mexico. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 17:157-176.
- ↑ Michael E. Burns and Robert M. Sullivan (2011). „A new ankylosaurid from the Upper Cretaceous Kirtland Formation, San Juan Basin, with comments on the diversity of ankylosaurids in New Mexico“. Fossil Record 3. New Mexico Museum of Natural History and Science, Bulletin 53: 169—178.