Comfort food

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Tovuq sho'rva, turli madaniyatlarda mavjud bo'lgan oddiy klassik taom

Qulay ovqat - bu kimgadir nostaljik yoki sentimental qiymat beradigan taom[1] va uning yuqori kaloriyali tabiati, yuqori uglevod darajasi yoki oddiy tayyorlanishi bilan ajralib turishi mumkin[2] Nostalji har bir kishiga xos bo'lishi mumkin yoki u ma'lum bir madaniyatga tegishli bo'lishi mumkin[3]

Ta'rif va tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rahat oziq-ovqat atamasi kamida 1966-yilda, Palm Beach Post uni hikoyada ishlatgan paytdan boshlab kuzatilgan: "Kattalar, og'ir hissiy stressga duchor bo'lganlarida," qulay ovqat "deb atalishi mumkin bo'lgan narsaga murojaat qilishadi - bu oziq-ovqat xavfsizligi bilan bog'liq. Bolalik, onaning qaynatilgan tuxumi yoki mashhur tovuq sho'rvasi kabi[4] JSTOR da Aprel Uayt tomonidan olib borilgan tadqiqotga ko'ra, Liza Minnelli birinchi marta intervyusida gamburgerga chanqoqligini tan olib, bu atamani zamonaviy ma'noda ishlatgan bo'lishi mumkin.

Bu atama birinchi marta paydo bo'lganida, gazetalar uni qo'shtirnoq ichida ishlatishgan. 1970-yillarda Qo'shma Shtatlardagi eng mashhur qulay taom turli xil kartoshka idishlari va tovuq sho'rva edi, ammo o'sha paytda ham ta'rif odamdan odamga o'zgarib turardi. Keyingi o'n yilliklar davomida AQShda qulay ovqatning tabiati o'zgarib, mazali taomlardan shirin taomlarga o'tdi, qulay ovqat mavzusidagi oshxona kitoblari tarqala boshladi va restoranlarda bu atama oziq-ovqat mahsulotlari uchun ishlatilganda shunday yorliqli mahsulotlarni taklif qila boshladi. Uyda yolg'iz iste'mol qilgan. 1990-yillarda paydo bo'lgan butun dunyo bo'ylab parhez tendentsiyalari, masalan, kam yog'li yoki kam uglevodli dietalar qulay ovqatga bo'lgan ishtiyoqni to'xtata olmadi. Uaytning soʻzlariga koʻra, 2020-yilda dunyoni qamrab olgan COVID-19 pandemiyasi odamlarning nostalji va daxldorlik tuygʻusini uygʻotadigan qulay taomga boʻlgan ehtiyojini yanada kuchaytirdi[5]

Psixologik tadqiqotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Muzqaymoq, shokolad yoki fri kartoshkasi kabi energiyaga boy, yuqori kaloriyali, yuqori yog'li, tuzli yoki shakarli ovqatlarni iste'mol qilish inson miyasida o'ziga xos zavq yoki vaqtinchalik hissiy yuksalish va dam olish hissi beradigan mukofot tizimini ishga tushirishi mumkin[6][7] Psixologik sharoitlar mavjud bo'lganda, odamlar o'zlarini davolash uchun ko'pincha qulay ovqatdan foydalanadilar. Salbiy his-tuyg'ularga ega bo'lganlar, hatto, qisqa muddatli bo'lsa ham, u bilan birga keladigan tezda qoniqishni his qilish uchun nosog'lom ovqat iste'mol qilishga moyildirlar[8]

Bir tadqiqot kollej o'quvchilarining qulaylik-ovqat identifikatsiyasini to'rt toifaga (nostaljik ovqatlar, indulgentsiya taomlari, qulay ovqatlar va jismoniy qulay ovqatlar) ajratdi, bunda kayfiyatni yoki ta'sirni o'zgartirish uchun ma'lum oziq-ovqatlarni ataylab tanlashga alohida e'tibor qaratildi. Muayyan oziq-ovqatlardan tibbiy-terapevtik foydalanish, oxir-oqibat, kayfiyatni o'zgartirish masalasi bo'lishi mumkin[9]

Muayyan narsalarni qulay oziq-ovqat sifatida aniqlash o'ziga xos bo'lishi mumkin, ammo naqshlar aniqlanishi mumkin. Amerikaning afzalliklarini o'rganish bo'yicha bir tadqiqotda, "erkaklar issiq, to'yimli, ovqat bilan bog'liq qulay ovqatlarni (masalan, biftek, kostryulkalar va sho'rvalar) afzal ko'rdilar, ayollar esa buning o'rniga ko'proq gazak bilan bog'liq bo'lgan qulay ovqatlarni afzal ko'rdilar (masalan, shokolad va muzqaymoq). Bundan tashqari, yoshlar 55 yoshdan oshganlarga qaraganda ko'proq gazak bilan bog'liq qulay ovqatlarni afzal ko'rishdi. Tadqiqot shuningdek, qulay oziq-ovqatlarni iste'mol qilish va aybdorlik hissi o'rtasidagi kuchli bog'liqlikni aniqladi[10]

Qulay oziq-ovqat iste'moli hissiy stressga javob sifatida ko'riladi va shuning uchun Qo'shma Shtatlardagi semirish epidemiyasining asosiy hissasi hisoblanadi[11] Qorin bo'shlig'idagi yog 'miqdorining ko'payishiga olib keladigan o'ziga xos gormonal reaktsiyalarning qo'zg'atilishi o'z-o'zini davolashning bir shakli sifatida qaraladi[12]

Keyingi tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, qulay ovqatni iste'mol qilish erkaklarda ijobiy his-tuyg'ular, ayollarda esa salbiy his-tuyg'ular bilan qo'zg'atiladi[13] Stress ta'siri, ayniqsa, kollej yoshidagi ayollarda yaqqol namoyon bo'ladi, ularning atigi 33 foizi emotsional stress davrida sog'lom ovqatlanishni tanlashadi[14] Ayniqsa, ayollar uchun bu psixologik naqshlar noto'g'ri bo'lishi mumkin[15]

Ushbu topilmalardan terapevtik foydalanish og'iz orqali iste'mol qilishning kamayishi bilan sog'lig'i va hayot sifati pasayadigan anoreksiyali keksa bemorlarga qulay ovqatlar yoki " baxtli soat " ichimliklar taklif qilishni o'z ichiga oladi[16]

Mintaqa bo'yicha[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dunyo bo'ylab qulay ovqatlarning mintaqalar bo'yicha qisman ro'yxati.

Afg'oniston[tahrir | manbasini tahrirlash]

Afg'onistonda qulay taomlar quyidagilardir:

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ "Comfort Food." (definition). Merriam-webster.com. Accessed July 2011.
  2. ↑ „Comfort food“. WordNet 3.1. Qaraldi: 2016-yil 10-yanvar.
  3. ↑ Rufus. „How comfort foods work like Prozac“. Gilt Taste (2011-yil 23-iyun). 2015-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 8-aprel. ()
  4. ↑ Romm. „Why Comfort Food Comforts“. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)
  5. ↑ „A Brief History of Comfort Food“. JSTOR daily. Qaraldi: 2022-yil 14-fevral. "A Brief History of Comfort Food". JSTOR daily. Retrieved 14 February 2022.
  6. ↑ Heshmat. „5 Reasons Why We Crave Comfort Foods“ (en-US). Psychology Today (2016-yil 28-sentyabr). Qaraldi: 2018-yil 5-sentyabr.
  7. ↑ Wansink, Brian; Sangerman, Cynthia (July 2000). „Engineering comfort foods“. American Demographics. 66–7-bet.
  8. ↑ „The Science behind Comfort Food - Desert Hope“. Desert Hope. 2018-yil 6-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 6-sentyabr.
  9. ↑ Locher, Julie L.; Yoels, William C.; Maurer, Donna; Van Ells, Jillian (2005). „Comfort Foods: An Exploratory Journey into the Social and Emotional Significance of Food“. Food and Foodways. 13-jild, № 4. 273–97-bet. doi:10.1080/07409710500334509.
  10. ↑ Wansink, B; Cheney, M; Chan, N (2003). „Exploring comfort food preferences across age and gender“. Physiology & Behavior. 79-jild, № 4–5. 739–47-bet. doi:10.1016/S0031-9384(03)00203-8. PMID 12954417.
  11. ↑ Dallman, Mary F.; Pecoraro, Norman; Akana, Susan F.; La Fleur, Susanne E.; Gomez, Francisca; Houshyar, Hani; Bell, M. E.; Bhatnagar, Seema; Laugero, Kevin D. (2003). „Chronic stress and obesity: A new view of 'comfort food'“. Proceedings of the National Academy of Sciences. 100-jild, № 20. 11696–701-bet. Bibcode:2003PNAS..10011696D. doi:10.1073/pnas.1934666100. JSTOR 3147854. PMC 208820. PMID 12975524.
  12. ↑ Dallman, Mary F.; Pecoraro, Norman C.; La Fleur, Susanne E. (2005). „Chronic stress and comfort foods: Self-medication and abdominal obesity“. Brain, Behavior, and Immunity. 19-jild, № 4. 275–80-bet. doi:10.1016/j.bbi.2004.11.004. PMID 15944067.
  13. ↑ Dube, L; Lebel, J; Lu, J (2005). „Affect asymmetry and comfort food consumption“. Physiology & Behavior. 86-jild, № 4. 559–67-bet. doi:10.1016/j.physbeh.2005.08.023. PMID 16209880.
  14. ↑ Kandiah, Jayanthi; Yake, Melissa; Jones, James; Meyer, Michaela (2006). „Stress influences appetite and comfort food preferences in college women“. Nutrition Research. 26-jild, № 3. 118–23-bet. doi:10.1016/j.nutres.2005.11.010.
  15. ↑ Lebel, J; Lu, J; Dube, L (2008). „Weakened biological signals: Highly-developed eating schemas amongst women are associated with maladaptive patterns of comfort food consumption“. Physiology & Behavior. 94-jild, № 3. 384–92-bet. doi:10.1016/j.physbeh.2008.02.005. PMID 18325547.
  16. ↑ Wood, Paulette; Vogen, Barbra D (1998). „Feeding the anorectic client: Comfort foods and happy hour“. Geriatric Nursing. 19-jild, № 4. 192–4-bet. doi:10.1016/S0197-4572(98)90153-7. PMID 9866509. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Comfort_food&oldid=4208358" dan olindi