Chixirtma

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Chixirtma (gruz. ჩიხირთმა) — Sharqiy Gruziyada[1] yaratilgan gruzin milliy taomi boʻlib, quyuq tovuq yoki qoʻzi goʻshtidan tayyorlangan bulyonga asoslangan, un va tuxum kislotasi qoʻshib quyuqlashtirilgan, ziravorli quyuq shoʻrva. Chixirtma tarkibida sabzavot yoki yorma garnirlar mavjud emas. Chixirtmaning hidi va taʼmi boshqa gruzin shoʻrvalaridan keskin farq qiladi. „Chichitma“ deb nomlangan gruzin shoʻrvasining retseptini 1875-yilda mashhur oshpaz mutaxassisi E. A. Avdeeva[2] nashr qiladi..  

Tuxum-kislota ziravori undan keyin suzilgan bulonga solinadi, uni oz miqdorda un, iliq bulyon va limon, anor sharbati yoki uzum sirkasi bilan birlashtirilgan koʻpirtirilgan sarigʻidan tayyorlanadi. Tuxum aralashmasidagi kislota oqsilning flagella va nodullar bilan koʻrimsiz tugunli va xivchinli kulrang iplarga burilmasligi uchun kerak. V. V. Poxlyobkinning fikricha, bunday mazkur retsept bizning eramizdan bir necha asr oldin Eron, Kavkaz orti va Turkiyada shoʻrva tayyorlashda qoʻllanilgan. Yakuniy bosqichda chihirtmaga qovurilgan piyoz va koʻplab ziravorlar qoʻshiladi va ulardan imeretin zaʼfaron damlamasi, yalpiz va tklapi ajratiladi. Chixirtmaga qurmoq-suneli qoʻshilmaydi. Baʼzi retseptlarda sariyog ' bilan qovurilgan piyoz unli oq sous bilan birga bulyon bilan aralashtiriladi, tuxumli ziravor tugʻralgan oʻtlar va suyultirilgan qaynatilgan sirkadan tayyorlanadi. Chixirtma toʻgʻralgan goʻsht bilan tayyorlanadi. U suxariklar bilan isteʼmol qilinadi, xohishga qarab, tarelkaga bir necha tomchi limon sharbati qoʻshiladi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Т. Мжаванадзе 2010.
  2. Авдеева Е. А. „Чихитма (грузинский суп)“,. Полная поваренная книга русской опытной хозяйки, или Руководство к уменьшению расходов в домашнем хозяйстве. СПб.: Издание книгопродавца Д. Ф. Фёдорова, 1875 — 101 bet. 

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Т. Мжаванадзе „Чихиртма (Восточная Грузия)“,. Грузинская домашняя кухня, 7000 экз, Книга Гастронома, М.: Эксмо, 2010 — 86 bet. ISBN 978-5-699-41599-1. 
  • Poxlyobkin V. V. Chixirtma // O kulinarii ot A do Ya: Slovar-spravochnik. — Mn.: Polimya, 1988. — S. 204—205. — 224 s. — 200 000 ekz. — ISBN 5-345-00218-5.
  • Poxlyobkin V. V. Chixirtma // Kulinarniy slovar. — M.: Izdatelstvo „E“, 2015. — S. 403. — 456 s. — 4000 ekz. — ISBN 978-5-699-75127-3.
  • Похлёбкин В. В. „Введение яиц и яичных изделий“,. Тайны хорошей кухни, 3-е издание, исправленное и дополненное 100000 экз, Эврика, М.: Молодая гвардия, 1985 — 118—123 bet. 
  • Похлёбкин В. В. „Чихиртма“,. Национальные кухни наших народов (Основные кулинарные направления, их история и особенности. Рецептура). М.: Лёгкая и пищевая промышленность, 1983 — 124—125 bet. 
  • Титюнник А. И., Новоженов Ю. М. „Чихиртма“,. Советская национальная и зарубежная кухня, 2-е 100000 экз, М.: «Высшая школа», 1981 — 193 bet. 
  • Chixirtma // Kultura pitaniya. Ensiklopedicheskiy spravochnik / Pod red. I. A. Chaxovskogo. — 3-e izdanie. — Mn.: „Belorusskaya ensiklopediya imeni Petrusya Brovki“, 1993. — S. 408. — 540 s. — ISBN 5-85700-122-6.
  • „Чихиртма из баранины“,Книга о вкусной и здоровой пище, 500000 экз, М.: Пищепромиздат, 1954 — 98 bet. 
  • Charles Sinclair. chikhirtma // Dictionary of Food: International Food and Cooking Terms from A to Z. — Second Edition. — London: A & C Black, 2004. — P. 128. — 632 p. — ISBN 978-1-4081-0218-3.