Brioriya

Brioriya (lotincha: Bryoria) — Parmeliya oilasigamansub temiratkilar turi hisoblanadi. Uning 50 ga yaqin turlari mavjud.

Biologik tavsifi

Bryoria pseudofuscescens (chapda) va Bryoria capillas (oʻngda)

Tallom butasimon, soqolli shaklda, osilgan yoki egilgan koʻrinishda. Shoxlari ingichka, uzun, ipsimon, butun uzunligi boʻylab yumaloqsimon, odatda yon shoxchalarisiz boʻladi. Rangi jigarrang, qizil-jigarrang, deyarli qora ranggacha, kamdan-kam holatlarda kulrang yoki oq rangga yaqinroq, yashil yoki sargʻish boʻladi. Sorediya asosida koʻpayadi. Soralii tekis yoki bukrsimon, baʼzida esa ular boʻlmasligi ham mumkin; apotetsiya kamdan-kam yuzaga keladi. Xaltalari ninatugma shaklida, rangsiz sakkizta ellipso turiladagi sporalardan iborat. Tallom tarkibida fumarprototsetrar kislotasi mavjud.

Hudud

U barcha qitʼalarda uchraydi. U moʻtadil va koʻproq shimoliy hududlarda, asosan oʻrmon va togʻli hududlarda keng tarqalgan. Rossiyada uning 20ga yaqin turlari mavjud.

Yashash joyi

Koʻpchilik brioriyalar — epifitlar hisoblanadi. Ular ignabargli daraxtlarning shoxlari va tanasida (archa, qaragʻay va b.), baʼzida bargli daraxtlarda, tuproqda, toshlarda, chirigan yogʻochlarda yashaydi. Ayrim turlar havoning ifloslanishiga nisbatan oʻta sezgir boʻladi.

Maʼnosi

Brioria kiyik, uchuvchi-quyonlar, dalasichqon va boshqa kemiruvchilar uchun ozuqa sifatida xizmat qilishi ham mumkin. Uning turlardan biri, Brioria Fremonta (Rossiyaning Qizil kitoblari tarkibiga kiritilgan) boʻlib, u insonlar tomonidan tanovul qilinishi ham mumkin, asosan Shimoliy Amerika hindulari tomonidan isteʼmol qilinadi.

Adabiyotlar

• Флора лишайников России. Биология, экология, разнообразие, распространение и методы изучения лишайников. М; СПб: Товарищество научных изданий КМК, 2014. 
• Белый П. Н.. Лишайники еловых лесов Беларуси. Минск: Беларуская навука, 2016. 
• „Род Bryoria Brodo et D.Hawksw. — Бриория“,Определитель лишайников России. СПб.: Наука, 1996 — 18—32 bet. 
• Martin Hutten, Karen Hutten, Andrea Woodward „Bryoria fremontii“,. 101 Common Mosses, Liverworts & Lichens of the Olympic Peninsula. National Park Service, 2001 — 52 bet.