Bonnet teoremasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Klassik mexanikada Bonnet teoremasi shuni koʻrsatadiki, agar n ta turli kuch maydonlarining har biri maʼlum bir P nuqtasida v1, v2 ,…, vn tezlikda boʻlsa ham, bir xil geometrik orbitani (masalan, berilgan oʻlchamdagi ellips) hosil qilsa, u holda P nuqtadagi tezlik teng boʻlsa, xuddi shu orbita boʻylab harakatlanadi

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bu teorema birinchi marta 1817-yilda Adrien-Marie Legendre tomonidan olingan [1], lekin u Per Ossian Bonnet sharafiga nomlangan.

Chiqarish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Orbita shakli faqat orbitaning har bir nuqtasida markazga qoʻyiladigan kuchlar bilan belgilanadi, bu orbitaga perpendikulyar taʼsir qiluvchi kuchlardir. Aksincha, orbita boʻylab kuchlar faqat tezlikni oʻzgartiradi, lekin tezlikning yoʻnalishini emas.

Orbitadagi P nuqtadagi oniy egrilik radiusi R deb belgilansin. Ushbu orbitani hosil qiluvchi k kuch maydoni uchun orbitaga normal F k kuch markazga tortish kuchini taʼminlashi kerak:

Bu kuchlarning barchasini qoʻshsak, tenglama hosil boʻladi

Demak, agar P nuqtadagi tezlik teng boʻlsa, qoʻshma kuch maydoni bir xil orbitani hosil qiladi:

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Legendre, A-M. Exercises de Calcul Intégral. Paris: Courcier, 1817 — 382–3 bet. 

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]