Bitlis

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Bitlis
tr: Bitlis
Skyline of Bitlis
38°24′0″N 42°7′0″E / 38.40000°N 42.11667°E / 38.40000; 42.11667 G OKoordinatalari: 38°24′0″N 42°7′0″E / 38.40000°N 42.11667°E / 38.40000; 42.11667 G O
Mamlakat Turkiya
Mintaqa Kichik Osiyo
Iqlim turi Kontinental, quruq
Rasmiy til(lar)i Turk
Aholisi
 (2009)
388 700
Zichligi 46,2 kishi/km2
Milliy tarkib Turklar
Vaqt mintaqasi UTC+3
Telefon kodi +90 434
Pochta indeks(lar)i 13000–13999
Avtomobil kodi TR-13
Bitlis xaritada
Bitlis
Bitlis

Bitlis (armancha: Բաղեշ Baghesh/Paghesh;[1] kurdcha: Bidlîs;[2] usmonli turkcha: بتليس) — Turkiya janubi-sharqidagi shahar va Bitlis viloyatining markazi hisoblanadi. Shahar yer sathidan 1545 metr balandlikda joylashgan, Van koʻlidan 15-km uzoqlikda, Dajlaning irmogʻi boʻlgan Bitlis daryosining tik qirrali vodiysida. Mahalliy iqtisodiyot asosan qishloq xoʻjaligi mahsulotlariga, jumladan meva, don va tamakiga asoslangan. Sanoat ancha cheklangan boʻlib, asosan teriga ishlov berish, tamaki mahsulotlari ishlab chiqarish, shuningdek, ipak mato toʻqish va materiallarni boʻyash bilan shugʻullanishadi. Bitlis boshqa shahar markazlari bilan markaziy yoʻl orqali bogʻlangan, jumladan Van koʻlidagi Tatvan, 25 km shimoli-sharqda va Mush (Mush) shaharlari 100 km shimoli-gʻarbda va Diyarbakir, 200 km gʻarbda joylashgan. Bitlisning iqlimi qattiq boʻlishi koʻproq kuzatiladi, qishi uzoq va kuchli qor yogʻadi. Yoz fasli issiq, koʻpincha nam. 2019-yil mart oyidagi mahalliy saylovlardan beri Bitlis shahar hokimi Nesrulloh Tanglay hisoblanadi[3].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qadimgi va oʻrta asrlarda[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sherlar ustida turgan ikki qanotlilar bir-biriga qarama-qarshi turishibdi. Raqamlar Teyşeba, Boʻron Xudosi sifatida aniqlangan. Miloddan avvalgi 7-asr. Bitlisdan hozir Anadolu tsivilizatsiyalari muzeyida

Amirlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bitlis qal’asi
Ihasiye Serafxon Medresesi
Bitlis viloyatidagi Ahlat qabr toshlari

Demografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Encyclopædia Britannica 11th Edition 1911-yildagi maʼlumotlarga koʻra, shaharda 35 mingdan oshiq kishi boʻlib, 12 ming armanlar, qolganlari kurdlar hisoblangan[4].

Iqlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bitlis quruq-yoz nam kontinental iqlimga ega (Köppen iqlim tasnifi: Dsa yoki Trewartha iqlim tasnifi: Dca). Bitlis issiq, quruq yoz va sovuq, juda qorli qishli tabiatga ega.

Taniqli shaxslari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Bad ibn Doʻstak (vaf. 991), kurd qabila boshligʻi
  • Arakel Paghishetsi (1380-1454) arman musiqachisi, gimnolog
  • Ovannes Pagishetsi (1678-1741) Konstantinopolning 49-chi arman patriarxi
  • Vardan Paghishetsi (???-1705) arman xronografi
  • Vardan Pagishetsi (16-asr) arman oʻrta asr yorituvchisi

Qardosh shaharlar — qardosh shaharlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bitlis bilan egizak:

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Hakobyan, Tadevos. {{{title}}} (hy). Yerevan: "Hayastan" Publishing, 1987 — 98 bet. 
  2. Adem Avcıkıran. Kürtçe Anamnez Anamneza bi Kurmancî (tr, ku), 2009 — 55 bet. 2019-yil 17-dekabrda qaraldi. 
  3. „Bitlis Seçim Sonuçları - 31 Mart 2019 Yerel Seçimleri“. www.sabah.com.tr. Qaraldi: 2020-yil 9-aprel.
  4.  Maunsell, Francis Richard (1911) "Bitlis" in Chisholm, Hugh Encyclopædia Britannica 4 (11chi nashri) Cambridge University Press p. 13