Bell falaji ( Yuz nevropatiyasi)

Bell falaji -yuz nevropatiyasining eng keng tarqalgan idiopatik shaklidir. 19-asr Shotlandiya fiziologi Charlz Bell sharafiga nomlangan.

Etiologiyasi va patogenezi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bell falajida etiologik omillar odatda nomaʼlum. Bu mavsumiy boʻlib, hipotermiya va shamollashdan keyin paydo boʻlishi mumkin^[1]

Kasallikning patogenezi nomaʼlum. Baʼzida otopsiyada faqat yuz nervida oʻziga xos boʻlmagan oʻzgarishlar aniqlangan, ammo ular odatda ishonganidek, yalligʻlanish emas edi.

Alomatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bellning falaji toʻsatdan boshlanadi, zaiflik odatda 48 soatdan keyin maksimal darajaga etadi. Paraliziya rivojlanishidan 1-2 kun oldin bemor quloq orqasida ogʻriqni his qilishi mumkin. Baʼzida taʼm sezuvchanligi yoʻqoladi va giperakuziya mavjud. Baʼzi bemorlarda engil pleotsitoz mavjud. Bemorlarning 80 % gacha bir necha hafta yoki oy ichida tuzalib ketadi. 10 kundan soʻng denervatsiyaning elektromiyografik belgilari aksonal degeneratsiyadan dalolat beradi va regeneratsiya uzoq kechikish bilan sodir boʻladi va toʻliq boʻlmasligi mumkin. Elektromiyografiya vaqtinchalik oʻtkazuvchanlik nuqsonini nerv tolalari jarayonida anatomik uzilishdan ajratishga yordam beradi. Agar kasallikning birinchi haftasida bemorga toʻliq boʻlmagan falaj tashxisi qoʻyilgan boʻlsa, bu qulay prognostik belgi boʻlib xizmat qiladi.

Yomon natijalar bilan bogʻliq xavf omillari quyidagilarni oʻz ichiga oladi:

Diagnostika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tashxis klinik koʻrinish asosida belgilanadi, yuz asabiga zarar etkazishi mumkin boʻlgan boshqa kasalliklarni istisno qilish uchun miyaning KT va MRIni oʻtkazish kerak.

Simptomlarning sekin rivojlanishi bilan quyidagi kasalliklar bilan differentsial tashxis qoʻyish kerak:

diabetes mellitus ;
oʻrta quloq yoki mastoid jarayonining infektsiyalari;
sarkoidoz ;
Lyme kasalligi ;
temporal suyakning piramidasining sinishi;
karsinomatoz yoki leykemik nerv invaziyasi;
surunkali meningit;
serebellopontin burchak yoki boʻyinbogʻning shishi^[2].

Bell falajiga shubha qilingan barcha bemorlar uchun sarkoidozni istisno qilish uchun koʻkrak qafasining rentgenogrammasi yoki KT tekshiruvi va qon zardobidagi ACE darajasini aniqlash majburiydir^[2]. }}</ref>.

Davolash[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yuz nervining neyropatiyasini davolashda glyukokortikoid gormonlar (prednizolon, deksametazon)ning samaradorligi simptomlar boshlanganidan boshlab dastlabki 72 soat ichida isbotlangan. Davolashning davomiyligi 10 kun. Birgalikda herpes infektsiyasi mavjud boʻlsa, valasiklovir yoki asiklovir buyurilishi mumkin. Simptomatik davolash koʻzlarni namlashga qaratilgan (namlovchi koʻz tomchilaridan foydalanish). Mimik gimnastikadan ham foydalanish mumkin. Qiyin holatlarda jarrohlik davolash.