Belgraddagi knyaz Milosh hammomi

Belgraddagi knyaz Milosh hammomi^[1] (serbcha: Амам кнеза Милоша у Београду) ― 1836-yilda qurilgan. 1948-yilda madaniy yodgorlik sifatida tan olingan^[2].

Tarix va arxitektura[tahrir | manbasini tahrirlash]

Knyaz Milosh hammomi shahzodaning oʻzi davrida kichik saroy hammomi sifatida qurilgan. Yangi tashkil etilgan Serb davlati davrida qurilganiga qaramay, hammom turk meʼmorchiligi, yaʼni turk hamomini qurish tamoyillari asosida qurilgan. Dastlab, u knyaz oʻgʻillari Milan va Mixail Obrenovichlarning oʻsha paytdagi saroy majmuasining ajralmas qismi edi. Majmua keyinchalik Moliya vazirligi binosi uchun ishlatilgan. Butun majmuadan hozirgi kungacha faqat hammom va oʻchoqli xonasi boʻlgan bir qavatli bino saqlanib qolgan.

Taxminlarga koʻra, bino oʻsha davrning Belgraddagi eng muhim binolari — Topsiderdagi shahzoda Milosh qarorgohi va malika Lyubitsa qarorgohi loyihalari muallifi knyaz Miloshning „saroy“ meʼmori Hoji-Nikola Jivkovichning rejasiga muvofiq qurilgan.

Bino avtonom toʻrtburchak inshoot sifatida yaratilgan. Kichkina oʻlchamiga qaramay, unda hammomning barcha elementlari — favvora (kutish xonasi va kiyinish xonasi), kapalik (dam olish xonasi), halvat (hammom xonasi), hazna (suv idishi) va chulxon (olov qutisi) mavjud. Choʻmilish va dam olish uchun ishlatiladigan asosiy xonada konsentrik gʻishtdan yasalgan sayoz gumbaz shaklidagi ombor mavjud. Shisha „pufakchalar“ bilan qoplangan chiroqlar gumbaz va gumbazlarning alohida detallari hisoblanadi^[3].

Hozirda shahzoda Milosh hammomi obida sifatida foydalanilmoqda. Binoning oʻzida, shuningdek, uning atrofidagi koʻplab oʻzgarishlar tufayli hammom haqiqiyligini sezilarli darajada yoʻqotdi.