Avstraliya Gran-prisi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Avstraliya Gran-prisi Formula 1 musobaqasini 2035 yilgacha musobaqa o'tkazish bo'yicha shartnomaga ko'ra, har yili bo'lib o'tadigan avtopoyga. [1] Avstraliyada o'tkazilgan eng qadimiy avtosport musobaqalaridan biri bo'lib, Gran-pri 1928 yilda Filipp orolida ilk marotaba o'tkazilgandan beri 23 xil poyga maydonida foydalanilganligi sabab tez-tez ko'chib o'tdi. Poyga 1985 yilda Formula 1 bo'yicha jahon chempionatining bir qismiga aylandi. 1996 yildan beri u Melburndagi Albert Park trassasida o'tkaziladi, 2020 va 2021 yillar oralig'i bundan mustasno, COVID-19 pandemiyasi tufayli poygalar bekor qilingan. [2] Undan oldin esa u Adelaida shahrida o'tkazildi. [3]

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Urushdan oldingi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Artur Ueyt 1928 yilda Fillip orolida Ostin 7 avtomashinasida 100 mil yo'l poygasida g'olib chiqdi.

Formula 5000[tahrir | manbasini tahrirlash]

O'n yillikning oxiriga kelib, Evropa jamoalari uzoqroq mahalliy mavsumlari sharoitida Tasman seriyasiga tobora ko'proq kirmay qo'yishdi, ammo ayni damda o'zlarining 3,0 litr hajmli hamda F1 dvigatellarining 2,5 litrli versiyalarini ishlab chiqishga majbur bo'lishdi. Mahalliy Tasman avtomobillari ham ajncha pasayib bordi va dastlab Tasmanning 2,0 litrli versiyasini Avstraliya Gran-prisining kelajagi uchun tanlagandan keyin, allaqachon tashkilot ishlari yaxshi tashkil etilgan Formula 5000 uchun katta qo'llab-quvvatlash tabiiy tanlanish CAMS qo'lini ko'rsatdi. [4]

Formula 1[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adelaida (1985–1995)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avstraliya Gran-prisi 1985-yilda FIA Formula 1 bo'yicha jahon chempionatining katta bosqichiga aylandi va ushbu poyga mavsumining so'nggi poygasi Adelaida ko'chasida o'tkazildi. 1995-yilda o'zining eng so'nggi Formula 1 poygasini o'tkazgan Adelaida ko'chasi trassasi juda qiyin, talabchan hamda mashaqqatli poyga yo'lkasi sifatida tanilgan bo'lib, ushbu yo'lka poygalarda tez-tez eskirishni keltirib chiqaradi va butun tadbir haydovchilar, jamoalar va muxlislar orasida juda mashhur edi. Jamoalar Adelaidaga kelganlarida, ular bayram muhitidan zavqlanishardi. [5]

1995 yildan beri tomoshabinlar tashrifi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Celebrity Challenge, 2008 GP
Jenson Button, 2009, 2010 va 2012 yillardagi Avstraliya Gran-prilari g'olibi

Avstraliya Gran-prisi Melburn shahriga ko'chirilgandan keyin, tomoshabinlarning tashrifi 2023-yilda qariyb 444 631 nafarni tashkil etdi, ammo 1995 yildagi Adelaidadagi so'nggi poygaga hech qachon etib bormagan.

2009-yilda jahon moliyaviy inqirozi, ishsizlikning qisqarishi hamda tezkor jamoat transporti ish tashlashi [6] Viktoriya bosh vaziri Jon Brumbi tomonidan xalqning biroz qisqarishiga sabab bo'lgani sifatida keltirildi. [7] 2010-yilda ishtirokchilar soni jami 305 000 nafarga o'sib, ushbu ko'rsatkich 2005-yilgi poygadan beri eng kattasi bo'ldi.

Aniq bo'lmagan va juda ortiqcha baholar sifatida qayta-qayta e'tirozga uchragan rasmiy tashrif raqamlari [8][9] quyidagicha edi:

  • 1995 yil (Adelaida) – 520 000 [10] (poyga kunida 210 000)
  • 1996 yil (Melburn) – 401 000 (poyga kunida 150 000) [11]
  • 1997 - 289 000 [12]
  • 2004 yil – 360 885 [13] (poyga kunida 121 500)
  • 2005 yil – 359 000 (poyga kunida 103 000) [14]
  • 2006 - 301 800 [15]
  • 2007 - 301 000 [16] (poyga kunida 105 000)
  • 2008 yil – 303 000 [17] (poyga kunida 108 000)
  • 2009 yil – 286 900 [7]
  • 2010 yil – 305 000 [18] (poyga kunida 108 500)
  • 2011 yil – 298 000 [19] (poyga kunida 111 000)
  • 2012 yil – 313 700 [20] (poyga kunida 114 900)
  • 2013 yil – 323 000 [21] (poyga kunida 103 000) [22]
  • 2014 yil – 314 900 [23] (poyga kunida 100 500)
  • 2015 yil - 296 600 (poyga kunida 101 000)
  • 2016 yil - 272 300 (poyga kunida 90 200)
  • 2017 - 296 600 [24]
  • 2018 yil – 295 000 [25]
  • 2019 yil – 324 000 (poyga kunida 100 000) [26]
  • 2022 yil – 419 114 (poyga kunida 128 294)
  • 2023 yil – 444 631 (poyga kunida 131 124) [27]


Yil bo'yicha[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adelaida, 1985 yildan 1995 yilgacha Formula 1da ishlatilgan
Melburn, Formula 1da 1953, 1956, 1996–2019, 2022 yillarda ishlatilgan
  1. „Formula 1 to race in Melbourne until 2035 in new agreement“. Formula 1. 2022-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 16-iyun.
  2. „Formula One: Australian Grand Prix cancelled for second straight year“ (en). the Guardian (2021-yil 6-iyul). 2021-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-iyul.
  3. „Formula 1, FIA and AGPC announce cancellation of the 2020 Australian Grand Prix“ (en). www.formula1.com (2020-yil 13-mart). 2020-yil 13-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-yanvar.
  4. Wilson, Stewart „1970“,. The Official 50-race history of the Australian Grand Prix Howard: . Gordon, NSW: R & T Publishing, 1986 — 346–348 bet. ISBN 0-9588464-0-5. 
  5. „The Adelaide Review : Archives“. 2008-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  6. Rood, David; Doherty, Ben. „Lowest attendance for Grand Prix“. The Age (2009-yil 31-mart). 2010-yil 17-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 22-may.
  7. 7,0 7,1 Elizalde. „Australia aims to keep late March date - F1 - Autosport“. autosport.com. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 8-noyabr. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "2009crowds" defined multiple times with different content
  8. „Shameless – phoney attendance figures of the grand prix. Gormless – journalists who believe them“. Save Albert Park Inc.. 2022-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-iyun.
  9. „Grand Prix Facts The REAL facts on the grand prix“. Save Albert Park Inc.. 2022-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-iyun.
  10. „Features – Globetrotter – Thank you Adelaide“. Grandprix.com (1995-yil 12-noyabr). 2013-yil 30-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 22-aprel.
  11. Lynch. „Grand prix crowds to get close to record levels, say organisers“. The Age. Fairfax media (2022-yil 22-mart). 2022-yil 18-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-iyun.
  12. „Touch.drive.com.au | Car Reviews | Car News | Buy New & Used Cars“. Drive.com.au. 2012-yil 6-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 22-aprel.
  13. „Motorsport Results - Austadiums“. www.austadiums.com. 2014-yil 9-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 8-noyabr.
  14. „Australian F1 GP (d4) - Austadiums“. www.austadiums.com. 2007-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 8-noyabr.
  15. „Aussie GP to revert to opening race in 2007“ (en-AU). ABC News (2006-yil 2-aprel). 2022-yil 30-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 30-iyul.
  16. „Melbourne Grand Prix Circuit Crowds (Albert Park F1 Circuit) - Austadiums“. www.austadiums.com. 2008-yil 24-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 8-noyabr.
  17. „Aust GP enjoys healthy crowds“. abc.net.au (2008-yil 16-mart). 2011-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 8-noyabr.
  18. PaddockTalk. „2010 Australian Grand Prix Attendance: Sunday/Weekend :: PaddockTalk :: F1, Formula 1, NASCAR, IndyCar, MotoGP, ALMS, And More!“. PaddockTalk. 2012-yil 30-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 22-aprel.
  19. „Australian F1 Grand Prix (d4)“. Austadiums (2011-yil 27-mart). 2012-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 22-aprel.
  20. „Category“. Herald Sun. Qaraldi: 2020-yil 21-yanvar.
  21. „Twitter / ausgrandprix: Thanks to the 323,000 fans“. Twitter.com. 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 22-aprel.
  22. „Australian F1 GP (d4)“. Austadiums (2013-yil 17-mart). 2012-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 22-aprel.
  23. „Australian F1 Grand Prix (d4)“. Austadiums (2014-yil 16-mart). 2015-yil 14-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 14-fevral.
  24. „2017 Annual Report“. Australian Grand Prix Corporation (2017-yil 30-iyun). 2018-yil 24-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-may.
  25. „2018 Annual Report“. Australian Grand Prix Corporation (2018-yil 30-iyun). 2019-yil 12-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-may.
  26. „Tale of the Albert Park Grand Prix Circuit“. Austadiums (2019-yil 23-mart). 2023-yil 9-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 14-aprel.
  27. „New record crowd for Australian GP in Melbourne“. Speedcafe.com (2023-yil 2-aprel). 2023-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 2-aprel.